Đọc sách cùng bạn: Người đàn bà lưu đày trong linh hồn chữ

Tên tập thơ là lấy từ bài thơ bốn câu này:

Chớm đêm vấp lối địa đàng

Gặp E-va với A-đam ngọc ngà

Thưa rằng-em-phận-hồng hoa

Trót mây mưa với chữ mà hoang thai. (tr. 38)

Và quả là đi vào tập thơ riêng thứ năm này của Mai Hường là bước chân vào một địa đàng tình, địa đàng thơ, địa đàng chữ. Nhà thơ không để cho Anh và tôi và bạn được yên trong cơn lốc xoáy của tình yêu và chữ nghĩa. Cuống quít vội vàng đam mê vồ vập nóng bỏng lạnh lùng mọi trạng thái của một cuộc mây mưa hiểu theo nghĩa Tình và Thơ.

Tình của em "cô nàng có trái tim xốp như nắng vỡ" thấy mình điên điên dở hơi nhiều khi nên "dám liều thế chấp" để được đầy anh. Tình của em "nhông nhao điên cuồng" nên "muốn hư đến dại người" cùng anh. Tình của em "còn nguyên nếp" để "nhon nhặt yêu thương" với anh. Tình của em có "nghiệm riêng" muốn được "giải mã mình" cho anh. Tình của em "lạc mùa anh" nên "như thú dữ nhớ rừng" nhớ anh. Đủ mọi cung bậc Tình táo bạo hồn nhiên được nhà thơ đem gửi vào những con chữ hồn nhiên táo bạo.

Chữ trong thơ Mai Hường đầy run rẩy rạo rực đắm say lõa thể vần vũ cũng như người. Cũng như người, chữ của nhà thơ biết yêu biết đau biết buồn biết giận thổn thức cùng tâm trạng. Chữ như cũng vì người mà háo hức, gấp gáp, xoáy cuộn lao vào cuộc Tình. Và người vì thế cũng bị chữ dẫn dụ, mê hoặc. Chữ cũng bị người giày vò làm đau và người thấy mình có lỗi đã bắt chữ phải đau như mình, đau cho mình. Này là "linh hồn chữ thì thầm dẫn em xa cõi thực". Này là "Cánh đồng chữ quặn mình sinh nở". Này là "chữ có lỗi gì mà đau đớn thốn tim". Này là "Bơi trong sóng chữ biết tìm đâu phao". Chữ đấy cũng là người đấy. Cả tập thơ là một sự "ăm ắp nỗi đàn bà/ tự lưu đày trong linh hồn chữ".

Đúng là người đàn bà "mây mưa với chữ" để đành ru cõi lòng mình. Mà cuộc mây mưa đó chỉ để "hoang thai". Sao lại thế? Vì đó chỉ là cuộc tưởng tượng, cuộc không đối tượng, cuộc tình với chữ để nói cuộc tình với người. "Đêm – ta và chữ hoang ngôn". Nhưng hiểu về mặt văn chương, cuộc mây mưa với chữ lại là một thái độ nghệ thuật. Ấy là nói cái sự không gìn giữ, không chừng mực, không đoan trang của cuộc thơ như cuộc yêu thật. Đắm đuối ào ạt mạnh bạo, thơ Trần Mai Hương nói chung và trong tập này nói riêng là vậy. Thơ đó là thơ dám đi hoang với chính mình và với thơ. Chữ "trót" tác giả đặt trong câu thơ này không phải chỉ như một sự lầm lỡ, chấp nhận theo nghĩa thông thường, mà còn là một thái độ chủ động chấp nhận thách thức số phận. Cả người và thơ. Tên bài thơ "Trót em" là vì thế.

Nhưng cũng vì thế mà ẩn đằng sau những tình những chữ tưởng là điên cuồng bạo liệt đó trong thơ là một nỗi buồn thăm thẳm cô đơn. Mây mưa với chữ cũng là chuyện con người. Mở đầu tập thơ nhà thơ đã đảo tên mình Trần Mai Hường thành Mai Hương Trần viết thành thơ như một lời tự giới thiệu rất thật:

Nắng thì mê – gió thì say

Mà thơ thì mãi đọa đày duyên phơi

Là hường thương cánh môi lơi

Là trần xin nhé hẹn đời mai sau. (tr. 5)

Bài tiếp ngay sau nhà thơ viết cho mình trong ngày sinh. "Cứ tự mình nguệch ngoạc/ Vẽ đa đoan cho đầy/ Tháng mười ngày mười chín/ Sao chỉ mình ta say". Cuối cùng vẫn chỉ có chữ bên mình thôi. "Ta lại đành xóc chữ/ Cộng trừ những được thua".

Như vậy chữ, hiểu rộng ra là thơ, đã là bạn đồng hành, là người tình của Trần Mai Hường đi qua những tháng ngày không bình lặng của đời mình. "Để thơ cuồng gọi chữ". Nhà thơ giao kết "mây mưa với chữ" để sinh hạ thơ, đó không phải "hoang thai" mà là đứa con chữ của người thơ sinh ra ở quê lụa Hà Tây nay sống ở Sài Gòn dâng tặng cho đời.

Hẹn bạn lần tới với một cuốn sách mới khác!

Hà Nội, 19/10/2021