Khào sát của Sở Xây dựng cho thấy, trên địa bàn TP.HCM hiện có khoảng 60.470 nhà trọ do người dân xây dựng cho công nhân, người lao động thuê để ở. Trong đó, chia làm 2 nhóm.
Nhóm 1 là dãy phòng cho thuê độc lập với 34.800 nhà trọ, tổng số phòng cho thuê là 357.246 phòng, tổng số người cho thuê tối đa 943.341 người. Nhóm 2 là nhà ở riêng lẻ ngăn chia từng phòng để cho thuê có 25.670 nhà trọ, tổng số phòng cho thuê là 202.973 phòng; tổng số người cho thuê tối đa 486.726 người.
Qua kiểm tra, đối chiếu, nhóm 1 (dãy phòng cho thuê độc lập) phần lớn đáp ứng yêu cầu. Chỉ có khoảng dưới 5% số phòng hoặc dưới 7% số nhà trọ loại này không đáp ứng về diện tích, chiều rộng, chiều cao.
Về các chỉ tiêu nền nhà, cửa đi, cửa sổ, thông gió, tường bao che, mái nhà, vệ sinh, phần lớn đáp ứng yêu cầu. Chỉ có khoảng dưới 2% số phòng hoặc dưới 6% số nhà trọ không đáp ứng.
Về các tiêu chí ánh sáng và cấp nước, tỷ lệ không đáp ứng chiếm rất ít, chỉ dưới 1,5%. Lượng nhà trọ dưới 5 tầng không có hồ sơ thiết kế phòng cháy chữa cháy; trang thiết bị phòng cháy chữa cháy tương đối cao, với gần 36%.
Đối với nhà trọ trên 5 tầng, cơ bản đáp ứng yêu cầu về thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy, còn khoảng 2,2% nhà trọ không đáp ứng.
Với nhóm 1, theo Sở Xây dựng TP.HCM, một số người cho thuê dự kiến sửa chữa, cải tạo với kinh phí dự kiến hơn 441,8 tỷ đồng.
Đối với nhóm 2 (nhà ở riêng lẻ ngăn chia từng phòng để cho thuê), các chỉ tiêu diện tích, chiều rộng, chiều cao, diện tích bình quân phần lớn đáp ứng yêu cầu, chỉ có khoảng dưới 9,6% số phòng không đáp ứng. Về diện tích bình quân 5m2/người, ở nhóm này có đến gần 18% nhà trọ không đáp ứng.
Với các chỉ tiêu nền nhà, cửa đi, cửa sổ, thông gió, tường bao che, mái nhà, vệ sinh, phần lớn đáp ứng yêu cầu, có khoảng dưới 1,7% số phòng hoặc nhà trọ không đáp ứng. Riêng chỉ tiêu khu vệ sinh chung có bố trí riêng cho nam và nữ, khoảng 14% không đáp ứng.
Ở nhóm 2, người cho thuê dự kiến sửa chữa, cải tạo với kinh phí hơn 319 tỷ đồng.
Sở Xây dựng TP.HCM cũng đề xuất giảm chi phí điện, nước hoặc chính sách về cách tính giá bán điện, nước sinh hoạt theo một mức giá trực tiếp đối với người thuê nhà trọ...
Trước thực tế này, Sở Xây dựng kiến nghị thành phố ban hành gói hỗ trợ lãi suất khoảng 100 tỷ đồng đối với chủ nhà trọ khi vay vốn ngân hàng để sử dụng vào mục đích nâng cấp, sửa chữa cải tạo nhà trọ đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng… Thời gian áp dụng khoảng 3 năm.
Bên cạnh đó, cần miễn, giảm thuế kinh doanh có thời hạn đối với hộ gia đình, cá nhân kinh doanh nhà trọ.
Về thủ tục xây dựng, Sở Xây dựng kiến nghị rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, giải quyết ngay thủ tục đối với các chủ nhà trọ có nhu cầu sửa chữa theo hiện trạng (đối với các trường hợp đủ điều kiện).
Bên cạnh việc đề xuất gói hỗ trợ lãi suất, Sở Xây dựng TP.HCM cũng đề xuất các chính sách hỗ trợ và quản lý nhà trọ trên địa bàn, như: Tuyên truyền vận động, yêu cầu chủ nhà trọ phải có cam kết cụ thể việc thực hiện đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường và phòng cháy chữa cháy. Đồng thời, hướng dẫn chủ nhà trọ phải thực hiện kê khai, cập nhật đầy đủ và kịp thời số người sử dụng trong khu nhà trọ, phòng trọ…
Chính quyền địa phương cấp cơ sở cần giám sát nghiêm việc đầu tư xây dựng các khu nhà trọ, không để xây dựng sai phép, sử dụng sai công năng và sai công suất cho thuê. Đặc biệt, yêu cầu chủ nhà trọ phải thực hiện đăng ký kinh doanh để đảm bảo công tác quản lý, giám sát của chính quyền địa phương.
"Chính quyền địa phương cấp cơ sở cần thường xuyên kiểm tra các khu nhà trọ và việc cho thuê để phát hiện các nội dung không đảm bảo; xem xét, kiến nghị không tổ chức kinh doanh cho thuê đối với những khu nhà trọ không đủ chuẩn và không thực hiện nâng cấp, cải tạo sửa chữa theo yêu cầu", đại diện Sở Xây dựng TP.HCM chia sẻ.
Tuy nhiên, trước thông tin này, nhiều chủ nhà trọ đang cho thuê ở TP.HCM cũng tỏ ra lo lắng. Bà Mai (chủ dãy nhà trọ 12 phòng, trên đường Nguyễn Du, quận Gò Vấp), thông tin: "Hiện nay tôi cũng có nhu cầu sửa chữa phòng trọ, nhưng chủ yếu là nâng nền, lót lại sàn và lợp lại mái. Nếu yêu cầu để được vay hỗ trợ lãi suất mà phải đăng ký kinh doanh thì rất phiền phức".
Cũng theo bà Mai, trước đến giờ bà cho thuê chủ yếu theo phòng, bao nhiêu người ở thì còn tùy họ. "Giờ còn phải khống chế số người, nhỡ một gia đình họ muốn thuê mà phòng trọ chỉ đạt 15-17m2 thì tính sao?" – bà Mai đặt vấn đề.