Đại sứ Hoa Kỳ: Việt Nam có quyền lựa chọn chính sách, lợi ích của mình trong quan hệ quốc tế

"Đầu tiên là sự cảm kích. Tôi vô cùng biết ơn Chính phủ và người dân Việt Nam về 3 năm rưỡi  tuyệt vời tôi có ở đây"  - mở đầu cuộc họp báo sáng 7/4 nhân kết thúc nhiệm kỳ, Đại sứ Mỹ Daniel Kritenbrink chia sẻ 3 điều mà ông cảm xúc nhất: Đó là sự biết ơn, tự hào và lạc quan về quan hệ hai nước.

Mỹ mong chờ được làm việc với các lãnh đạo mới của Việt Nam

* Đại sứ có thông điệp gì đến các nhà lãnh đạo mới của Việt Nam?

- Việc chọn lựa lãnh đạo là quyết định của Việt Nam và nhân dân Việt Nam. Cá nhân tôi và Chính phủ Hoa Kỳ rất mong chờ được biết và được làm việc chặt chẽ với các nhà lãnh đạo mới của Việt Nam. Có một sự tiếp tục lớn của ban lãnh đạo mới của Việt Nam và chúng tôi rất hoan nghênh điều đó. Tôi xin chúc mừng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trên những cương vị mới.

Như Tổng thống Biden đã chỉ ra với một trong những nhà lãnh đạo mới của Việt Nam: Hoa Kỳ cam kết giữ vững quan hệ đối tác và tình hữu nghị với Việt Nam, giữ vững cam kết ủng hộ Việt Nam mạnh mẽ, thịnh vượng, độc lập và đó là lợi ích chung của hai nước.

Trong trường hợp các nhà lãnh đạo nhiều kinh nghiệm tiếp tục vị trí lãnh đạo cấp cao như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng  và Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc, chúng tôi cảm ơn vì những đóng góp của họ cho quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam, và tôi tin tưởng hai người cùng các nhà lãnh đạo khác sẽ tiếp tục đóng góp cho quan hệ hai nước.

* Đại sứ có thể chia sẻ những ấn tượng của ông khi làm việc với Chính phủ Việt Nam trong nhiệm kỳ qua?

-  Tôi rất kính trọng Việt Nam và lãnh đạo Việt Nam. Tôi nghĩ rằng nền tảng cho mối quan hệ hiệu quả, lành mạnh là sự tôn trọng, cho dù là giữa hai quốc gia hay cá nhân. Lãnh đạo hai nước chúng ta đã nhắc lại sự tôn trọng lẫn nhau dành cho độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thể chế chính trị hai bên. 

Trong 3 năm rưỡi qua tôi rất cảm kích vì đã được tiếp xúc nhiều lãnh đạo Việt Nam, cán bộ cấp cao, và cùng nhau chúng tôi tăng cường quan hệ hai nước, vì lợi ích nhân dân hai nước, và quản lý được mối quan hệ song phương này theo cách có lợi cho hai quốc gia và nhân dân hai nước.

Tôi đang có một số cuộc gặp chào chia tay, và tôi muốn chia sẻ một trong những cuộc gặp mà tôi đã có với một nhà lãnh đạo Việt Nam ngày hôm qua. Tôi đã nói rằng chúng tôi biết ơn vì các nhà lãnh đạo và cán bộ cả hai phía Hoa Kỳ và Việt Nam rất cởi mở và thành thật với nhau, rất tôn trọng nhau, chúng tôi đã rất nỗ lực để có thể thúc đẩy thực hiện các mục tiêu chung và giải quyết các bất đồng.

Qua lịch sử của chúng ta, chúng tôi hiểu rằng Hoa Kỳ và Việt Nam không thể ép buộc nước kia làm gì mà nước kia không muốn. Và thông qua tình hữu nghị và quan hệ đối tác, chúng ta khám phá râ rằng chúng ta có mối quan hệ  rất cởi mở, thẳng thắn.

Khi được hỏi, tôi có 3 từ khi mô tả về các nhà lãnh đạo Việt Nam: Chiến lược, rất thực tế và rất có năng lực.

Đây là một trong những nguyên nhân tại sao quan hệ giữa hai nước lại thành công như vậy.

 "Hoa Kỳ cam kết sẽ là đối tác và bạn bè của Việt Nam"

* Đại sứ nhìn nhận thế nào về mục tiêu của Việt Nam đến năm 2030 sẽ trở thành nước có thu nhập trung bình cao, và 2045 sẽ trở thành nước có thu nhập cao?

- Đây là mục tiêu mà Việt Nam đã đề ra tại Đại hội Đảng XIII. Tôi không bình luận mục tiêu cụ thể của Việt Nam, nhưng có hai điều mà tôi muốn nói.

Thứ nhất, tôi đánh giá cao Việt Nam, không bao giờ đánh cược chống lại Việt Nam và tôi nghĩ Việt Nam muốn làm gì thì Việt Nam sẽ làm được.

Thứ hai, Hoa Kỳ cam kết sẽ là đối tác và bạn bè của Việt Nam, và giúp Việt Nam đạt được mục tiêu của mình.

Như lãnh đạo chúng tôi đã nói nhiều lần, việc Hoa Kỳ củng hộ Việt Nam mạnh mẽ độc lập là lợi ích chung của nhân dân hai nước.

Như Tổng thống Biden và Ngoại trưởng Blinken đã nói, Hoa Kỳ trở nên mạnh mẽ, thành công thịnh vượng hơn khi làm việc với đối tác cũng thành công và chung tư tưởng. Rõ ràng đó là cách chúng tôi nhìn nhận Việt Nam.

* Ông đánh giá thế nào về vai trò của Việt  Nam trong dẫn dắt các vấn đề khu vực?

- Tôi có sự kỳ vọng rất cao. Việt Nam là một đất nước có năng lực cao, rất thành công, là một nhà lãnh đạo tự nhiên trong khu vực. Sự kỳ vọng vào Việt Nam trong những năm tới sẽ tiếp tục tăng lên, đặc biệt từ phía Hoa Kỳ. Điều này được thể hiện trong việc Việt Nam đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch ASEAN rất xuất sắc và là thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. 

Xúc động vì vẻ đẹp của đất nước, sự cần mẫn và tốt bụng của người Việt Nam

Chia sẻ  tiết về nhiệm kỳ 3 năm rưỡi qua, Đại sứ Kritenbrink nói: "Tôi đã có được đặc ân trở thành Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, có được đặc quyền thúc đẩy mối quan hệ hai nước là niềm vinh dự lớn lao trong cuộc đời tôi, cho tôi cảm giác rất thỏa mãn về công việc.

Về tư cách cá nhân, gia đình tôi rất xúc động vì vẻ đẹp của đất nước, sự cần mẫn và tốt bụng của người dân Việt Nam, tình bạn mà chúng tôi đã có. Đất nước con người Việt Nam có nhiều điều để tự hào. Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng nhất của Hoa Kỳ. Thông điệp đầu tiên, chỉ đơn giản là: Xin cảm ơn".

"Thứ hai là lòng tự hào. Tôi tự hào những gì Hoa Kỳ và Việt Nam đạt được 3 năm rưỡi qua. Tôi tin rằng mối quan hệ hai nước mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Cùng nhau, hai nước chúng ta đã đạt được  nhiều kết quả thực tế".

Tại họp báo, Đại sứ Kritenbrink điểm lại những thành tựu trong quan hệ thương mại, an ninh chính trị, quan hệ nhân dân, hợp tác y tế giữa hai nước. Hai bên đã thúc đẩy lập trường chung về Biển Đông. Hoa Kỳ đã tiếp tục hỗ trợ xây dựng năng lực trong quân sự và cảnh sát biển, đặc biệt là năng lực trên biển.

Đại sứ Kritenbrink nhấn mạnh rằng hợp tác y tế là một trong những điểm sáng song phương, cụ thể là hợp tác chống Covid-19. "Trong Covid chúng tôi khám phá ra rằng chúng tôi không có bạn nào khác tốt hơn Việt Nam khi Việt Nam tặng chúng tôi thiết bị bảo hộ cá nhân và khẩu trang giúp cứu sống nhiều người dân. Chúng tôi mãi mãi biết ơn các bạn về điều này" - ông nói.

Hai bên cũng đạt được tiến triển 3 năm qua để có thể có trụ sở mới cho Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam và  hy vọng có lễ khởi công vào năm nay. 

Đại sứ Kritenbrink nhắc đến những chuyến thăm cấp cao và tiếp xúc cấp cao gần gũi, thường xuyên giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. "Sự tiếp xúc này được tiếp tục dưới thời Tổng thống Biden. Đích thân ông Biden đã trực tiếp viết thư cho lãnh đạo cấp cao Việt Nam, gửi thư tới Chủ tịch Nước Nguyễn Phú Trọng, Ngoại trưởng Anthony Blinken, Đặc phái viên Khí hậu John Kerry cũng trao đổi với Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh" - Đại sứ Kritenbrink cho biết.

Đại sứ Kritenbrink bày tỏ sự tự hào với những thành tựu hai bên đạt được cùng nhau trong hòa giải, các vấn đề nhân đạo, giải quyết hậu quả chiến tranh.

Đại sứ Kritenbrink nói, ông vô cùng lạc quan về tương lai mối quan hệ đối tác toàn diện Hoa Kỳ - Việt Nam. "Lợi ích của chúng ta trong những lính vực cơ bản phần lớn là tương đồng với nhau. Chúng ta có chung tầm nhìn chiến lược về hình thái khu vực và thế giới chúng ta muốn sống. Chúng ta sẽ tiếp tục giải quyết khác biệt giữa hai bên một cách trách nhiệm, có tính xây dựng và thực tế", ông Kritenbrink nói.

Đại sứ Kritenbrink khẳng định: "Tôi tin rằng tình cảm giữa nhân dân hai nước sẽ phát triển mạnh mẽ hơn qua từng ngày. Trong thực tế có thể Hoa Kỳ được biết đến ở Việt Nam nhiều hơn bất kỳ nơi nào trên thế giới. Tôi nghĩ những năm sắp tới sẽ còn tốt hơn cho quan hệ đối tác hai nước, chúng ta tiếp tục thấy tăng trưởng to lớn trong quan hệ, nhất là Tổng thống Biden đã nhấn mạnh việc tăng cường các mối quan hệ đồng minh và đối tác của chúng tôi".

Việt Nam có quyền lựa chọn chính sách, lợi ích của mình trong quan hệ quốc tế

Về vấn đề Biển Đông, Đại sứ Kritenbrink khẳng định có sự nhất quán trong quan điểm của Hoa Kỳ, từ Tổng thống Biden, Ngoại trưởng Blinken và quan chức cấp cao khác, đến quan điểm của ông và các quan chức ngoại giao. "Chúng tôi tiếp tục tin tưởng về giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, dựa trên Luật Biển, các yêu sách về biển cũng phải được dựa trên Luật Biển. Chúng tôi tiếp tục tin tưởng vào tự do hàng hải và hàng không trên biển. Chúng tôi sẽ luôn đứng về bên các đối tác và đồng minh trong việc xây dựng trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Chúng tôi tiếp tục phản đối những hành động trong khu vực của Trung Quốc. Trung Quốc đã có hành động đe dọa khiêu khích các nước khác đặc biệt là ở Biển Đông".

Đại sứ Kritenbrink tái khẳng định tuyên bố ngày  30/7/2020 về các yêu sách ở Biển Đông và cho biết sẽ tiếp tục kêu gọi Trung Quốc tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế 2016.

"Các bạn sẽ tiếp tục thấy các hoạt động của Hoa Kỳ, bao gồm trong ngoại giao và các hoạt động hợp pháp. Tôi dự đoán các bạn sẽ thấy Hoa Kỳ tham gia tích cực các chương trình năng lực biển, không chỉ với Việt Nam mà với cả Malaysia, Indonesia, Philippines và nhiều nước khác. Tôi tin rằng các bạn sẽ thấy quân đội Hoa Kỳ tiếp tục tăng cường năng lực và thực thi năng lực để cho thấy Hoa Kỳ tiếp tục bay và đi đến tất cả các khu vực mà luật pháp quốc tế cho phép; và các nước khác cũng như vậy" - ông Kritenbrink nói.

Về câu hỏi cho rằng, một số nước phải lựa chọn giữa Mỹ và một nước khác, Đại sứ Kritenbrink khẳng định Mỹ không muốn các nước phải lựa chọn như vậy.

Nhưng mặt khác, ông Kritenbrink nói: "Tôi tin các quốc gia, kể cả Việt Nam có quyền lựa chọn chính sách, lợi ích của mình là gì, mà không phải chịu ảnh hưởng, ép buộc hay đe dọa. Tôi tin Hoa Kỳ và Việt Nam sẽ phát triển theo phương thức và tốc độ mà hai bên đều thấy thoải mái. Tôi nghĩ cả hai quốc gia sẽ chọn lựa và cùng nhau làm điều đó một cách tự do".

Liên quan đến quan hệ Mỹ - Trung, Đại sứ Kritenbrink khẳng định: "Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đáp lại phép thử của Trung Quốc từ vị trí một nước mạnh. Tôi cho rằng yếu tố cạnh tranh sẽ định hình phần lớn mối quan hệ Hoa Kỳ - Trung Quốc".