Nhờ nắm bắt được xu hướng này, doanh nghiệp bán lẻ Việt đã và đang có những thay đổi chiến lược, đưa bán lẻ nhu yếu phẩm cất cánh, đặc biệt trên kênh online.
Theo thống kê của Euromonitor, trong nhóm các quốc gia Đông Nam Á, Việt Nam là thị trường phát triển nhanh nhất về nhu yếu phẩm trên kênh bán lẻ hiện đại. Dù chỉ mới chiếm một tỉ lệ nhỏ, song tốc độ tăng trưởng của kênh bán lẻ hiện đại trong những năm qua là rất ấn tượng. Ở giai đoạn 2017 – 2019, số lượng cửa hàng tạp hóa và tiện lợi đã tăng gần gấp đôi.
Trong giai đoạn tới, có hai xu hướng lớn sẽ chi phối ngành bán lẻ tiêu dùng cả nước. Thứ nhất là hiện đại hóa kênh bán hàng truyền thống, gia tăng trải nghiệm khách hàng. Hiện tại, bán lẻ nhu yếu phẩm ở Việt Nam vẫn chưa được quy hoạch, tổ chức bài bản. Dù cửa hàng truyền thống vẫn chiếm 90% thị trường, nhưng trong tương lai, mô hình bán lẻ hiện đại sẽ phát triển nhanh chóng.
Xu hướng thứ hai chính là chuyển đổi số, đa dạng kênh bán hàng, đẩy mạnh kinh doanh trực tuyến nhằm đáp ứng thói quen mới của người tiêu dùng sau đại dịch. Nghiên cứu của Facebook và Bain Company cho thấy, tỷ lệ chi tiêu dành cho các kênh offline đang dần thu hẹp. Người tiêu dùng đã bắt đầu chọn kênh online để mua sắm các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, hàng tươi sống... Việc đưa các gian hàng nhu yếu phẩm lên các trang thương mại điện tử sẽ giúp các công ty bán lẻ và nhà phân phối mở rộng tệp khách hàng và tăng doanh thu bán hàng từ các tệp khách hàng online. Euromonitor ước tính, trong giai đoạn sắp tới 2021 – 2025, dự kiến tốc độ tăng trưởng kép hàng năm của nhu yếu phẩm trên kênh bán lẻ hiện đại lên đến 26%.
Để đáp ứng với xu hướng mới cũng như chuẩn bị sẵn sàng cho các thay đổi trong tương lai, các nhà bán lẻ cần mở rộng quy mô kênh bán hàng hiện đại song song với việc ứng dụng công nghệ mới, phát triển kênh thương mại điện tử. Nhiều nhà bán lẻ đã đi tắt đón đầu và dần đưa bán lẻ nhu yếu phẩm cất cánh trên kênh bán hàng hiện đại. Đơn cử là Masan - Tập đoàn tiêu dùng – bán lẻ hàng đầu cả nước với mạng lưới gần 2.800 siêu thị và cửa hàng WinMart/WinMart+ tại 60 tỉnh thành trên cả nước.
Để phát triển kênh bán lẻ nhu yếu phẩm hiện đại, từ năm 2020, Masan đã tập trung đàm phán với các nhà cung cấp để giảm chi phí hậu cần và tăng hiệu quả chuỗi cung ứng. Tập đoàn cũng thay đổi cách thức bài trí cửa hàng, tập trung vào các sản phẩm tươi sống, phát triển nhãn hàng riêng và tối ưu hóa danh mục hàng bán tại từng địa phương.
Đặc biệt, Tập đoàn còn triển khai thí điểm một loạt cửa hàng theo mô hình mới, đa tiện ích mang tên mini-mall. Tại đây, người tiêu dùng được đáp ứng mọi dịch vụ thiết yếu như mua hàng tạp hóa WinMart, rút, nạp tiền với Techcombank, thưởng thức trà cà phê Phúc Long, mua thuốc và thực phẩm chức năng từ Phano hay đăng ký dịch vụ di động với Reddi. Sau một thời gian triển khai, các cửa hàng cho kết quả kinh doanh hết sức khả quan khi tăng 30% lưu lượng khách hàng đồng thời giúp mỗi điểm bán giảm 44% mức doanh thu cần thiết để đạt điểm hòa vốn.
Sự thành công của mô hình mini-mall đã khiến Masan mạnh dạn triển khai mô hình nhượng quyền từ cuối tháng 12/2021. Dự kiến, trong năm 2022, Masan sẽ mở 2.000 cửa hàng mini-mall, 200 trong số đó sẽ theo hình thức nhượng quyền. Đặc biệt, Tập đoàn không chỉ chú trọng khu vực thành thị mà còn mở rộng ra các khu vực khác. Dựa trên phân tích đặc trưng cửa từng khu vực như thành phố, ngoại ô hay nông thôn mà mini-mall sẽ có 5 hình thức khác nhau phù hợp với từng địa phương.
Song song đó, Masan còn hợp tác với Alibaba – doanh nghiệp thương mại điện tử hàng đầu Châu Á để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số của công ty, đẩy mạnh bán lẻ mặt hàng nhu yếu phẩm trên kênh online. Nhờ thỏa thuận với Lazada – nền tảng thương mại điện tử của Alibaba ở khu vực Đông Nam Á, doanh số của kênh online tăng mạnh. Nếu như vào quý 1-2021, doanh số kênh online đóng góp chưa đến 1% vào doanh số WinMart (trước đây là VinMart) thì đến tháng 6-2021, doanh số của kênh mua sắm này đã đóng góp 6,8%. Tại 4 siêu thị tại TP.HCM, kênh online đóng góp hơn 10% vào doanh số trong tháng 7-2021. Tập đoàn còn xây dựng mô hình dark-store với kho hàng dành riêng cho kênh online tại các siêu thị nhằm giúp khách hàng dễ dàng đặt hàng online, nhận hàng offline.
Masan cũng đặt nền móng cho việc số hóa khi mua lại mạng di động Reddi. Gia nhập hệ sinh thái Masan, Reddi là mảnh ghép chính để Masan xây dựng chương trình khách hàng thân thiết nhờ vào chính sách thu hút khách hàng mới dựa trên hợp tác thương hiệu. Chương trình sẽ giúp người dùng tận hưởng các gói dữ liệu miễn phí nhờ ưu đãi hoàn tiền khi mua sắm trên toàn hệ sinh thái của Masan.
Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Masan, ông Nguyễn Đăng Quang cho biết: "Trong năm 2022, Masan sẽ số hóa nền tảng từ sản xuất, hậu cần cho đến phân phối để phục vụ 100 triệu người tiêu dùng Việt Nam. Bước đi này không chỉ giúp tối ưu 10% chi phí hoạt động mà còn vận dụng hiệu quả công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) và machine learning (máy học) để nâng cao hiểu biết về khách hàng nhằm phục vụ các sản phẩm dịch vụ tốt nhất."
Từ một tập đoàn tiêu dùng bản lẻ, Masan đang chuyển mình, trở thành nền tảng tiêu dùng công nghệ đầy sức hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư. Theo Bank of America, cổ phiếu của Masan là lựa chọn hàng đầu ở khu vực ASEAN. Đơn vị này cùng nhiều tổ chức tài chính danh tiếng khác như HSBC Research, Mirae Asset… đều dự phóng giá mục tiêu của Masan trong năm 2022 quanh mức 200.000 đồng.