Xã đặc biệt ở Hà Nội có tới 99 giếng cổ "vạn người thích"

Bí ẩn những chiếc giếng hình "bàn chân"

Cùng với cổng làng, cây đa, bến nước thì giếng làng là hình ảnh vừa mộc mạc vừa ấn tượng mà bất cứ người nào từng đến làng Yên Trường cũng phải nhớ đến. Không biết có từ bao giờ, nhưng bên trong ngôi làng Yên Trường, những chiếc giếng có hình thù kỳ lạ xuất hiện rải rác ở hầu hết các xóm trong làng.

Theo truyền thuyết, những giếng này là do 99 vết chân ngựa của Thánh Gióng nện xuống khi ngang qua đây.

Lý giải điều bí ẩn về những chiếc giếng, cụ Trần Hữu Mùi (83 tuổi), một cao niên đã gắn bó lâu năm với làng cho hay, từ xa xưa, khi ông được sinh ra thì những chiếc giếng này đã có rồi, tuyệt nhiên không ai đào mà hoàn toàn do thiên tạo ra. Sự xuất hiện của những chiếc giếng cổ có niên đại hơn trăm năm này được tương truyền là do vó ngựa của Thánh Gióng đánh giặc mà thành.

Không giống với các loại giếng thông thường khác, giếng cổ nơi đây có hình thù kỳ lạ, quái dị, được cấu tạo theo dạng vòm bằng những khối đá ong sần sùi hàng trăm năm tuổi. Giếng không chỉ đặc biệt ở hình dáng mà còn có phần cổ kính vì xung quanh mọc nhiều cây dại bám sâu xuống tận lòng giếng.

Chị Nguyễn Thị Phước cho biết, cả xã thì có tới 99 giếng, đều là giếng tự nhiên, mạch nước ngầm chắt ra từ phiến đá ong nên rất trong mát và sạch sẽ. 

"Do giếng hình thành tự nhiên nên miệng giếng dù vẫn hình tròn nhưng lòng giếng thì uốn lượn, hình dáng như bàn chân ngựa", chị Phước thông tin.

Nhìn chung, giếng cổ làng Yên Trường tương đối đẹp và vẫn giữ được nét thâm trầm, cổ xưa. Các giếng thường được đặt ở những nơi cao ráo, thoáng mát, gần nơi tập trung cộng đồng (gần đình, trung tâm của thôn xóm). 

Bản thân mỗi chiếc giếng cũng tượng trưng cho không gian văn hóa quan trọng của làng. Giếng làng là nguồn sống và là tài sản vô cùng quý giá của tất cả dân làng.

Nơi gìn giữ ký ức

Đối với người dân nơi đây, chiếc giếng cổ không chỉ đơn thuần là nơi để mọi người lấy nước sinh hoạt hàng ngày mà còn là món ăn tinh thần, là ký ức, kỉ niệm của nhiều thế hệ đã sinh sống bao đời nay.

Bà Nguyễn Thị Bình (65 tuổi) cho biết, tuy giờ đa phần mọi người đều dùng nước máy nhưng gia đình bà và một số hộ dân quanh giếng vẫn đến lấy nước về sử dụng hàng ngày. Hầu hết mọi sinh hoạt trong gia đình bà đều dùng nước tại chiếc giếng cổ của làng.

Bà Bình tâm sự: "Những chiếc giếng cổ này đã gắn bó mật thiết với rất nhiều thế hệ dân làng. Còn nhớ trước kia, mỗi lần đi làm đồng về, chúng tôi lại ngồi nghỉ bên gốc cây đa, kéo nước giếng uống cho lại sức. Nước giếng cổ làng tôi có vị ngọt mát. Mặc dù hiện nay đã có nước máy, nhưng giếng cổ vẫn đóng vai trò quan trọng không thể thiếu".

Bà Bình kể thêm rằng, bà có một người bạn lấy được chồng nhờ cái giếng này. Hồi đó bạn của bà hay ra giếng lấy nước rửa rau rồi trò chuyện với một anh trong xóm. Thế rồi sau này hai người họ nên duyên vợ chồng thật.

"Tôi vẫn thường đùa họ là nhờ cái giếng họ mới lấy được nhau" Bà Bình vừa cười vừa nói.

Qua bao nhiêu năm tháng, bao nhiêu mùa nắng mưa, nguồn nước giếng vẫn trong lành, sạch sẽ chưa bao giờ cạn. Ý thức về những giá trị của giếng, người dân trong làng luôn bày tỏ thái độ tôn trọng, giữ gìn, không làm bẩn hay thay đổi cảnh quan xung quanh giếng.

Những câu chuyện xung quanh giếng cổ rất thú vị. Dù trải qua nhiều biến thiên của thời gian nhưng giếng cổ làng Yên Trường vẫn tồn tại đến ngày nay. Đây thực sự là một nét đẹp, một phần ký ức của người dân làng Yên Trường, xã Trường Yên cần được bảo tồn và phát huy trong nhịp sống thời hiện đại.