Uy lực quân sự của NATO có mạnh như lời đồn?

Điều gì thực sự tạo nên sức mạnh của NATO? Và sức mạnh đó như thế nào so với Nga?

Các quốc gia thành viên NATO

NATO là Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương bao gồm 30 quốc gia.

Trang web chính thức của NATO tuyên bố rằng liên minh này "tập hợp các quốc gia có chủ quyền từ châu Âu và Bắc Mỹ, tư vấn và hợp tác trong lĩnh vực an ninh và quốc phòng".

Năm 1949, có 12 thành viên sáng lập của Liên minh là Bỉ, Canada, Đan Mạch, Pháp, Iceland, Ý, Luxembourg, Hà Lan, Na Uy, Bồ Đào Nha, Vương quốc Anh và Mỹ.

Các nước thành viên khác đã tham gia theo thời gian như Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ (1952), Đức (1955), Tây Ban Nha (1982), Cộng hòa Séc, Hungary và Ba Lan (1999), Bulgaria, Estonia, Latvia, Litva, Romania, Slovakia và Slovenia (2004) ), Albania và Croatia (2009), Montenegro (2017) và gần đây nhất là Bắc Macedonia (2020).

Trở thành đồng minh của NATO có nghĩa là gì?

Tất cả các quốc gia thành viên của hiệp ước NATO được gọi là "đồng minh" và tất cả các đồng minh đều có tiếng nói bình đẳng trong các quyết định của NATO.

Tuy nhiên, yếu tố chính thúc đẩy liên minh là "một cuộc tấn công chống lại một là cuộc tấn công chống lại tất cả" - tức là, một cuộc tấn công vào bất kỳ phần đất nào của NATO là một cuộc tấn công vào mọi quốc gia NATO và cả liên minh sẽ đáp trả.

NATO cho biết họ "cam kết giải quyết hòa bình các tranh chấp" nhưng "nếu các nỗ lực ngoại giao thất bại, NATO có sức mạnh quân sự để thực hiện các hoạt động quản lý khủng hoảng" theo điều khoản "phòng thủ tập thể" của NATO.

Nói tóm lại, trở thành một thành viên của NATO mang lại rất nhiều sức mạnh về an ninh và quân sự. Nhưng "đồng minh" của NATO là một thuật ngữ dùng để chỉ nhiều hơn các quốc gia thành viên - ví dụ, Ukraine đang được coi là đồng minh của NATO trong cuộc xung đột đang diễn ra với Nga.

Trên thực tế, việc Ukraine hợp tác với NATO kể từ sau vụ sáp nhập Crimea năm 2014. NATO có một số "quan hệ đối tác" mà NATO luôn khẳng định là được thiết kế để "thúc đẩy an ninh và ổn định dự án".

Các quan hệ đối tác này bao gồm "một mạng lưới rộng khắp với hơn 40 quốc gia không phải là thành viên", một trong số đó là Ukraine.

Trong trường hợp của Ukraine, quốc gia này đang có "quan hệ đối tác vì hòa bình" với NATO, được thiết kế để duy trì an ninh Euro-Đại Tây Dương, do vị trí của nó và lợi ích của Nga.

Và vào năm 2020, Ukraine đã đưa ra Chiến lược An ninh Quốc gia mới với mục tiêu trở thành thành viên NATO đầy đủ, mặc dù điều này chưa được thông qua và là nguyên nhân chính gây ra xung đột hiện nay.

Trên thực tế, Nga có trong danh sách các đối tác của NATO, nhưng điều này đã "bị đình chỉ từ năm 2014 để đối phó với việc Nga sáp nhập Crimea  mà NATO sẽ không bao giờ công nhận.

Theo NATO:  "Các kênh liên lạc chính trị và quân sự vẫn mở ... Liên minh không tìm kiếm sự đối đầu và không gây ra mối đe dọa nào đối với Nga". 

Sức mạnh quân sự của NATO

Không phải tất cả các quốc gia trong NATO đều hùng mạnh. May mắn thay, đối với các quốc gia như Montenegro với ngân sách quốc phòng hàng năm chỉ 67 triệu bảng Anh, thì có một số "đại gia" nặng ký trong liên minh. Trong số này là Mỹ- quốc gia chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng mỗi năm, cao hơn gấp đôi so với phần còn lại của NATO cộng lại.

Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, chi tiêu quốc phòng ước tính cho năm 2021 lên tới con số khổng lồ 705 tỷ USD (516 tỷ bảng Anh).

Không chỉ là quốc gia chi tiêu quốc phòng lớn nhất thế giới, Mỹ có một kho vũ khí hùng hậu và một lượng nhân lực khổng lồ - 1,3 triệu quân tại ngũ, với 865.000 quân dự bị khác, theo The New York Times.

Vương quốc Anh là quốc gia chi tiêu tổng thể lớn thứ hai trong NATO, đưa gần 50 tỷ bảng Anh vào quốc phòng hàng năm, so với 45 tỷ bảng của Đức, 42 tỷ bảng của Pháp và 20 tỷ bảng của Ý.

Theo dữ liệu năm 2021 từ Statista, Mỹ lại là người chịu thiệt hại lớn nhất, với hơn 1,3 triệu quân nhân tại ngũ. Thổ Nhĩ Kỳ đứng thứ hai về nhân lực, với 445.000 binh sĩ, trong khi Anh đứng thứ sáu với 156.000 người.

Khi nói đến năng lượng hạt nhân, Mỹ một lần nữa dẫn đầu, với ước tính khoảng 5.600 đầu đạn hạt nhân. Vương quốc Anh có 225. NATO cũng có quyền tiếp cận tàu chiến, xe tăng, tàu khu trục nhỏ và lực lượng không quân từ các nước thành viên - về tổng thể, Mỹ đứng đầu ở tất cả các hạng mục. Mỹ chỉ huy khoảng 490 tàu chiến, trong khi Anh có 75 chiếc.

Mỹ được cho là có khoảng 10.000 xe tăng, 26 khinh hạm và tàu chiến lực lượng không quân lớn nhất trên thế giới. Nhưng trong khi NATO - đặc biệt là với sức nặng của Mỹ đứng sau - là một lực lượng cần phải tính đến, thì Nga vẫn là một mối đe dọa rất nghiêm trọng.

Trong một cuộc hỏi đáp trên Sky News, chuyên gia quốc phòng Alistair Bunkall cho biết: "Nếu đó là một trò chơi đơn giản, thì phương Tây sẽ thắng, nhưng nếu là một cuộc xung đột toàn diện giữa Nga và NATO thì hậu quả sẽ rất thảm khốc".