Sai phạm tại HTX Bến Nghé: Kết nạp thành viên mới, tăng vốn điều lệ… bất thường

HTX Bến Nghé được thành lập năm 1998 với vốn điều lệ là 53,8 triệu đồng, có 16 thành viên. Đến cuối năm 2019, vốn điều lệ của HTX tăng lên thành 54,340 triệu đồng, số thành viên giảm còn 15 người. Thế nhưng, sang đầu năm 2020, bất ngờ HTX này góp vốn gần 282 tỷ đồng vào Liên hiệp HTX Thương mại TP.HCM (Saigon Co.op), cao hơn rất nhiều lần so với vốn điều lệ.

Dấu hiệu không bình thường trong kết nạp thành viên mới

Kết luận của UBND Quận 1 cho biết: Qua hồ sơ do đơn vị cung cấp (danh sách thành viên HTX Bến nghé tính đến thời điểm 31/12 hàng năm), ghi nhận: năm 2018, hợp tác xã có 14 thành viên, năm 2019 và 2020 có 21 thành viên, tăng 7 thành viên só với năm 2018 gồm: ông Nguyễn Vũ Toàn, ông Nguyễn Văn Mẫn, bà Nguyễn Thị Thu, bà Nguyễn Thị Thu Trang, bà Lại Thị Loan, bà Huỳnh Thị Duy và bà Trần Kim Hồng Đào.

Đối với trường hợp ông Nguyễn Vũ Toàn góp vốn vào HTX ngày 1/6/2019, HTX Bến Nghé không cung cấp được hồ sơ họp Hội đồng quản trị, Đại hội thành viên về việc kết nạp thành viên mới đối với ông Toàn.

Kết luận cho biết: Qua làm việc với ông Nguyễn Trọng Toàn – Chủ tịch HĐQT kiêm giám đốc HTX Bến Nghé vào ngày 23 và 31/3/2021 ghi nhận: "Ông Nguyễn Vũ Toàn là Phó Tổng giám đốc Liên minh HTX TM TP.HCM (Saigon Co.op)… là người của Saigon Co.op cử tham gia tại HTX Bến Nghé để hỗ trợ về mặt hàng hóa do ông Toàn phụ trách mảng kinh doanh tại Saigon Co.op; không phải là lao động trực tiếp tại HTX Bến Nghé…".

Như vậy, HTX Bến Nghé thực hiện việc kết nạp thành viên mới nhưng thực tế thành viên không có nhu cầu việc làm tại HTX Bến Nghé là vi phạm quy định về điều kiện trở thành thành viên theo Luật HTX năm 2012.

Kết luận thanh tra cho biết: Qua xác minh 3/6 thành viên còn lại tại thời điểm kết nạp đã là người lao động của doanh nghiệp khác (Công ty CP Dịch vụ bảo vệ ngân hàng và Công ty CP Sovico Holdings). Đồng thời cả 6 thành viên đều chưa từng lao động thực tế tại HTX Bến Nghé. Những người này góp vốn ban đầu là 5 triệu đồng/người.

UBND Quận 1 kết luận: Như vậy, HTX Bến Nghé không tổ chức họp hội đồng quản trị nhưng đã thực hiện việc kết nạp thành viên là vi phạm quy định về quyền hạn và nhiệm vụ của hội đồng quản trị tại khoản 7, điều 36 Luật HTX năm 2012 và Điều 7, Điều lệ HTX năm 2016. Đồng thời, việc kết nạp 6 thành viên mới nêu trên vào HTX Bến Nghé là có dấu hiệu không bình thường.

Vốn tăng bất thường

Theo kết luận thanh tra, 6 thành viên mới kết nạp đã góp vốn ban đầu là 5 triệu đồng/người. Sau đó khoảng 1 tháng (khoảng đầu năm 2020), 6 thành viên mới này dù chưa được tạo việc làm nhưng tiếp tục góp vốn để tăng vốn điều lệ của HTX Bến Nghé với với tổng số vốn góp gần 2 tỷ đồng (1.945.660.000 đồng) dù HTX Bến Nghé không có phương án kinh doanh để đảm bảo lợi nhuận cho số vốn góp này.

Điều đáng nói, số vốn mới góp gần 2 tỷ đồng này trong ngày 20/1/2020 đã được  HTX Bến Nghé chuyển toàn bộ để góp vốn vào Saigon Co.op mà không để lại phần vốn góp nào nhằm phục vụ cho nhu cầu sản xuất kinh doanh của HTX. 

Kết quả thanh tra cho thấy: Hội đồng quản trị HTX Bến Nghé tổ chức đại hội thành viên ngày 12/3/2020 sau khi thực tế đã nhận vốn góp tăng thêm của thành viên (20/1/2020) nhằm mục đích hợp thức hóa việc thông qua ý kiến thống nhất của đại hội thành viên đối với việc thay đổi tăng vốn điều lệ HTX.

Bên cạnh đó, trong số 6 thành viên mới kết nạp có ông Nguyễn Văn Mẫn, mặc dù mới được kết nạp vào HTX cuối tháng 12/2019 và thực tế chưa từng làm việc tại HTX nhưng đến tháng 3/2020 lại được bầu vào thành viên HĐQT. 

Thanh tra cho biết: HTX Bến Nghé đã triệu tập đại hội thành viên để sửa đổi điều lệ nhằm đảm bảo điều kiện ứng cử vào HĐQT đối với ông Mẫn và tiến hành bầu bổ sung ông Mẫn vào Thành viên HĐQT ngay trong cuộc họp ĐH thành viên bất thường ngày 12/3/2020 là có dấu hiệu không bình thường.

Ông Mẫn cũng là người thực hiện việc nộp tiền góp vốn cho 6 thành viên tại thời điểm mới kết nạp (ngày 16/12/2019), người nhận thông báo của HTX Bến Nghé về việc góp vốn tăng điều lệ (ngày 10/1/2020). Đồng thời, ông Mẫn cũng là người nhận lại toàn bộ số tiền vốn góp của cả 6 thành viên (30 triệu đồng) do HTX Bến Nghé hoàn trả (ngày 31/1/2021) sau khi Phòng Tài chính – kế hoạch quận 1 kiểm tra phát hiện vi phạm trong thủ tục kết nạp thành viên HTX Bến Nghé.

Theo tài liệu thanh tra, ông Nguyễn Văn Mẫn cũng là người đã giới thiệu cho Công ty Cổ phần đầu tư phát triển Đô Thị Mới (gọi tắt: Công ty Đô Thị Mới) ký kết hợp đồng hợp tác vào ngày 16/1/2020 với HTX Bến Nghé với số tiền đầu tư lên đến 280 tỷ đồng. Kết luận của UBND Quận 1 cho biết: Số tiền vượt nhiều lần so với vốn điều lệ của HTX Bến Nghé mặc dù không có phương án kinh doanh cho số vốn đầu tư này và việc kinh doanh của HTX Bến Nghé không mang lại lợi nhuận cao.

Theo tài liệu, bốn ngày sau khi ký kết hợp đồng, Công ty Đô Thị Mới đã chuyển 280 tỷ đồng vào tài khoản của HTX Bến Nghé. Cùng ngày, HTX Bến Nghé đã chuyển toàn bộ số tiền 280 tỷ cùng với gần 2 tỷ đồng từ vốn góp của 6 thành viên mới của HTX để góp vốn vào Liên minh HTX Thương mại TP.HCM (Saigon Co.op).

Kết luận thanh tra của UBND Quận 1 khẳng định: Việc góp vốn trên có dấu hiệu lợi dụng danh nghĩa HTX Bến Nghé để hoạt động trái pháp luật, vi phạm các quy định về thẩm quyền, trình tự, phương thức huy động vốn góp, huy động vốn không phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh mà mục đích là để góp vốn vào Saigon Co.op.