Bất thường bán đấu giá tài sản tại Tổng Công ty ĐSVN: Thẩm định giá sắt thấp hơn thị trường do… đường xa? (Bài 2)

Việc thẩm định giá cả gói tài sản lớn được thực hiện như thế nào?

Như Báo điện tử Dân Việt đã thông tin, mới đây Công ty Đấu giá hợp danh VNA đã tổ chức buổi đấu giá tài sản "Vật tư thu hồi từ bảo trì Kết cấu hạ tầng đường sắt (KCHTĐS) tồn kho đến ngày 31/12/2020 tại 20 công ty bảo trì, sửa chữa KCHTĐS theo các quyết định ngày 25/3/2021 của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam" (gọi tắt là bán đấu giá tài sản tại Tổng Công ty ĐSVN) với mức giá khởi điểm 25.464.301.966 đồng (bằng chữ: Hai mươi lăm tỷ, bốn trăm sáu mươi tư triệu, ba trăm linh một nghìn, chín trăm sáu mươi sáu đồng).

Phiên đấu giá tài sản lớn như trên của Tổng Công ty ĐSVN chỉ có 6 doanh nghiệp tham gia. Sau phiên đấu giá ngày 29/4/2021, Công ty CP Môi trường Việt Xuân Mới, có địa chỉ tại ĐT261, Minh Đức, Phổ Yên, Thái Nguyên do ông Nguyễn Văn Tài làm Giám đốc đã trúng đấu giá gói tài sản nói trên với giá 27,2 tỷ đồng.

Liên quan đến những kiến nghị của doanh nghiệp nói trên, sau nhiều lần liên hệ làm việc với Ban Tổng Giám đốc Tổng Công ty ĐSVN, ông Đặng Sỹ Mạnh- Tổng Giám đốc lại giao cho ông Hoàng Gia Khánh- Phó TGĐ, kiêm Chủ tịch Hội đồng thanh lý tài sản KCHTĐS gặp, làm việc với PV, tuy nhiên lấy lý do bận công việc ông Khánh lại "đẩy" cho một nhân viên dưới quyền tiếp.

Ngày 11/5, làm việc với PV Báo điện tử Dân Việt, ông Diệp Anh Tuấn- Phó Ban Tài chính- Kế toán Tổng Công ty ĐSVN cho biết: "Tổng Công ty ký hợp đồng giao toàn bộ tài sản cho Công ty CP Đấu giá hợp danh VNA tổ chức đấu giá. Đã có 6 công ty mua hồ sơ tham gia đấu giá, và kết quả Công ty CP Môi trường Việt Xuân Mới là đơn vị trúng đấu giá với giá 27,2 tỷ đồng".

Khi PV đề nghị cung cấp biên bản đấu giá cùng tên danh sách 5 đơn vị còn lại trả giá ra sao trong buổi đấu giá, ông Tuấn viện lý do không nắm được và khước từ. "Thực ra chúng tôi không quan tâm nhiều lắm đến các Công ty tham gia, mà chúng tôi quan tâm đến khách hàng đã trúng đấu giá", ông Tuấn nói.

Lý giải cho việc nhiều danh mục giá khởi điểm vật tư thu hồi thanh lý có giá thấp hơn so với giá trị thực tế hiện có trên thị trường, có nhiều doanh nghiệp sẵn sàng mua sắt thép phế liệu và ray đường tàu với giá cao. Chẳng hạn như lô Ray P43, trên thị trường có doanh nghiệp sẵn sàng trả với giá 12.000 đồng/kg tại các điểm dọc đường sắt từ miền Bắc đến miền Nam. Mức giá này cao hơn nhiều so với giá 5.800 đồng/kg mà Tổng Công ty ĐSVN chào bán, ông Tuấn cho biết: "Tổng Công ty đã lựa chọn Công ty CP đầu tư định giá Quốc tế làm đơn vị thẩm định giá và chúng tôi rất tin tưởng, tôn trọng kết quả thẩm định giá của đối tác".

Thế nhưng, khi PV đặt vấn đề: Nếu nói tôn trọng kết quả thẩm định giá của công ty thẩm định, vậy trường hợp công ty này định giá thấp hơn giá trị thực tế, có thể gây thất thoát tiền của Nhà nước, chẳng lẽ phía ĐSVN không xem xét, tính toán lại, thậm chí có thể mời thêm một công ty độc lập khác, mà lại phó mặc hết cho đối tác?, ông Tuấn giải thích, Tổng Công ty ĐSVN có cách... kiểm soát riêng. Đồng thời, cho rằng giá cả thị trường nói trên là do phía PV cung cấp, còn bên Tổng Công ty ĐSVN không có.

"Chúng tôi không can thiệp vào quá trình thẩm định giá, họ thẩm định giá theo các tiêu chuẩn về giá và cũng như luật giá... Đối với Tổng Công ty khi thuê nhà thầu thẩm định giá, chúng tôi tôn trọng quyết định thẩm định giá của họ, họ làm theo nghề nghiệp. Tổng Công ty chỉ lấy giá người ta thẩm định để làm kết quả chúng tôi xác định giá để bán đấu giá", ông Tuấn nói.

Giá sắt thép thẩm định thấp hơn thị trường do… đường xa?

Theo ông Tuấn, một trong những yếu tố làm giá của một số mặt hàng phế liệu có thể thấp hơn so với thị trường là do toàn bộ vật tư thu hồi thay ra từ quá trình bảo trì đường sắt được thu gom để tại chỗ tại đường sắt, nằm rải rác gần 3.000km suốt các tuyến đường sắt từ Bắc đến Nam, gây khó khăn trong quá trình thu gom, vận chuyển. 

Ngoài ra, đơn vị thu gom phải đảm bảo an toàn giao thông đường sắt. Bởi, không phải lúc nào cũng lấy được phế liệu mà người ta phải vào đan xen giữa các chuyến tàu... Cùng với đó là những vật tư thu hồi nói trên có nhiều vật tư là chất thải nguy hại, người mua phải bỏ thêm chi phí để thu gom, di dời.

Có hay không việc "gài thầu" một hạng mục chỉ 20 triệu đồng để loại bỏ nhiều công ty khác?

Trả lời cho câu hỏi, phần xử lý chất thải nguy hại là ắc quy chiếm 1 phần nhỏ, chỉ chưa đầy 20 triệu đồng, nhưng Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam lại "trộn" vào phần bán sắt thép phế liệu như một "bài thầu" gài vào để loại bỏ các công ty có đủ năng lực khác tham gia đấu giá?, ông Tuấn cho hay: "Chúng tôi xem đây là một gói thầu, trong đó có vật tư là chất thải nguy hại, kể cả nó rất nhỏ, chúng tôi vẫn theo quan niệm ưu tiên bảo vệ môi trường".

Ngoài ra, ông Tuấn cũng viện dẫn sắt thép cũng có thể là chất thải nguy hại trong trường hợp khách hàng phải phân kim, sản xuất ra các chế phẩm khác... Thế nhưng khi PV hỏi lại có quy định nào về việc, bán sắt thép phế liệu phải xử lý chất thải nguy hại không?, ông Tuấn lảng tránh không trả lời thẳng vào vấn đề.

Còn nữa