Theo ghi nhận của PV, những ngày cuối năm, thôn Phong Ấp (xã Ninh Bình, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) nhộn nhịp hơn ngày thường. Mọi người tất bật sản xuất những bó nhang thơm nồng, phục vụ nhu cầu Tết.
Đang vào bì cho những bó nhang, chị Trần Thị Kim Trực cho biết, do ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19 nên công việc bán hàng của chị không thể duy trì. Vì vậy chị Trực phụ giúp cô mình làm nghề nhang mấy tháng nay. Học nghề không khó nhưng đòi hỏi người làm nghề phải chịu khó. Tuy tiền công không nhiều nhưng nhờ có công việc này mà mấy tháng qua chị có thêm thu nhập cho những ngày tết sắp đến.
Trải qua nhiều thế hệ, nghề làm nhang ở Phong Ấp cũng có những bước chuyển mình.
Trước đây, khi chưa có sự hỗ trợ từ máy móc, muốn làm nhang, mọi công đoạn đều phải làm bằng tay. Ai khéo tay thì mới làm ra được cây nhang tròn và đẹp.
Trong khoảng 10 năm trở lại đây, nhang bắt đầu được sản xuất bằng máy và số lượng người làm nhang cũng tăng hơn so với trước.
Gia đình bà Nguyễn Thị Kim Xuyến (58 tuổi, ở thôn Phong Ấp, xã Ninh Bình) là một trong những người có thâm niên trong nghề, bà chia sẻ, gia đình có truyền thống 3 đời làm nhang và bà là đời thứ 3 nối nghiệp, miệt mài gắn bó với nghề hơn 20 năm nay. Hiện bà cũng đang hướng dẫn cho con dâu tiếp cận nghề để chị thay bà gìn giữ truyền thống gia đình.
Theo bà Xuyến, trước kia các hộ dân làm nhang bằng thủ công nên năng suất thấp, nhang không được đều và đẹp. Khoảng 10 năm trở lại đây, có sự hỗ trợ của máy móc, thành phẩm cho ra vừa đẹp lại vừa tiết kiệm thời gian và công sức.
Trước đây, khi làm nhang thủ công, mỗi ngày nhà bà chỉ làm được 10 - 15kg bột nhang, giờ bà sử dụng đến 30kg bột mỗi ngày để làm ra nhang thành phẩm, năng suất tăng lên gấp nhiều lần. Nguyên liệu chủ yếu để làm nén nhang là bột quế, ngoài ra họ còn pha thêm xác trầm để nhang có mùi hương dịu nhẹ hơn.
Ngày thường thì tiêu thụ chậm, nhưng càng giáp Tết thì làm ra bao nhiêu khách hàng mua hết bấy nhiêu. Nhang xuất bán thường tính theo kg, giá nhang quế 30.000 đồng/kg, nếu có pha trầm từ 50.000 đồng/kg - 100.000 đồng/kg tùy loại…
Theo lãnh đạo địa phương, qua nhiều năm, nghề làm nhang truyền thống ở thôn Phong Ấp cũng dần bị thu hẹp do hiệu quả kinh tế không còn cao. Tuy nhiên địa phương cũng khuyến khích, động viên các hộ giữ nghề bằng các chính sách cho vay vốn hỗ trợ phát triển.