Trường hợp nào bị thu hồi đất ở được đền bù bằng đất?

Bạn đọc (Thanh Oai, Hà Nội) hỏi: Việc Nhà nước thu hồi đất ở của người dân vì mục đích phát triển chung của đất nước là điều thường xuyên diễn ra. Tôi muốn hỏi nếu mình bị thu hồi đất ở có được đền bù bằng đất không?

Luật sư Nguyễn Ngọc Nghĩa - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, tùy thuộc từng trường hợp khác nhau mà việc thu hồi đất ở được đền bù bằng đất hoặc tiền mặt.

Căn cứ thu hồi đất ở

Nhà nước sẽ thu hồi đất vì các mục đích sau: vì mục đích quốc phòng, an ninh, kinh tế – xã hội; vì lợi ích quốc gia, công cộng; do vi phạm pháp luật về đất đai; do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.

Trong đó, trừ căn cứ vì mục đích quốc phòng, an ninh, kinh tế – xã hội; vì lợi ích quốc gia, công cộng còn lại các căn cứ khác đều cần phải có văn bản của cơ quan có thẩm quyền cùng một số giấy tờ có liên quan khác.

Nguyên tắc đền bù khi Nhà nước thu hồi đất

Việc thu hồi đất sẽ cần đảm bảo đủ 3 nguyên tắc theo quy định tại Luật Đất đai năm 2013:

Theo đó, người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất nếu có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại điều 75 của Luật này thì được bồi thường.

Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất.

Việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, kịp thời và đúng quy định của pháp luật.

Điều kiện được đền bù về đất

Do câu hỏi tập trung vào đất ở mà trong quy định tại điều 79 Luật Đất đai năm 2013 quy định các chủ thế sử dụng đất ở gồm hộ gia đình, cá nhân, tổ chức kinh tế, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Trường hợp nào bị thu hồi đất ở được đền bù bằng đất

Vậy để trả lời câu hỏi bị thu hồi đất ở có được đền bù bằng đất không? Cần phải dựa trên những yếu tố sau:

Thứ nhất, căn cứ thu hồi đất. Nếu căn cứ thu hồi đất không phải là do vi phạm pháp luật về đất đai thì sẽ được bồi thường.

Thứ hai, người bị thu hồi đất có đạt đủ điều kiện để được bồi thường về đất thì sẽ được bồi thường.

Thứ ba, trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất bị thu hồi còn đất, nhà ở khác thì được bồi thường bằng đất.

Hay nói cách khác, nếu bạn là hộ gia đình, cá nhân, bạn sẽ được bồi thường bằng đất khi việc đất bị thu hồi không phải là do vi phạm pháp luật về đất đai, đất không phải đất trả tiền thuê đất hàng năm và có Giấy chứng nhận hoặc đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận nhưng chưa được cấp.

Trường hợp đất được sử dụng từ trước ngày 1 tháng 7 năm 2004 thì không cần có Giấy chứng nhận hay đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận vẫn được bồi thường nhưng không được vượt quá hạn mức Nhà nước đưa ra

Đồng thời trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi bạn sống còn đất để Nhà nước sử dụng để bồi thường.

Nếu bạn là người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế, bạn sẽ chỉ được bồi thường bằng tiền mặt tương ứng với giá trị đất mà bạn bị thu hồi.