Xe ô tô điện: Cuộc cách mạng đỉnh cao cuối cùng đã đến

Vào đầu năm nay, các giám đốc điều hành của nhà sản xuất ô tô điện Polestar đã vạch ra kế hoạch bán hàng đầy tham vọng. Chính nhu cầu tăng nhanh khiến tốc độ phát triển các mục tiêu mới nhanh hơn một phần ba so với dự tính ban đầu.

Điều này xuất phát từ bốn năm trước, Polestar chuyên sản xuất dòng xe động cơ đốt trong hiệu suất cao, nhưng giờ đây họ đã được chuyển đổi thành một trong những công ty cố gắng khai thác nhu cầu đang bùng nổ đối với ô tô chạy pin. Jonathan Goodman, ông chủ của Polestar cho biết: "Đây không phải là thị trường xa lạ như cách đây bốn hoặc năm năm trước nữa".

Nhu cầu xe điện dần tăng đột biến này đang được cảm nhận trên toàn thế giới, từ Thượng Hải đến Stuttgart, Tokyo đến Toronto, và từ các thương hiệu mới cho đến những gã khổng lồ xe hơi lâu đời trong ngành. Dĩ nhiên, chiến lược phát triển xe điện này cũng đặc biệt quan trọng ngay tại lục địa già châu Âu. Cứ 12 chiếc xe được bán trên khắp lục địa này thì lại có 1 chiếc chạy bằng pin. Nếu tính các mô hình hybrid sử dụng cả động cơ và pin, thì tỉ lệ này sẽ tăng lên 1/3. Doanh số bán ô tô điện ở châu Âu đã tăng từ 198.000 chiếc trong năm 2018 lên 1,17 triệu chiếc trong năm nay.

Có thể thấy, doanh số bán hàng xe điện đang có tín hiệu dần tăng nhanh chóng. Trong vòng 4 năm tói, 1/4 số ô tô mới mua ở Trung Quốc và gần 40% ô tô mua ở Đức dự kiến là xe điện, theo BloombergNEF dẫn tin. Doanh số bán xe điện toàn cầu được dự báo sẽ đạt 10,7 triệu chiếc vào năm 2025 và sau đó là 28,2 triệu vào năm 2030.

Cho đến gần đây đối với nhiều người lái xe, xe điện dường như là một chủ đề cho tương lai. Bởi trong thực tế luôn một sự thay đổi chậm chạp trong cách vận hành của thế giới đột nhiên bắt đầu diễn ra với tốc độ nhanh chóng. Đó là những gì đang xảy ra với thị trường xe điện. Với tầm quan trọng của ngành sản xuất ô tô đối với nền kinh tế, sự rung chuyển đang bắt đầu kéo ngành công nghiệp xe điện dần có những tác động to lớn đến việc làm, phát triển đô thị và thậm chí cả địa chính trị.

Andy Palmer, cựu giám đốc điều hành Nissan, người đã giúp tung ra chiếc xe điện hiếm hoi được sản xuất hàng loạt đầu tiên trong ngành, Nissan Leaf vào năm 2010 tin rằng, sự thay đổi này "giống như chuyển từ ngựa sang ô tô".

"Đó là cơn địa chấn, nó thay đổi mọi thứ, và đến mức độ mà bất kỳ người chơi nào không xoay sở đủ nhanh, không đầu tư thì sẽ khó có thể tồn tại trong tương lai", Palmer hiện là Giám đốc điều hành của xe buýt điện Switch Mobility.

Phần lớn sự chú ý đến xe điện tập trung vào thành công nổi bật của Tesla hoặc tham vọng mạnh mẽ của một nhóm các công ty Trung Quốc. Nhưng cũng đã có sự thay đổi quan trọng khác trong một hoặc hai năm qua, xuất phát từ phản ứng của các nhà sản xuất ô tô lâu đời, khi họ cũng muốn lấn sân vào thị trường này. Nhiều thương hiệu toàn cầu lớn nhất thế giới, từ Ford đến Volkswagen hay Mercedes-Benz, tất cả hiện đang đặt ra tương lai của họ trên xe điện.

Theo McKinsey, ngành công nghiệp ô tô điện và xe hơi được kết nối đã thu hút hơn 100 tỷ USD đầu tư kể từ đầu năm 2020. Đó chỉ là sự khởi đầu. Các nhà sản xuất ô tô đã công bố tổng cộng 330 tỷ đô la đầu tư vào công nghệ xe điện và pin trong 5 năm tới, theo tính toán từ công ty tư vấn AlixPartners, con số này đã tăng 40% trong 12 tháng qua.

Thậm chí, một số nhà sản xuất đã thực hiện hành động không thể tưởng tượng như trước đây: chuẩn bị loại bỏ hoàn toàn động cơ đốt trong. Ola Källenius, giám đốc điều hành Daimler- công ty mẹ sở hữu Mercedes cho biết: "Chúng tôi đang trên một con đường tăng tốc phát triển xe điện, nhanh hơn so với những gì chúng tôi nghĩ ở vài năm trước đây".

Xe ô tô điện thúc đẩy không khí sạch hơn

Tại sao chuyện này lại xảy ra lúc này? Một phần của lời giải thích nằm ở quy định phát thải. Trong khi các nhà sản xuất ô tô đã nói nhiều năm về việc tung ra các mẫu xe điện, nhưng quy định phát thải đã thúc đẩy họ nỗ lực phối hợp thực sự đầu tiên để chuyển hướng sang xe điện.

Quy tắc phát thải trên khắp châu Âu đã dẫn đến làn sóng bán xe điện lớn đầu tiên vào năm ngoái. Theo LMC Automotive, có khoảng 734.000 mẫu pin xe điện đã được bán trên khắp lục địa già vào năm 2020 bất chấp các đợt ngừng hoạt động do đại dịch, mức này gấp đôi mức của năm 2019 và nhiều hơn ba năm trước đó cộng lại.

Gần đây nhất tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26, các quốc gia đã có những cam kết để giảm lượng khí thải của họ. Và dĩ nhiên, các kế hoạch đầy tham vọng nhằm mở rộng việc sử dụng xe điện cũng là một trong những cách rõ ràng nhất để đạt được những mục tiêu đó.

Vương quốc Anh đã công bố kế hoạch chấm dứt việc bán ô tô chạy xăng và động cơ diesel hoàn toàn vào năm 2035, trong khi Na Uy theo đuổi loại bỏ quyết liệt hơn vào năm 2025. EU đang đề xuất lệnh cấm trên thực tế vào năm 2035. Những cam kết này dự kiến sẽ đi kèm với các cam kết chi tiêu, tiến hành lắp đặt các điểm sạc cần thiết để thuyết phục người tiêu dùng chuyển sang sử dụng xe điện nhiều hơn.

Källenius nói: "Các chính phủ đang đặt tiền của họ vào lĩnh vực xe điện đầy tiềm năng; Nhiệm vụ lớn nhất mà chính phủ và ngành công nghiệp có thể cùng làm là đầu tư cơ sở hạ tầng xe điện".

Cuộc cách mạng xe ô tô điện: Thực tế cần nhìn nhận?

Tuy nhiên, Källenius cũng khẳng định rằng, sự phát triển ồ ạt của xe điện chỉ có thể thực hiện suôn sẻ được nếu đáp ứng đủ hai điều kiện. Thứ nhất, việc mở rộng sản xuất xe điện phụ thuộc vào khả năng mong manh của các nhà sản xuất trong việc cung cấp số lượng lớn các thành phần và yếu tố quan trọng ngày càng tăng, mà nếu không có chúng thì xe điện khó mà hoạt động; chúng bao gồm các chất làm pin như lithium, coban và "đất hiếm" như neodymium và tantali, cũng như các chip silicon đã có nguồn cung thiếu hụt kể từ năm 2020. 

Thứ hai, hiện rất ít quốc gia có lưới điện hạ tầng giao thông ở bất cứ đâu để đối phó với sự gia tăng lớn về nhu cầu điện, vì điều này sẽ đi kèm với bất kỳ sự tăng trưởng nhanh chóng nào về xu hướng sở hữu xe điện. Không có nguồn cung cấp điện để cung cấp điện năng cần thiết cho việc sạc lại hàng triệu pin xe điện mỗi ngày (cũng như cung cấp cân bằng dòng điện mà chúng ta cần cho mọi thứ khác, chẳng hạn như chiếu sáng, hệ thống sưởi, xe lửa và các thiết bị điện khác), thì cuộc cách mạng ô tô điện sẽ khó mà có bước đi suôn sẻ.

Cuối cùng, sự thành công của quá trình chuyển đổi sang phương tiện chạy bằng điện sẽ phụ thuộc vào những tiến bộ trong công nghệ thuộc ba lĩnh vực; trọng lượnxợng điện năng mà chúng có thể tạo ra và tốc độ sạc lại chúng. Các chính phủ và các nhà sản xuất phương tiện hoàn toàn nhận thức được những vấn đề này, nhưng sự đồng thuận giữa các nhà hoạch định chính sách, chính phủ và các nhà sản xuất khi phối hợp cùng nhau thì bằng cách nào đó công nghệ xe điện sẽ có được câu trả lời sớm nhất trong tương lai gần.