Vì sao Trung Đông khó cứu châu Âu nếu dầu mỏ Nga bị cắt?

Các quốc gia phương Tây đã áp đặt một loạt các biện pháp trừng phạt vào Nga vì cuộc xung đột ở Ukraine, nhưng Liên minh châu Âu vẫn chưa ngừng nhập khẩu dầu và khí đốt của nước này mặc dù đây là nguồn thu chính của Moscow. Lý do đơn giản là phương Tây hiện vẫn muốn tránh làm tổn thương nền kinh tế của chính họ vì phụ thuộc vào dầu mỏ và khí đốt Nga.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, một lệnh cấm tiềm năng của EU đối với dầu của Nga có thể dẫn đến sự thiếu hụt 2,2 triệu thùng dầu thô/ngày và 1,2 triệu thùng/ngày các sản phẩm dầu mỏ, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế.

Theo CNN, nếu nguồn cung dầu mỏ dồi dào của Nga bị cắt giảm, một câu hỏi đặt ra là ai có khả năng kỹ thuật, và quan trọng là sẵn sàng "giải cứu" châu Âu?

Mặc dù các quốc gia Trung Đông nắm giữ gần một nửa trữ lượng dầu mỏ của thế giới và phần lớn năng lực sản xuất dự phòng, nhưng khu vực này không thể "cứu" châu Âu vì một số lý do như việc thiếu đầu tư vào cơ sở hạ tầng, các lệnh trừng phạt, các cuộc xung đột đang diễn ra cũng như sự "nhạy cảm" đến từ các liên minh chính trị...

Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất

Amena Bakr, chuyên gia về Tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) tại tổ chức Energy Intelligence cho biết, hai nước này có thị phần lớn trong công suất dự phòng sẵn có của OPEC, ở mức khoảng 2,5 triệu thùng/ngày.

Tuy nhiên, nhà sản xuất lớn nhất OPEC là Ả Rập Xê Út đã nhiều lần bác bỏ yêu cầu của Mỹ để tăng sản lượng vượt hạn ngạch đã thống nhất với Nga và các nhà sản xuất khác ngoài OPEC. Ả Rập Xê Út cũng không để tâm đến lời kêu gọi của châu Âu để tăng sản lượng.

Các nhà phân tích nhận định rằng, các chuyến hàng dầu mỏ ở vùng Vịnh có thể được chuyển hướng từ châu Á sang châu Âu, nhưng điều đó sẽ gây nguy hiểm cho mối quan hệ đối tác chiến lược đang phát triển giữa khu vực và người mua chính là Trung Quốc.

Iraq

Về lý thuyết, Iraq có thể bơm thêm 660.000 thùng/ngày, Yousef Alshammari, Giám đốc điều hành và người đứng đầu bộ phận nghiên cứu dầu mỏ tại CMarkits ở London cho biết.

Nước này hiện đang sản xuất khoảng 4,34 triệu thùng dầu/ngày và có công suất sản xuất tối đa là 5 triệu thùng/ngày, ông nói.

Tuy nhiên, nhưng sự chia rẽ bè phái và tình trạng bế tắc chính trị ở Baghdad đồng nghĩa với việc châu Âu cũng không thể dựa vào Iraq để "vượt khó".

Các nhà phân tích cho biết Iraq cũng thiếu cơ sở hạ tầng để nâng cao sản lượng và việc đầu tư vào các dự án dầu mỏ có thể mất nhiều năm trước khi gặt hái được thành quả.

Libya

Hoạt động tại các mỏ dầu của Libya thường xuyên bị gián đoạn do căng thẳng chính trị tiếp diễn. Vào cuối tháng 4, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia (NOC) cho biết quốc gia này đã mất hơn 550.000 thùng dầu mỏ/ngày do các nhóm bất bình chính trị phong tỏa các mỏ dầu và bến cảng xuất khẩu chính của đất nước. Một nhà máy lọc dầu thậm chí bị thiệt hại sau các cuộc đụng độ vũ trang.

Ông Alshammari cho biết "gần như không thể dựa vào Libya" để "giải cứu" châu Âu vì một số hoạt động sản xuất của nước này đã ngừng hoạt động trong nhiều năm do bất ổn chính trị và tình trạng bị phong tỏa lặp đi lặp lại đối với các mỏ dầu quan trọng.

Iran

Sau UAE và Ả Rập Xê Út, Iran được đánh giá là có khả năng lớn nhất để bổ sung dầu vào thị trường, nhưng nước này vẫn bị Mỹ trừng phạt trong bối cảnh các cuộc đàm phán để khôi phục lại thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với các cường quốc trên thế giới vẫn đang bị đình trệ.

Các nhà phân tích cho biết, quốc gia này có thể đóng góp tới 1,2 triệu thùng dầu/ngày nếu lệnh trừng phạt của Mỹ được dỡ bỏ. Công ty dữ liệu Kpler ước tính rằng Iran có 100 triệu thùng trong kho nổi tính đến giữa tháng 2, có nghĩa là nước này có thể bổ sung 1 triệu thùng/ngày, tương đương 1% nguồn cung toàn cầu trong khoảng 3 tháng.

Tuy nhiên, Mỹ không có khả năng "ký một thỏa thuận bất lợi với Iran chỉ để đưa thêm dầu vào thị trường", ông Bakr bình luận.

Các quốc gia bên ngoài khu vực

Các quốc gia ngoài Trung Đông có khả năng bổ sung bù đắp sự thiếu hụt của thị trường, bao gồm Nigeria và Venezuela nhưng 2 nước này cũng đang gặp phải vấn đề riêng.

Theo CNN, châu Âu còn có một lựa chọn tiềm năng là Mỹ. Nhưng ngay cả khi Mỹ bơm nhiều dầu hơn cho châu Âu thì cũng không đủ và không phù hợp với nhu cầu của châu Âu vì dầu thô của Mỹ rất nhẹ .

“Dầu thô của Mỹ không phải là sản phẩm lý tưởng cho thị trường châu Âu và cũng không phải được dùng để sản xuất thêm dầu diesel", ông Mills cho biết.