Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thông báo nhiều thông tin "nóng" về Dự án Cao tốc Bắc - Nam

Cao tốc Bắc - Nam theo hình thức đầu tư công

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ vừa có tờ trình báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án xây dựng cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 với nhiều nội dung quan trọng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, trong giai đoạn 2021 - 2025 sẽ đầu tư 729 km trên các đoạn Bãi Vọt (Hà Tĩnh) - Cam Lộ (Quảng Trị), Quảng Ngãi - Nha Trang và Cần Thơ - Cà Mau. Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 chia thành 12 dự án thành phần có thể vận hành khai thác độc lập (27 km còn lại gồm: Đoạn Hòa Liên - Túy Loan triển khai theo dự án riêng và cầu Cần Thơ 2 đầu tư sau 2025).

Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông có quy mô 6 làn xe, khu vực cửa ngõ các trung tâm kinh tế - chính trị lớn quy mô 8 - 10 làn xe, đoạn Cần Thơ - Cà Mau quy mô 4 làn xe.

Chính phủ kiến nghị đầu tư phân kỳ theo quy mô 4 làn xe bề rộng nền đường 17m, toàn bộ các yếu tố kỹ thuật khác đáp ứng tốc độ thiết kế 100 - 120 km/h. Dự án sẽ giải phóng mặt bằng thực hiện một lần theo quy mô quy hoạch (tương tự như các dự án giai đoạn 2017 - 2020 được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 52/2017/QH14).

Về hình thức đầu tư, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nêu ra một số khó khăn đầu tư theo phương thức PPP. Lấy dẫn chứng về những khó khăn này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, trong giai đoạn 2017 - 2020, Quốc hội đã chấp thuận chủ trương đầu tư 8/11 dự án thành phần theo phương thức PPP.

Tuy nhiên, quá trình triển khai đã phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc về lựa chọn nhà đầu tư và huy động vốn tín dụng, trong bối cảnh nền kinh tế chịu tác động nặng nề của đại dịch Covid-19, Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất chuyển đổi 5/8 dự án từ phương thức PPP sang đầu tư công, nhằm tạo động lực, khôi phục và phát triển kinh tế - xã hội.

"Đối với 3 dự án thành phần còn lại, Nhà đầu tư đã ký kết hợp đồng dự án và triển khai thi công; tuy nhiên đến nay chỉ có một dự án ký hợp đồng tín dụng, 2 dự án còn lại các ngân hàng đang hoàn thiện thủ tục thẩm định để cấp tín dụng", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể trình bày.

Bên cạnh những khó khăn của các dự án huy động vốn PPP nêu trên, điểm sáng của dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2012 - 2020 là các dự án đầu tư công sau 4 năm triển khai đến nay đoạn Cao Bồ - Mai Sơn và Cam Lộ - La Sơn đã cơ bản hoàn thành (dự kiến đưa vào khai thác cuối năm 2021, đầu năm 2022).

"Tính riêng dự án cầu Mỹ Thuận 2 do tính chất kỹ thuật phức tạp nên sẽ hoàn thành năm 2023. Đối với 5 dự án chuyển đổi sang đầu tư công sẽ hoàn thành năm 2022 và 2023 theo đúng kế hoạch", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho hay.

Bên cạnh đó, để khắc phục ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tạo đà phục hồi và cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025, Chính phủ đã xây dựng Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội để trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định. Trong đó, xác định việc đẩy nhanh tiến độ hoàn thành, giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là các dự án quan trọng quốc gia là nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết, nhằm kích thích tổng cầu, tạo việc làm, tiêu thụ hàng hóa, tạo động lực, sức lan tỏa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Với vai trò là trục xương sống, dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, đặc biệt quan trọng của đất nước, để triển khai thành công và sớm hoàn thành theo Kết luận số 18-KL/TW của Bộ Chính trị, Chính phủ kiến nghị triển khai theo hình thức đầu tư công.

Nhượng quyền thu phí cao tốc Bắc - Nam

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết thêm: "Sau khi hoàn thành sẽ nhượng quyền thu phí để thu hồi vốn nhà nước. Đây cũng là một hình thức huy động nguồn lực xã hội để tiếp tục đầu tư cho kết cấu hạ tầng".

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, để thực hiện chủ trương về thu hút nguồn lực xã hội theo phương thức PPP, Chính phủ sẽ chỉ đạo nghiên cứu, áp dụng tại các dự án có nhu cầu vận tải lớn, khả thi về tài chính như các tuyến cao tốc vành đai đô thị, cao tốc hướng tâm…

Được biết, dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 có tổng mức đầu tư khoảng 146.990 tỷ đồng. Giai đoạn 2021 - 2025, bố trí khoảng 119.666 tỷ đồng (chiếm 81,4%). Tại Nghị quyết số 29/2021/QH15 Quốc hội đã bố trí 47.169 tỷ đồng, phần còn thiếu (khoảng 72.497 tỷ đồng) Chính phủ kiến nghị cân đối từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước đã bố trí cho ngành giao thông vận tải trong giai đoạn 2021 - 2025.

Giai đoạn 2026 - 2030 bố trí khoảng 27.324 tỷ đồng (chiếm 18,6%, gồm chi phí dự phòng và chi phí bảo hành công trình).

Thời gian thực hiện: Chuẩn bị dự án năm 2021 - 2022; giải phóng mặt bằng, tái định cư năm 2022 - 2023; khởi công năm 2023, áp dụng các công nghệ mới, giải pháp kỹ thuật tiên tiến nhằm đáp ứng yêu cầu cơ bản hoàn thành năm 2025.

Với tiến độ nêu trên, trường hợp không phát sinh các tình huống phức tạp đến cuối năm 2025 có thể thông xe kỹ thuật toàn bộ các dự án thành phần và đưa vào khai thác một số đoạn tuyến, các đoạn tuyến phức tạp về kỹ thuật (các công trình cầu lớn, hầm lớn, xử lý đất yếu…) sẽ hoàn thành đưa vào khai thác năm 2026.

Để sớm triển khai dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025, Chính phủ kiến nghị Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 với các địa điểm: Từ Hà Tĩnh (Bãi Vọt) đến Quảng Trị (Cam Lộ), từ Quảng Ngãi đến Nha Trang (Khánh Hòa), từ Cần Thơ đến Cà Mau.

Hình thức đầu tư trong giai đoạn 2021 - 2025 đầu tư khoảng 729 km, chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập, triển khai theo hình thức đầu tư công. Quy mô đầu tư được phân kỳ xây dựng với quy mô 4 làn xe, bề rộng nền đường 17m.

Sơ bộ nhu cầu sử dụng đất của Dự án khoảng 5.481ha, thực hiện giải phóng mặt bằng một lần theo quy hoạch được phê duyệt. Sơ bộ tổng mức đầu tư của Dự án khoảng 146.990 tỷ đồng, trong đó, giai đoạn 2021 - 2025: bố trí khoảng 119.666 tỷ đồng; Giai đoạn 2026 - 2030: bố trí khoảng 27.324 tỷ đồng. Tiến độ thực hiện chuẩn bị đầu tư từ năm 2021, cơ bản hoàn thành năm 2025.

Chính phủ kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ hoàn chỉnh hồ sơ chuyển mục đích sử dụng rừng của Dự án, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương trong bước nghiên cứu khả thi. Đồng thời, tổ chức triển khai thực hiện dự án bảo đảm tiến độ, chất lượng và hiệu quả đầu tư theo đúng quy định của pháp luật; xây dựng phương án thu phí để thu hồi vốn hoàn trả vào ngân sách trung ương.