Chiến sự Nga-Ukraine: Bức tranh toàn cảnh về cách chiến đấu của Ukraine

Cuộc chiến ở Ukraine đã làm nổi bật hai điều đối với Nga và thế giới bên ngoài: Đó là cuộc cách mạng hiện đại hóa quân đội được ca tụng nhiều của Nga đã bị phóng đại, và sự kháng cự của Ukraine đối với Nga là đáng kinh ngạc.

Khả năng quân sự của Nga được đặc biệt chú ý sau chương trình hiện đại hóa của nước này kể từ cuộc xung đột Gruzia năm 2008. Lực lượng vũ trang Nga tăng tốc cả về kỹ thuật hiện đại cũng như nền tảng chiến đấu chuyên nghiệp hơn. Học thuyết mới được thiết kế để giúp quân đội linh hoạt hơn trong việc ứng phó với nhiều tình huống khác nhau cũng đã được phát triển.

Các chiến thuật quân sự "lai" mới của Nga cũng xuất hiện. Chúng được đánh dấu bằng việc Nga tiếp quản bán đảo Crimea tương đối không đổ máu vào năm 2014, khi các hoạt động "xám" - những hoạt động dưới ngưỡng xung đột thực tế - được triển khai. Binh sĩ Nga dần dần thâm nhập vào khu vực mà không cần bắn một phát súng nào, sự hiện diện của họ đơn thuần nhằm đạt được mục tiêu chiến lược của Nga là sáp nhập Crimea.  

Kể từ đó, quân đội Nga đã tiến hành các cuộc tập trận quy mô lớn ngày càng phức tạp và đã có nhiều tháng để xây dựng lực lượng ở biên giới Ukraine, tích lũy nguồn cung cấp, nhiên liệu và đạn dược cho một cuộc tấn công ít người trên đất liền ở Ukraine và khu vực ly khai là các nước cộng hòa Donetsk và Lugansk.

Ban đầu, nhiều dự đoán chỉ đưa ra rằng, Nga sẽ đưa quân vào trong hai nước cộng hòa ly khai, tuy nhiên thực tế đã vượt xa hơn thế, Nga đã vượt qua Donetsk và Lugansk, tiến từ nhiều mặt trận vào ngay trung tâm thủ đô Kiev.

Nhưng bước tiến công của Nga sau đó bị chững lại và dường như mắc kẹt. Vì sao?

Các phương tiện quân sự của Nga nhanh chóng hết nhiên liệu và binh lính hết lương thực mặc dù các kho dự trữ lương thực và nhiên liệu ở gần bên kia biên giới.

Trong khi đó, hàng trăm cuộc tấn công bằng tên lửa và không kích vào các căn cứ cũng như trung tâm chỉ huy và kiểm soát của Ukraine, được thực hiện trong ngày đầu tiên, đã không đạt được mục đích phá hủy những cơ sở quân sự này của Ukraine.

Lực lượng không quân của Nga ở đâu?

Các cuộc tấn công mở màn đã chứng kiến các căn cứ không quân của Ukraine bị nhắm mục tiêu nhưng không bị phá hủy. Nga tấn công thiếu cường độ cần thiết để ngăn chặn lực lượng không quân Ukraine.

Mặc dù có lực lượng không quân lớn gấp nhiều lần Ukraine, nhưng Nga không thể chiếm ưu thế trên bầu trời theo cách cần thiết để bảo vệ bước tiến nhanh chóng và suôn sẻ của các đoàn xe thiết giáp cơ giới hóa trên mặt đất. Các đơn vị này hiện phải đối mặt với các cuộc không kích của Ukraine. 

Sự thiếu phối hợp giữa các đơn vị trên không và trên bộ của Nga đã để lại những khoảng trống trong lá chắn phòng thủ xung quanh thiết giáp của Nga, đồng thời cho phép lực lượng mặt đất Ukraine tấn công thành công trực thăng vũ trang của Nga, tiêu diệt nhiều và tước đi khả năng bảo vệ và hỗ trợ của các đơn vị quân đội Nga.

Phòng không Ukraine đã bắn rơi thành công một số máy bay phản lực của Nga, tiếp tục ngăn cản lực lượng không quân Nga bay quá nhiều và ngăn cản Nga chiếm lĩnh không phận. 

Máy bay phản lực của Ukraine có thể thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu, thường bay thấp trên các thị trấn và thành phố để nâng cao tinh thần cho người dân. Bất chấp những tổn thất ban đầu, các máy bay phản lực của Ukraine vẫn là một thách thức nghiêm trọng đối với không quân Nga.

Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Zelensky đã thất bại khi đề xuất các nước NATO cung cấp cho Ukraine máy bay sản xuất từ thời Liên xô. Ukraine đang rất cần máy bay phản lực thay thế nếu muốn ngăn Nga không thống trị bầu trời. Để làm được điều này, Ukraine phải tung đội quân máy bay không người lái vũ trang nếu muốn ngăn chặn Nga.

Máy bay không người lái của Ukraine

Ukraine đã sử dụng hiệu quả lượng UAV vũ trang hoặc phương tiện bay không người lái bổ sung ít ỏi của mình. Các UAV vũ trang TB2 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất đã thực hiện nhiệm vụ chiến đấu, không chỉ  không kích vào các phương tiện và bộ chỉ huy của Nga mà còn thực hiện các nhiệm vụ tình báo, giám sát và trinh sát (ISR).

Chúng hoạt động như thiết bị định vị thời gian thực cho pháo binh tầm xa của Ukraine, cho phép quân đội Ukraine phá hủy các cột thiết giáp, xe tải tiếp tế và tập trung binh lính trước khi họ tiếp cận chiến trường, cản trở bước tiến của Nga.

Trong tuần trước, nhiều máy bay không người lái TB2 đã được Thổ Nhĩ Kỳ chuyển giao cho Ukraine như một phần của gói hỗ trợ lớn hơn. Điều này giúp bù đắp cho lực lượng không quân nhỏ hơn của Ukraine khi TB2 chứng minh được hiệu quả chiến đấu.

The Punisher- loại máy bay không người lái có vũ trang do Ukraine sản xuất trong nước, mặc dù chỉ được trang bị một quả bom nhỏ, nhưng rất khó bị phát hiện và đã gây ra thiệt hại cho các hệ thống phòng không và radar của Nga vốn dễ bị tấn công và dễ bị tê liệt.

Mặt khác, Nga lại chậm phát triển các UAV vũ trang của riêng mình và chỉ mới bắt đầu triển khai chúng trong chiến đấu. Việc thiếu khả năng xác định chuyển động của đối thủ kết hợp với khả năng tấn công của máy bay không người lái đã khiến Nga thực sự gặp bất lợi, vì quân đội Ukraine đã có một bức tranh rõ ràng hơn về các mục tiêu và chiến thuật của Nga.

Yếu tố tinh thần

Sự tiến bộ của các lực lượng Nga có liên quan đến khả năng lãnh đạo, thiếu nguồn cung cấp và tinh thần của binh lính Nga thấp. Các báo cáo ban đầu từ các binh lính Nga bị phía Ukraine bắt giữ cho thấy, nhiều người trong số họ đã được thông báo rằng họ chỉ được triển khai trong các cuộc tập trận, chứ không phải đến chiến trường thực sự như hiện nay.

Bất chấp sự dè dặt ban đầu của một số binh sĩ Nga khi chiến đấu với nước láng giềng, Nga có khoảng 150.000 quân ở Ukraine và nhiều người trong số họ được đào tạo tốt và được trang bị tốt. 

Một cuộc xung đột kéo dài về mặt nào đó sẽ có lợi cho Nga vì nước này sử dụng các đơn vị này để cuối cùng làm suy yếu quân đội Ukraine. 

Quân đội Ukraine gồm 126.000 người vào thời điểm bắt đầu cuộc xung đột không phải là nhỏ - chẳng hạn, nó lớn hơn của Pháp - nhưng quân đội của Nga thì rất lớn, bao gồm 280.000 binh sĩ và 50.000 lính dù. Nga cũng có nhiều kinh nghiệm về tác chiến đô thị, được đúc kết từ chiến sự ở thủ đô Grozny của Chechnya và miền bắc Syria, điều này sẽ làm thay đổi tình hình khi hai bên tranh giành các thành phố lớn của Ukraine.

Tuy nhiên, sự phản kháng hiện nay của Ukraine dẫn đến một khả năng rõ ràng là Nga sẽ ngày càng trở nên mạnh tay hơn trong nỗ lực chiếm các khu dân cư Ukraine, trong khi người Ukraine đoàn kết quyết tâm bảo vệ đất đai của mình, dẫn đến thương vong của phía Nga và cục diện trên chiến trường có nhiều thay đổi.

Chiến tranh toàn diện

Về tổng thể, phản ứng của Ukraine đối với cuộc tấn công của Nga không có gì thiếu sót. Toàn bộ đất nước đã được huy động. Nhiều người đã tháo chạy khỏi đất nước, nhưng nhiều người khác vẫn ở lại và đang góp phần vào cuộc chiến.

Các đơn vị tình nguyện đào chiến hào, củng cố các tòa nhà và cứ điểm xung quanh các thị trấn và thành phố mà họ sinh sống. Các bẫy xe tăng cải tiến đã được chế tạo theo các phương pháp tiếp cận khả dĩ dành cho thiết giáp của Nga. Nhiều bếp ăn đã được thiết lập trên khắp đất nước để cung cấp cho các tình nguyện viên địa phương.

Quân đội Ukraine đã được mở rộng đáng kể khi quân dự bị và tình nguyện viên tràn vào các trạm tuyển mộ. Các đội truyền thông trên mặt đất báo cáo rằng các đơn vị mới thành lập quản lý các trạm kiểm soát và rào chắn đã trở nên kỷ luật và chuyên nghiệp hơn, vì cả nước tập trung vào một việc duy nhất là chống lại kẻ thù của họ.