Ông Đinh Văn Châu, lãnh đạo UBND xã Đồng Tâm cho biết, chùa Tranh hiện nay là ngôi chùa được xây dựng từ năm 2007. Trước đó, địa phương đã có một ngôi chùa cũ cách đó khoảng hơn 100 mét nằm ở trong làng nhưng sau đó ngôi chùa cũ này đã bị phá dỡ để làm trường mầm non.
Nói về việc cho phép chùa Tranh tu sửa một số hạng mục công trình, Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm Đinh Văn Châu cho biết, hiện Chùa có một số hạng mục công trình xuống cấp, đặc biệt tòa Cửu phẩm bị mối mọt và dột nước khi có mưa.
Do đó, ngày 21/2, đại đức Thích Tuệ Nhật, Trụ trì Chùa Tranh có đơn đề nghị xin sửa chữa tòa Cửu phẩm do có một số kết cấu gỗ bị mối mọt. Sau đó, UBND xã cùng nhà chùa kiểm tra khảo sát đánh giá hiện trạng công trình, cụ thể phần gỗ bị mối mọt.
Theo Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm, ban đầu nhà chùa xin phép xã sửa chữa một số hạng mục nhỏ. Căn cứ Luật tín ngưỡng tôn giáo năm 2016, Nghị định số 162/2017/NĐ-CP ngày 30/12/2017 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật tín ngưỡng, tôn giáo, trong đó, nêu rõ: "Các công trình không phải xin phép xây dựng: Khi sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng tôn giáo, mà không làm thay đổi kiến trúc, kết cấu chịu lực và an toàn của công trình thì không phải xin cấp phép xây dựng. Nhưng trước khi sửa chữa, cải tạo người phụ trách cơ sở tôn giáo phải thông báo bằng văn bản cho UBND cấp xã nơi xây dựng công trình biết".
Căn cứ quy định trên UBND xã đã ra thông báo số việc đồng ý cho tu sửa tòa Cửu phẩm, Chùa Tranh từ ngày 1/3/2022.
Ngày 2/3, nhà chùa đã hợp đồng thi công xây dựng hạng mục dỡ ngói, phá tường đỡ phần gỗ xung quanh tòa Cửu phẩm với ông Bùi Văn Hấn (trú tại xã Hưng Long, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương) làm chủ cai phần xây dựng.
Sau đó, chùa đã hợp đồng thi công xây dựng các hạng mục dỡ phần gỗ bị mối mọt, sửa chữa lại và dựng lại phần gỗ thay thế với ông Hứa Văn Thuyên, trú tại huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái làm chủ cai thi công phần gỗ.
Ngày 6/3, tốp thợ của ông Bùi Văn Hấn bắt đầu thi công các hạng mục: dỡ ngói, phá tường. Hằng ngày có từ 5-8 công nhân (người trong huyện Ninh Giang) tham gia thi công xây dựng tại Chùa.
Quá trình tháo dỡ phần mái phát hiện thêm nhiều vị trí mối mọt ảnh hưởng đến công trình. Do phát hiện thêm nhiều phần gỗ bị mối mọt, nên nhà chùa đã báo cáo địa phương.
Địa phương đã tổ chức kiểm tra đánh giá hiện trạng sửa chữa chùa sau khi tháo dỡ phần mái đã xác định: Sau 15 năm sử dụng, tòa Cửu phẩm (tòa nhà trung đường) bị xuống cấp nghiêm trọng, nhiều kết cấu chính bằng gỗ gồm cột, xà, hoành, rui bị mối xông, có nguy cơ sụp đổ. Qua khảo sát thực tế cần thay mới kết cấu gỗ gồm: 11 cột, 4 xà, 4 câu đầu, 16 thuận chồng, 8 nách, 4 kẻ, 4 mê, 104 hoành, 49 tàu, 240 rui.
Do đó, nhà chùa đề xuất cải tạo, sửa chữa, nâng cấp công trình để cơ sở thờ tự được khang trang kiên cố, đảm bảo an toàn.
Do phải thay nhiều phần gỗ bị mối mọt, nên sẽ làm thay đổi kiến trúc, kết cấu chịu lực và an toàn của công trình, theo quy định phải xin cấp phép xây dựng, vượt quá thẩm quyền cho phép tu sửa chữa nhỏ trong thông báo trước đó của địa phương, UBND xã Đồng Tâm đã yêu cầu tạm dừng thi công phần gỗ để báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của huyện và cơ quan chuyên môn.
Trong quá trình chờ xin ý kiến của huyện, sáng ngày 13/3, tốp thợ của ông Bùi Văn Hấn trong quá trình thi công phá tường hành lang gian Dải vũ phía Đông giáp lối đi cạnh Chùa, để mở lối chờ cho vận chuyển vật liệu xây dựng và máy cẩu sau này vào Chùa thi công phần dựng gỗ thì xảy ra vụ tai nạn. Hạng mục này không nằm trong phạm vi xin sửa chữa Chùa.
Khoảng 7h30 ngày 13/3, anh Vũ Thể Quân cùng với 4 thợ được ông Bùi Văn Hấn, chủ cai xây dựng tại Chùa Tranh giao việc phá dỡ 3 gian tường rào Dải vũ phía Đông để lấy lối cho máy cẩu vào thi công phần gỗ trong Chùa.
Trong quá trình đẩy đi đẩy lại thì tường đổ về phía trong. Anh Quân vấp vào cột đá bị ngã thì bị gạch rơi vào ngực, đè vào chân. Anh Quân ngất đi, dù được đưa đi cấp cứu nhưng đã tử vong trước khi vào viện.
Đáng chú ý, địa điểm, vị trí tai nạn không nằm trong phạm vi sửa chữa Chùa, đây là điểm phát sinh phá tường hành lang gian Dải vũ phía Đông giáp lối đi cạnh Chùa, để mở lối cho máy cẩu vào Chùa thi công phần dựng gỗ.
"Ngay sau khi xảy ra vụ tai nạn lao động tại Chùa Tranh, lãnh đạo địa phương và lực lượng Công an xã có mặt kịp thời để đưa nạn nhân đi cấp cứu và bảo vệ hiện trường đồng thời đã lập biên bản tạm đình chỉ việc sửa chữa xây dựng Chùa để rà soát kiểm tra các biện pháp thi công và an toàn lao động trong xây dựng", ông Đinh Văn Châu nói.
Liên quan vụ việc trên, hiện cơ quan chức năng huyện Ninh Giang (tỉnh Hải Dương) đã yêu cầu tạm đình chỉ việc thi công, tu sửa công trình tôn giáo Chùa Tranh để làm rõ nguyên nhân vụ sập tường khiến một người chết, đồng thời, rà soát lại quy trình tu sửa một số hạng mục công trình tại đây.