Thực tế, đây là những loại quả mọc dại nhiều hoặc trồng không cần tốn công chăm sóc, tự chín tự rụng.
Thế nhưng gần đây, vì nhờ sự nhân giống và được các đầu bếp đánh giá có hương vị đặc biệt, chúng bỗng trở thành thứ gia vị độc đáo trong các nhà hàng , là món ăn vặt được nhiều người yêu thích và tìm mua.
Trước đây, trái xay (say) thường được cho là loại quả mọc dại, gắn liền với tuổi thơ của nhiều người sống ở các tỉnh miền Trung và Nam Bộ. Nó thường xuất hiện nhiều ở các tỉnh như Gia Lai, Ninh Hòa (Khánh Hòa), Tuy Hòa (Phú Yên) và Quảng Ngãi.
Trái xay hiện nay được người bán chế biến thành 2 loại mà hiện giờ bán rất chạy, đó là xay rim nước đường và xay rim muối ớt với giá nửa triệu đồng mỗi kilogram, giờ đã trở thành món ăn vặt rất được ưa thích.
Còn đối với quả tươi, giá bán thường dao động từ 200.000 - 250.000 đồng/kg tại Hà Nội. Hiện tại ở thị trường Bắc Bộ, loại quà vặt này còn khá mới lạ nên được rất nhiều người tò mò tìm mua.
Xay nhung có hình bầu dục hơi dẹp, kích thước to bằng ngón tay út. Quả này có lớp vỏ cứng giòn, màu ngả đen hoặc nâu thẫm. Bên trong có màu vàng đậm, xốp và mềm. Khi thưởng thức, xay có vị chua đặc trưng nhưng hậu vị khi ngậm lại thanh ngọt, dễ chịu.
Loại quả này nổi tiếng là gia vị đặc sản độc đáo ở Kon Tum. Chúng to cỡ hạt đậu xanh, trong quá trình chín sẽ chuyển qua màu nâu sậm và thường chín rộ vào mùa xuân. Khi ăn vào, nó có vị mằn mặn pha chút chua nhẹ.
Trước kia, loại quả này chín rụng đầy gốc, nhưng nhờ có vị mặn và chua thanh nên nó đã trở thành thứ gia vị được nhiều nhà hàng, quán ăn săn lùng. Muối rừng thường được các đầu bếp sử dụng làm nhiều món ăn như gà tiêu chanh, cá trạch gai sốt hạt muối rừng ăn kèm lá ngũ vị...
Một kilogram hạt muối rừng được bán trên thị trường có giá khoảng 100.000 đồng, nhưng số lượng không có nhiều, phụ thuộc vào việc bà con vào rừng nhặt được nhiều hay ít.
Từ loại quả rẻ tiền, chín rụng đầy gốc cây ở vườn nhà, quả sung giờ trở thành một trong những loại đặc sản được bán nhiều ở thành thị.
Sung ta hiện có giá 15.000 - 20.000 đồng/kg. Quả sấy khô có giá từ 200.000 đồng/kg.
Cá biệt, có loại sung Mỹ được nhân giống tại Việt Nam, bán giá lên tới 500.000 đồng/kg, đắt gấp hàng chục lần so với sung nếp trên thị trường.
Giống sung này có thân bụi, dòng cây ôn đới cao từ 1,5 - 2m. Đặc biệt, cây có thể cao đến 6m và tuổi thọ đạt 200 năm. Chúng cho trái to gần bằng quả trứng. Đặc biệt khi chín, quả sung có vị ngọt thanh, dẻo và thơm mùi rất đặc biệt.
Nhờ mùi vị đặc trưng và mang nhiều giá trị dinh dưỡng khiến nhiều người tò mò muốn ăn thử, thế nên loại sung này rất được giá. Thậm chí, nhiều nhà vườn giàu lên nhờ canh tác loại sung "khổng lồ" này.