"Ông lớn" sai sót kê khai nghĩa vụ với ngân sách nhà nước, đầu tư thua lỗ

Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo gửi Quốc hội tổng hợp kết quả các báo cáo kiểm toán trong năm 2020 đối với niên độ ngân sách năm 2019.

Theo đó, năm 2020, Kiểm toán Nhà nước đã kiểm toán Báo cáo tài chính và các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn nhà nước năm 2019 của 160 doanh nghiệp thuộc 17 tập đoàn và tổng công ty.

Kết quả kiểm toán cho thấy, 17/17 tập đoàn, tổng công ty được kiểm toán sản xuất kinh doanh có lãi, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu tại một số đơn vị đạt tương đối cao.

Đơn cử như PVPower lợi nhuận sau thuế năm 2019 đạt 2.932,35 tỷ đồng; PTSC 995,62 tỷ đồng; PVTrans 982,09 tỷ đồng; EVNCPC 767,9 tỷ đồng; UDIC 671,22 tỷ đồng; Samco 588,85 tỷ đồng; EVN HCM 548,51 tỷ đồng...

Kiểm toán Nhà nước chỉ đích danh DN sai sót trong kê khai nghĩa vụ với ngân sách nhà nước

Tuy nhiên, việc quản lý sử dụng vốn, tài sản của các doanh nghiệp được kiểm toán còn một số hạn chế, tồn tại.

Chẳng hạn như nhiều đơn vị chưa ban hành quy chế quản lý tiền hoặc quản lý dòng tiền chưa hiệu quả.

Đơn cử như tại Công ty CP Vận tải Nhật Việt thuộc PVTrans còn khoản tiền gửi 04 tỷ đồng có kỳ hạn được thế chấp tại Ngân hàng để mua tàu nhưng không thể giao dịch, có thể xảy ra tranh chấp bất lợi cho Công ty.

Công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật Điện lực Dầu khí Việt Nam thuộc PVPower còn xảy ra tồn quỹ tiền mặt vượt mức quy định tại Quy chế quản lý và sử dụng vốn bằng tiền.

Tại PTSC, Công ty CP Cảng Dịch vụ Dầu khí Đình Vũ, PTSC Phú Mỹ, PTSC Thanh Hóa, Công ty TNHH MTV Dịch vụ khảo sát và công trình ngầm PTSC còn tình trạng chưa cân đối hoặc rà soát nguồn tiền để chuyển tiền gửi không kỳ hạn sang tiền gửi.

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, việc quản lý nợ của nhiều doanh nghiệp chưa chặt chẽ, còn để phát sinh nợ phải thu quá hạn, khó đòi lớn.

Như tại PVOIL, TCT Thương mại Kỹ thuật và Đầu tư - CTCP 643,36 tỷ đồng; PTSC 343,45 tỷ đồng; Hancorp 321,99 tỷ đồng; UDIC 269,93 tỷ đồng; PVPower 214,45 tỷ đồng; PVTrans 99,49 tỷ đồng; TCT Địa ốc Sài Gòn 17,43 tỷ đồng; Công ty Điện lực Bình Phú thuộc EVN HCM 11,73 tỷ đồng; EVNCPC 9,62 tỷ đồng.

Kiểm toán Nhà nước còn phát hiện, phần lớn các đơn vị còn sai sót trong việc hạch toán kế toán, kê khai nghĩa vụ với ngân sách nhà nước nên qua kiểm toán phải điều chỉnh tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí và kiến nghị tăng thu ngân sách hơn 1.031 tỷ đồng.

Một số đơn vị mua sắm vật tư chưa đúng với nhu cầu sử dụng dẫn đến lượng vật tư, hàng hóa ứ đọng, chậm luân chuyển hoặc tồn kho lớn. Tại PVPower, Công ty CP Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 là 238,3 tỷ đồng, Công ty Điện lực Dầu Khí Hà Tĩnh 229,6 tỷ đồng, Công ty CP Thủy điện Hủa Na 12,4 tỷ đồng...

Ngoài ra, Kiểm toán Nhà nước điểm mặt một số dự án chậm tiến độ lên tới cả chục năm.

Trong đó, "ông lớn" Tổng công ty đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) có Dự án Đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật khu đô thị mới Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội đã quá hạn trên 16 năm nhưng đến nay chưa được UBND TP. Hà Nội gia hạn thực hiện dự án. Hancorp có Dự án Khu đô thị mới Cao Xanh - Hà Khánh B chậm 10 năm, Dự án N01 - T8 chậm 6 năm.

Dự án Khu biệt thự chậm 03 năm, Dự án N04.A chậm 02 năm; Sawaco có dự án lắp đặt Tuyến ống cấp 2 đường Trần Đại Nghĩa chậm 03 năm, Dự án Lắp đặt tuyến ống cấp 2 đường Quốc lộ 50 từ Tân Liêm đến ranh Long An chậm 02 năm,…

Dự án Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1, do Nhà thầu PM bị Chính phủ Mỹ cấm vận và đơn phương chấm dứt hợp đồng, tiến hành khởi kiện PVN ra Trung tâm Trọng tài Quốc tế Singapore, dẫn đến dự án chậm phát điện theo quy hoạch điện VIII đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Đầu tư hiệu quả thấp, thua lỗ và âm vốn

Một số đơn vị đầu tư không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp được Kiểm toán Nhà nước chỉ đích danh như Công ty mẹ - PVPower: Cổ tức, lợi nhuận được chia năm 2019 đạt 0,2% tổng vốn đầu tư. Hay như Công ty mẹ - Hancorp có 08/33 đơn vị có vốn góp lỗ năm 2019 là 289,05 tỷ đồng.

Thậm chí, có dự án thua lỗ lớn, mất vốn chủ sở hữu. Cụ thể, lỗ lũy kế đến 31/12/2019 của Công ty mẹ - PTSC đầu tư vào Công ty TNHH Khảo sát Địa vật lý PTSC CGGV là 2.121 tỷ đồng, Công ty CP Dịch vụ Dầu khí Quảng Ngãi 240,7 tỷ đồng,...

Ngoài ra, có dự án âm vốn như trường hợp của Công ty Xây dựng Giao thông Sài Gòn (âm vốn chủ sở hữu 344 tỷ đồng).

Kiểm toán Nhà nước chỉ ra một số khoản đầu tư của tập đoàn, tổng công ty vào công ty liên kết, đầu tư dài hạn khác bị thua lỗ, mất vốn.

Như tại Công ty mẹ - TCT Địa ốc Sài Gòn có 7 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế hơn 32,9 tỷ đồng. Công ty mẹ - Samco có 5 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế gần 195 tỷ đồng.

Hay như Công ty mẹ - UDIC có 5 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế 288,7 tỷ đồng, 1 công ty ngừng hoạt động, 2 khoản đầu tư khác lỗ lũy kế 32,1 tỷ đồng và 1 khoản đầu tư dài hạn khác dừng hoạt động.

Công ty mẹ - PTSC có 1 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế hơn 790 tỷ đồng, 1 khoản đầu tư khác lỗ lũy kế 77,56 tỷ đồng và 1 công ty liên doanh, liên kết lỗ năm 2019 là 132,34 tỷ đồng.

Có dự án đầu tư ra nước ngoài hiệu quả chưa đạt theo phương án phê duyệt. Cụ thể Công ty MVOT (tàu FSO Orkid) đạt 80%, PTSC Hải Phòng đạt 47,6%, Công ty AP đạt 25%, Công ty VOFT đạt 17%, Công ty Rồng đôi MV12 thấp hơn 13,44% so với phương án.