Anh Vi Quốc Thái - Chủ tịch Hội Nông dân (ND) xã Thái Niên cho biết: Địa hình xã Thái Niên chủ yếu là đồi, núi, bám dọc bờ sông Hồng với các bãi bồi phù sa, thuận tiện cho việc trồng trọt. Mặt khác, xã nằm trong tiểu vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm thuận lợi phát triển các loại cây nông, lâm nghiệp (quế, mỡ…), cây lương thực, các loại cây ăn quả (bưởi, na, rau màu các loại…).
Thôn Múc - xã Thái Niên được biết đến là cái nôi của đặc sản bưởi Múc. Giống bưởi Múc đặc sản có vỏ mỏng, mọng nước, ngọt dịu. Người dân thôn Múc nhiều năm nỗ lực chăm sóc giống bưởi quý này.
Hiện thôn Múc có 263 hộ thì có đến 240 hộ trồng bưởi Múc (chiếm hơn 90% số hộ trong thôn). Đa phần các hộ dân trồng bưởi với số vốn tự có của mình, nhiều hộ muốn đầu tư mở rộng quy mô nhưng còn thiếu vốn.
Được biết, ngoài việc liên kết tiêu thụ bưởi cho 25 hộ xã viên, HTX Bưởi Múc còn mở rộng liên kết tiêu thụ với 63 hộ trong thôn Múc với điều kiện quả bưởi đạt yêu cầu về mẫu mã, chất lượng cũng như đảm bảo quy trình sản xuất an toàn.
Biết được nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của hội viên nông dân thôn Múc, Hội ND xã Thái Niên đã xây dựng dự án vay vốn Quỹ HTND nguồn Trung ương Hội Nông dân Việt Nam uỷ thác để người dân đầu tư trồng bưởi Múc.
Tháng 10/2019, dự án "Trồng và chăm sóc bưởi Múc" tại xã Thái Niên được Ban Thường vụ Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phê duyệt cho vay với tổng số tiền là 1 tỷ, cho 11 hộ vay, trung bình mỗi hộ được vay từ 50-100 triệu đồng/hộ, thời gian vay 3 năm.
Có vốn vay từ Quỹ HTND, các hộ đã đầu tư trồng mới 3ha, cải tạo 8,6ha vườn bưởi cũ để đầu tư chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP. Hiện vườn bưởi Múc của các hộ vay vốn được cải tạo, chăm sóc, phát triển tốt, cho thu hoạch giá trị cao hơn nhiều so với trước.
Xây dựng thương hiệu cho quả bưởi Múc
Là một trong những hộ đầu tiên trồng bưởi Múc ở thôn Múc, xã Thái Niên, ông Lê Văn Lênh cho biết: Trước đây nhà ông có hơn 20 gốc bưởi lão (hơn 30 năm), thu nhập mỗi năm không được là bao.
Khi được vay 100 triệu đồng từ Quỹ HTND, ông đầu tư cải tạo vườn tạp, trồng thêm 200 gốc bưởi và mua phân bón chăm sóc cho các cây bưởi đã trồng trước, đến nay bưởi cũ cho nhiều quả hơn và bưởi mới trồng đều cho quả sai trĩu.
Đặc biệt, vụ bưởi năm 2020, vì có nhiều kinh nghiệm trong trồng bưởi nên ông Lênh được bầu chọn là 1 trong 7 thành viên của Hội đồng quản trị HTX, giữ vai trò kiểm soát viên trong việc sử dụng, dán nhãn cho quả bưởi đặc sản.
Ông Lê Văn Lênh cho biết: Những quả bưởi được dán nhãn phải là bưởi đạt kích thước, đủ trọng lượng, mẫu mã đẹp và phải được trồng và chăm sóc đúng kỹ thuật, đủ độ ngon, ngọt.
Hay gia đình bà Nguyễn Thị Vân đã trồng bưởi từ nhiều năm nay. Sau khi được vay 100 triệu đồng từ nguồn Quỹ HTND, bà đã đầu tư cải tạo vườn tạp trồng mới hơn 50 gốc bưởi và đầu tư chăm sóc diện tích bưởi sẵn có. Đến nay, diện tích bưởi 200 cây đã cho thu hoạch, trừ mọi chi phí, gia đình bà thu lãi hơn 100 triệu đồng/năm…
Anh Vi Quốc Thái cho biết: Để nguồn vốn sử dụng đúng mục đích có hiệu quả, Hội ND xã thường xuyên kiểm tra, giám sát hiệu quả sử dụng vốn vay, đồng thời chú trọng công tác tập huấn khoa học kỹ thuật. Từ năm 2019 đến nay, Hội ND xã phối hợp với các ngành chức năng tổ chức 5 lớp về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bưởi cho các hộ vay vốn.
Đặc biệt, để phát triển thương hiệu bưởi Múc, có đầu ra tiêu thụ thuận lợi, Hội ND xã đã vận động các hộ trồng bưởi liên kết sản xuất. Hội ND vận động các hộ tham gia vào HTX, Tổ hội nông dân nghề nghiệp.
"HTX Bưởi Múc đang hoạt động rất hiệu quả. Các thành viên trong HTX thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm trồng bưởi, thống nhất giá bán; đến mùa thu hoạch cùng nhau bán với mức giá cố định, do vậy bưởi Múc thường chín đến đâu tiêu thụ hết đến đó, không có tình trạng để tư thương ép giá. Đặc sản bưởi Múc cũng là một trong những loại nông sản nổi bật của ngành nông nghiệp huyện Bảo Thắng, được đánh giá đạt chất lượng sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh. Trên mỗi quả bưởi Múc mà HTX đưa ra thị trường đều gắn 3 loại nhãn, gồm: Nhãn hiệu bưởi Múc, tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm và tem sản phẩm OCOP 3 sao" - Chủ tịch Hội ND xã Thái Niên phấn khởi chia sẻ.