Thắng trong thua, thua trong thắng

Ngày 20/1 vừa qua, tổng thống cũ Donald Trump (Đảng Cộng hoà) đã phải rời Nhà Trắng sau thất cử ở cuộc bầu cử tổng thống ngày 3/11 năm ngoái và cựu phó tổng thống Joe Biden (Đảng Dân chủ) chính thức nhậm chức làm tổng thống thứ 46 của nước Mỹ. Ngay trong những ngày cuối cùng còn tại nhiệm, ông Trump đã bị hạ viện quyết định luận tội phế truất và trở thành tổng thống đầu tiên ở nước Mỹ bị quốc hội hai lần luận tội phế truất. Năm 2019, ông Trump đã  bị quốc hội luận tội phê truất về cáo buộc đã lạm dụng chức quyền. 

Lần này, ông Trump bị cáo buộc đã kích động những người ủng hộ nổi loạn và bạo loạn tấn công phá phách toà nhà trụ sở quốc hội Mỹ ở thủ đô Washington trong ngày 6/1 vừa qua. Khi thượng viện Mỹ  xem xét và đưa ra phán quyết cuối cùng về chuyện ông Trump bị luận tội phế truất thì ông Trump không còn là tổng thống đương nhiệm nữa. Vì thế, người này còn trở thành tổng thống mãn nhiệm đầu tiên ở nước Mỹ bị quốc hội tiến hành phế truất. 

Cho tới nay trong lịch sử nước Mỹ chưa có tổng thống nào bị quốc hội phế truất và chuyện quốc hội tiến hành phế truất người có chức sắc khi không còn tại nhiệm nữa mới chỉ xảy ra có một lần trong lịch sử nước Mỹ, cụ thể vào năm 1876 với bộ trưởng về chiến tranh William Belknap. Người này đã trốn chạy nguy cơ bị phế truất bằng cách từ chức nhưng vẫn bị tiến hành phế truất với kết quả là không bị phế truất do trong thượng viện Mỹ không có đa số ít nhất hai phần ba đồng tình việc phế truất vị cựu bộ trưởng.

Hồi năm 2019, phe Đảng Cộng hoà kiểm soát thượng viện và bị ông Trump cương toả gần như hoàn toàn. Vì thế, phía Đảng Dân chủ thất bại với việc phế truất ông Trump. Hiện tại, phe Đảng Dân chủ kiểm soát thượng viện - nhờ tiếng nói của phó tổng thống Kamala Harris trên cương vị chủ tịch quốc hội, nhưng để có thể phế truất vị cựu tổng thống kia thì phải cần sự đồng hành của ít nhất 17 thượng nghị sỹ thuộc phe Đảng Cộng hoà. Sau khi ông Trump bị thất cử và đặc biệt sau tất cả những gì ông Trump đã làm kể từ khi bị thất cử, phía Đảng Cộng hoà bị phân hoá nội bộ sâu sắc và rõ rệt.

 Ông Trump vẫn có ảnh hưởng rất lớn trong đảng này nhưng không còn kiểm soát và chi phối hoàn toàn được đảng này như trước nữa. Trong thượng viện Mỹ hiện tại đã có dân biểu thuộc phe Đảng Cộng hoà ủng hộ việc tiến hành phế truất cựu tổng thống, nhưng số những người này không nhiều và không thể ít nhất là 17. Vì thế, ngay từ bây giờ có thể thấy là phe Đảng Dân chủ sẽ lại một lần nữa thất bại với việc phế truất ông Trump.

Phe này không phải không nhận ra được điều ấy. Ngay đến cả ông Biden cũng nhận ra điều ấy. Nhưng họ vẫn quyết tâm tiến hành việc luận tội phế truất ông Trump. Nguyên do ở chỗ trong cái thua này lại vẫn có cái thắng đối với Đảng Dân chủ và trong cái thắng của Đảng Cộng hoà lại có cái thua đối với họ.

Trên thực tế, phe Đảng Dân chủ chỉ có được chứ không có gì để mất với việc thúc đẩy luận tội phế truất tổng thống. Tổng thống hay cựu tổng thống bị luận tội phế truất thì dù kết cục cuối cùng có là bị hay không bị phế truất cũng vẫn rất tai hại đối với con người kia và đảng phái chính trị của người này. Chẳng phải như thế không "xấu chàng hổ ai" đối với Đảng Cộng hoà hay sao? Ông Trump bị tai tiếng thì cả phe Đảng Cộng hoà không thể tránh khỏi bị vạ lây. 

Ông Trump bị luận tội phế truất thì dù có thoát hiểm thoát nạn cũng đều khó lại thành công trong hoạt động chính trị sau khi hết quyền mất chức ở Mỹ. Bằng việc tiến hành luận tội phế truất cựu tổng thống, phe Đảng Dân chủ khoét sâu sự rạn nứt và phân rẽ giữa ông Trump cùng phe cánh với phần còn lại của Đảng Cộng hoà, buộc đảng này rồi dần sẽ phải quyết định buông bỏ ông Trump để cứu vãn cơ hội chính trị quyền lực ở cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ năm 2022 và bầu cử tổng thống năm 2024.

 Phe cánh ông Trump càng mạnh thì việc thúc đẩy luận tội phế truất ông Trump sau khi người này đã rời nhiệm sở càng thêm cần thiết và quan trọng đối với phía Đảng Dân chủ. Luận tội phế truất người này như thế, phe Đảng Dân chủ còn nhằm định hướng đánh giá của chính giới, người dân và dư luận ở Mỹ về toàn bộ nhiệm kỳ cầm quyền của ông Trump, từ đó làm nổi bật sự trở lại cầm quyền của phía Đảng Dân chủ và ngay từ bây giờ tạo tiền đề thuận lợi trên mọi phương diện cho cuộc vận động tranh cử năm 2022 và 2024. Nhìn nhận như thế sẽ thấy ông Trump không bị phế truất không có nghĩa là phe Đảng Dân chủ thua và phía Đảng Cộng hoà thắng bởi ở một bên có thắng lớn trong thất bại và ở phía kia có thất bại tai hại trong chiến thắng.