Đồng minh, đối tác của Nga phản ứng thế nào khi Nga hành động quân sự ở Ukraine?

Trong khi các nước phương Tây nhanh chóng thống nhất với nhau "điệp khúc" chỉ trích chống lại hành động quân sự của Nga vào Ukraine, các đồng minh và đối tác của Moscow đã phản ứng với giọng điệu nhẹ nhàng hơn khi họ nhận thấy mình đang đi giữa mối quan tâm an ninh và lợi ích kinh tế.

Dưới đây là cách các đồng minh và đối tác truyền thống của Nga phản ứng với hành động quân sự của Nga:

Ấn Độ

Một ngày sau khi bùng lên chiến dịch quân sự, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi kêu gọi "ngừng bạo lực ngay lập tức". Điện đàm với Tổng thống Putin, ông Modi kêu gọi "nỗ lực phối hợp từ tất cả các bên", nhưng không thực hiện bất kỳ hành động nào chống lại đồng minh của Ấn Độ.

Quan hệ kinh tế giữa hai nước vốn chặt chẽ và đã được củng cố thêm nhờ cuộc gặp mang tính bước ngoặt vào tháng 12/2021, khi hai nhà lãnh đạo ký một loạt thỏa thuận quốc phòng song phương, trong đó Ấn Độ mua hơn 600.000 khẩu súng trường tấn công từ Nga.

Tuyên bố sau cuộc điện đàm nhấn mạnh rằng, đoàn ngoại giao của hai nước sẽ tiếp tục liên lạc thường xuyên "về các vấn đề quan tâm hàng đầu".

Nhà lãnh đạo Ấn Độ nhắc lại "niềm tin từ lâu của ông rằng sự khác biệt giữa Nga và khối NATO chỉ có thể được giải quyết thông qua đối thoại trung thực và chân thành". Ông Modi cũng bày tỏ quan ngại về sự an toàn của khoảng 20.000 sinh viên Ấn Độ hiện đang mắc kẹt ở Ukraine.

Igor Polikha, đại sứ Ukraine tại Ấn Độ, bày tỏ "sự không hài lòng sâu sắc" với quan điểm của Ấn Độ. "Đây không phải là lúc cho những tuyên bố ràng buộc về giao thức", Polikha được truyền thông địa phương trích dẫn.

Trung Quốc

Trung Quốc không chính thức đứng về phía nào vì họ có quan hệ tốt với Ukraine, quan tâm đến công việc kinh doanh của mình với châu Âu, và coi Tổng thống Nga Putin là một đồng minh.

Chiến dịch quân sự đang diễn ra chỉ vài tuần sau khi ông Putin và ông Tập Cận Bình diễu hành ở Bắc Kinh để thể hiện sự đoàn kết trước khi Thế vận hội Mùa đông khai mạc.

Nhân dịp đó, Trung Quốc nhắc lại rằng những lo ngại về an ninh của Nga là chính đáng, cáo buộc Mỹ đang làm trầm trọng thêm căng thẳng.

Hai nước có mối quan hệ kinh doanh tuyệt vời, trên cả điều mà các nhà quan sát gọi là "mối quan hệ cá nhân".

Trung Quốc cho biết họ sẽ không hỗ trợ quân sự cho Moscow nhưng họ đã thúc đẩy thương mại, chẳng hạn như tăng nhập khẩu lúa mì từ Nga vào thứ Năm, một động thái mà các nhà phê bình gọi là cứu cánh kinh tế cho Putin.

Tuy nhiên, ngoại trưởng Trung Quốc nhấn mạnh vào thứ Sáu rằng, chủ quyền của mỗi quốc gia cần được tôn trọng, kêu gọi các bên quay trở lại bàn đàm phán.

"Họ (Nga và Trung Quốc) cần nhau, nhưng đối với Trung Quốc, (chiến dịch quân sự này) là không phù hợp với ý tưởng của họ về một thế giới ổn định đang cố gắng tạo ra nhiều giao dịch hơn, mà điều này sẽ tạo ra nhiều bất ổn hơn," Einar Tangen, một nhà phân tích chính trị tại Bắc Kinh, nói với Al Jazeera.

Israel

Israel đã lên án sâu sắc về động thái của ông Putin. Trong một tuyên bố ngắn, Ngoại trưởng Israel Yair Lapid lên án động thái của Nga là "vi phạm nghiêm trọng trật tự quốc tế", nhưng cũng nhấn mạnh "mối quan hệ sâu sắc, lâu dài và tốt đẹp của Israel với Nga và Ukraine".

"Có hàng trăm nghìn người Do Thái ở cả hai quốc gia. Việc duy trì an ninh và an toàn của họ là hàng đầu trong những cân nhắc của chúng tôi", Lapid nói.

Thổ Nhĩ Kỳ

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã nói rằng các hành động quân sự của Moscow là "đòn giáng nặng nề" đối với hòa bình và ổn định khu vực, đồng thời nhắc lại lời kêu gọi giải quyết các vấn đề giữa Nga và Ukraine.

Tuy nhiên, các nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa sử dụng từ "lên án" hay "xâm lược" khi họ cố gắng duy trì mối quan hệ tốt đẹp với cả hai nước láng giềng qua Biển Đen.

Từ lâu, Thổ Nhĩ Kỳ đã thúc đẩy giải pháp ngoại giao nhằm xoa dịu căng thẳng giữa các thành viên NATO và Moscow.

"Chúng tôi không thể từ bỏ một trong hai quốc gia. Chúng tôi có quan hệ chính trị, kinh tế và quân sự với Nga, và chúng tôi cũng có quan hệ chính trị, kinh tế và quân sự với Ukraine ", ông Erdogan cho biết hôm thứ Năm.

Trong khi các đồng minh NATO áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga, các nhà phân tích cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến sẽ không làm theo, tương tự như tình hình năm 2014 khi họ không trừng phạt Nga về việc sáp nhập Crimea mặc dù họ lên án việc chiếm bán đảo được quốc tế công nhận là của Ukraine.

Các nước láng giềng Trung Á

Lãnh đạo các nước Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan và Tajikistan không đưa ra tuyên bố chính thức nào.

Ngược lại, khi quân đội Nga tiến về thủ đô Kiev của Ukraine, Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Toqaev và Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin đã gặp nhau để thảo luận về cách duy trì các mối quan hệ kinh tế và thương mại trong bối cảnh bị phương Tây áp đặt các lệnh trừng phạt.

Cứ 10 công dân của Uzbekistan, Tajikistan và Kyrgyzstan thì có 1 người làm việc tại Nga. Kiều hối - chủ yếu từ Nga - chiếm 30% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Tajikistan, 28% đối với Kyrgyzstan và gần 12% đối với Uzbekistan, theo dữ liệu mới nhất của Ngân hàng Thế giới.

Pakistan

Thủ tướng Pakistan Imran Khan bày tỏ lo ngại về tác động kinh tế của cuộc xung đột Ukraine đối với các nước đang phát triển trong cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow vào hôm thứ Năm, văn phòng đối ngoại của Pakistan cho biết trong một tuyên bố.

Thủ tướng Khan là nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên gặp Putin kể từ khi ông ra lệnh chiến dịch quân sự vào Ukraine, sau khi đến Moscow trong chuyến thăm đã được lên kế hoạch trước đó chỉ vài giờ trước khi chiến dịch quân sự bắt đầu.

Văn phòng đối ngoại cho biết: "Thủ tướng nhấn mạnh rằng xung đột không vì lợi ích của bất kỳ ai và các nước đang phát triển luôn bị ảnh hưởng nặng nề nhất về mặt kinh tế trong trường hợp xung đột xảy ra".

Ông Khan đã đến Moscow với mục đích tăng cường quan hệ kinh tế với Nga, một trong những nhà sản xuất khí đốt lớn nhất thế giới, vào thời điểm nhu cầu năng lượng của Pakistan đang tăng nhanh.

Myanmar

Chính phủ quân sự của Myanmar hôm thứ Sáu cho biết việc Nga phát động chiến dịch quân sự Ukraine là "chính đáng" và thể hiện vị thế của Moscow như một cường quốc thế giới.

Myanmar cho rằng quân đội Nga đã "thực hiện những gì được cho là hợp lý cho sự bền vững của chủ quyền của đất nước họ".

"Nga thể hiện vị thế của mình với thế giới với tư cách là một cường quốc thế giới," ông nói thêm trong tuyên bố cũng được phát hành bằng tiếng Nga.

Nga là đồng minh và nhà cung cấp vũ khí chính cho các tướng lĩnh của Myanmar và đã nhiều lần đứng về phía Myanmar tại Liên Hợp Quốc.

Năm ngoái, Min Aung Hlaing, Tổng chỉ huy quân sự Myanmar, đã gặp người đứng đầu công ty xuất khẩu vũ khí nhà nước của Nga Rosoboronexport tại Moscow để thảo luận về "hợp tác kỹ thuật quân sự tiềm năng".

Sau đó, ông nói với Bộ trưởng Quốc phòng Moscow Sergei Shoigu rằng quân đội Myanmar đã "trở thành một trong những lực lượng mạnh nhất trong khu vực" nhờ sự giúp đỡ của Nga, theo hãng tin Nga TASS.

Venezuela

Venezuela đổ lỗi cho NATO và Mỹ về cuộc khủng hoảng ở Ukraine. Tổng thống Nicolas Maduro cho biết hôm thứ Năm rằng chính phủ của ông đã từ chối "các kế hoạch xấu xa nhằm bao vây Nga về mặt quân sự và chiến lược".

Bộ Ngoại giao Venezuela nói rằng NATO và Mỹ đã vi phạm thỏa thuận Minsk ký năm 2014 nhằm chấm dứt chiến tranh ở Donbass, khu vực ly khai ở miền đông Ukraine.

Tuyên bố của bộ ngoại giao Venezuela nói: "Cộng hòa Bolivarian của Venezuela bày tỏ sự lo lắng về sự tồi tệ của cuộc khủng hoảng ở Ukraine".

"Việc trật bánh của các hiệp định (Minsk) này đã vi phạm luật pháp quốc tế và tạo ra các mối đe dọa mạnh mẽ chống lại Liên bang Nga, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của họ, cũng như cản trở mối quan hệ tốt đẹp giữa các nước láng giềng".

Cuba

Cuba chỉ trích gay gắt việc Mỹ áp đặt "sự mở rộng tiến bộ của NATO về phía biên giới của Liên bang Nga" và kêu gọi một giải pháp ngoại giao để giữ gìn hòa bình quốc tế.

Tuyên bố cuối ngày 23/2, Bộ Ngoại giao Cuba cho biết Mỹ đã tăng cường đe dọa chống lại Putin, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng. Tuyên bố của Cuba không đề cập cụ thể đến các bước tiến của Nga vào các khu vực ly khai ở miền đông Ukraine.

Nicaragua

Tổng thống Daniel Ortega của Nicaragua cáo buộc Mỹ và châu Âu "sử dụng Ukraine để khiêu khích Nga", mà theo ông chỉ là "yêu cầu an ninh".

Ortega là một trong những nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên ủng hộ lập trường của Nga đối với Ukraine. Hôm thứ Hai, ông nói rằng ông Putin đã đúng khi công nhận hai khu vực ly khai.