Giải trình những thắc mắc của đại biểu Quốc hội về việc chậm tiến độ của các dự án trọng điểm quốc gia, đặc biệt là công trình sân bay quốc tế Long Thành và dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể thừa nhận có nhiều nguyên nhân dẫn tới sự chậm trễ trong quá trình triển khai của 2 dự án trọng điểm này.
Đối với dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết tại Nghị quyết 52 có quyết định 3 dự án đầu tư công và 8 dự án đối tác công - tư.
Với 3 dự án đầu tư công, đến thời điểm này đã bám sát theo Nghị quyết của Quốc hội và dự kiến hoàn thành đúng tiến độ. Đến cuối năm nay sẽ hoàn thành 2 dự án là Cao Bồ - Mai Sơn và Cam Lộ - La Sơn.
Riêng dự án cầu Mỹ Thuận 2 là dự án cầu dây văng lớn, Quốc hội đã cho phép hoàn thành cuối năm 2023. Dự án này đến nay đã đạt tiến độ khoảng 70%.
"Tháng 6/2020, chúng ta đấu thầu các dự án đối tác công - tư gồm cả đầu thầu quốc tế và trong nước. Tuy nhiên, việc tổ chức đấu thầu gặp nhiều khó khăn do các nhà đầu tư lớn về tài chính ít tham gia, trong khi đó lại có nhiều nhà đầu tư tham gia là các nhà thầu.
Dưới tác động của dịch Covid-19, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội chuyến một số dự án sang đầu tư công để kích cầu và đẩy nhanh tiến độ. Quốc hội sau đó đã ban hành Nghị quyết 117 chuyển 3 dự án sang đầu tư công và cho phép đến năm 2022 sẽ hoàn thành 3 dự án này. Hiện 3 dự án này đã đạt tiến độ khoảng 20-35%", ông Thể thông tin.
Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, hiện khó khăn lớn nhất của dự án này là vấn đề về đất. Vừa qua Chính phủ đã ban hành 2 Nghị quyết, đến thời điểm này thủ tục mở đất đã đáp ứng được yêu cầu và chúng tôi tập trung tiến độ để hoàn thành 3 dự án này vào cuối năm 2022.
Đến tháng 2, Quốc hội tiếp tục ban hành Nghị quyết 1213, chuyển 2 dự án sang đầu tư công và cho phép Bộ GTVT hoàn thành 2 dự án này vào cuối năm 2023.
Đến thời điểm này cả 2 dự án đã được triển khai toàn bộ các gói thầu xây lắp và đạt tiến độ 2-5%. Ông Thể cam kết hoàn thành 2 dự án này đúng theo Nghị quyết được Quốc hội giao.
Riêng 3 dự án đầu tư theo hình thức PPP đang gặp rất nhiều khó khăn. Sau giai đoạn thu hút vốn cho các dự án BOT tình hình của các ngân hàng, nhất là các ngân hàng thương mại gặp nhiều khó khăn do huy động ngắn hạn cho vay dài hạn. Chúng tôi đã làm việc tích cực với nhà đầu tư, trong tháng 5 và tháng 7/2021 đã ký hợp đồng với 3 nhà đầu tư theo hình thức PPP. Theo quy định cho các nhà đầu tư thu xếp vốn trong vòng 6 tháng và đến nay một số dự án sắp hết 6 tháng nhưng tình hình thu xếp vốn vẫn khó khăn.
Vừa qua Bộ GTVT đã làm việc với Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành liên quan để tháo gỡ khó khăn về tín dụng, tuy nhiên các ngân hàng chỉ cam kết cho vay 6.000 tỷ trên tổng số 9.300 tỷ huy động. Các nhà đầu tư có thể sẽ huy động thêm nguồn lực, có nhà đầu tư hoặc là các cái loại hình khác.
Hiện nay Bộ đang rất tích cực làm việc với các nhà đầu tư, các ngân hàng để làm sao ký được hợp đồng tín dụng, bởi nếu không thì không triển khai dự án.
Vừa qua Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã chỉ đạo là hằng tháng sẽ chủ trì họp riêng cho cao tốc Bắc Nam phía Đông, trong đó có tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho 3 dự án đầu tư theo hình thức PPP. Qua đây cũng thấy, các dự án PPP đang gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn sắp tới.
Liên quan đến dự án sân bay quốc tế Long Thành, sau khi Quốc hội cho chủ trương và Chính phủ phê duyệt, tháng 7/2019, Bộ Giao thông vận tải đã trình dự án lên Chính phủ, Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức thẩm định, cho phép Bộ Kế hoạch và Đầu tư thuê tư vấn nước ngoài để thẩm định lại toàn bộ dự án sân bay quốc tế Long Thành. Vì vậy dự án này đã kéo dài thời gian thẩm định trong lúc tư vấn nước ngoài phản biện toàn bộ dự án.
Đến tháng 12/2020, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chính thức phê duyệt ACV là chủ đầu tư giai đoạn 1. Trong 11 tháng vừa qua, Tổng công ty này triển khai công tác cũng tương đối tốt, đến thời điểm này đã hoàn thành xây dựng 70% toàn bộ hàng rào khoảng gần 9 km. Thứ hai đã rà phá bom mìn đạt được diện tích 75%.
Riêng về giải phóng mặt bằng, dù bố trí cho công tác này là hơn 22.000 tỷ đồng, giao cho tỉnh Đồng Nai triển khai từ 2018 đến nay, nhưng công tác giải ngân còn chậm, mới đạt là 47% (khoảng hơn 10 nghìn tỷ đồng).
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, theo tìm hiểu, công tác giải phóng mặt bằng chậm do liên quan đến tiến độ xây dựng các khu tái định cư, rồi công tác kiểm đếm, xây dựng giá và đặc biệt là trong thời gian qua bị ảnh hưởng bởi Covid-19.
Bộ cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với Đồng Nai để bàn giao toàn bộ mặt bằng theo tiến độ. Tuy nhiên, đến thời điểm này với 1265ha đã được bàn giao, thì cũng không ảnh hưởng đến tiến độ của AVC.
Bộ đề nghị lãnh đạo tỉnh Đồng Nai tích cực hơn nữa đấy, giải ngân vốn, giải phóng mặt bằng, thực hiện chu đáo công việc này.
Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã chỉ đạo sẽ tổ chức họp mỗi tháng một lần trực tuyến một lần để ACV, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, tỉnh Đồng Nai cùng với Bộ Giao thông vận tải và các bộ, ngành tham mưu cho Chính phủ, làm sao phải đảm bảo tiến độ.
"Nếu không có gì thay đổi thì tháng 3/2022 sẽ tiến hành đồng loạt các gói thầu về san lấp mặt bằng và xây dựng hạ tầng để đảm bảo là tới tháng 12/2025 chúng ta cơ bản hoàn thành giai đoạn 1 để mà khai thác sân bay Long Thành đúng theo tinh thần Nghị quyết 52 và các nghị quyết Quốc hội đã thông qua," Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể phát biểu.