Động Ngườm Ngao thuộc bản Gun, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh cách thành phố Cao Bằng hơn 60km, đây là một hang động lớn được hình thành từ sự phong hóa lâu đời của đá vôi. Nhiệt độ trong động từ 18 đến 25 độ C, mùa hè cho cảm giác mát mẻ, còn mùa đông ấm áp. Động có 3 cửa chính: Ngườm Ngao, Ngườm Lồm (hang gió) và Ngườm Bản Thuôn.
Động Ngườm Ngao với những khối đá vôi tạo rất nhiều loại nhũ khác nhau, trông thật kỳ thú và phong phú. Clip Tiến Dũng
Hướng dẫn viên - Hứa Thị Lệ - Hướng chia sẻ với Dân Việt: "Theo tư liệu ghi chép, phần động được Hội Hang động Hoàng gia Anh khảo sát năm 1995 và cho rằng đây là mộ trong những hang động lớn của vùng núi Tây Bắc với tổng chiều dài 2.144m.
Các nhà nghiên cứu khoa học cho hay, đá vôi trong hang động chứa nhiều hóa thạch San hô, Huệ biển, cùng rất nhiều thạch anh đủ màu: Như thạch anh tím, thạch anh đỏ, thạch anh trắng….và được thành tạo ở vùng biển cổ cách ngày nay khoảng 400 triệu năm.
Trong quá trình khám phá, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những nhũ đã hóa thạch mang nhiều hình khối khác nhau. Cùng với đó, du khách có thể khám phá con suốt chảy xuyên suốt trong hàng tạo nên vẻ đẹp hùng vĩ khi đổ ra Thác Bản Dốc".
Theo chị Hứa Thị Lệ, tên động Ngườm Ngao theo tiếng Tày, động là Ngườm, Ngao là hổ và có cách lý giải của người dân nơi đây. Cách lý giải vì trong hang do tiếng suối chảy mạnh vang dội vào vách ở ngoài nghe như tiếng hổ gầm nên gọi là động hổ, hay là Ngườm Ngao. Hay động này cũng có tên gọi khác đó là động Gió bởi trong động có dòng suối ngầm chảy mạnh tạo ra luồng gió và tiếng ầm ầm dội vào các vách núi.
Còn mọi người hay nói về câu truyện tương truyền nơi đây từng là nơi sinh sống của rất nhiều hổ dữ nên mới đặt tên động là Ngườm Ngao là không đúng. Hổ không sống ở trong động này, chị Hứa Thị Lệ cho hay.
Ngày 18/12/2021 động Ngườm Ngao chính thức đi vào khai thác tuyến 2, đây cũng là tuyến khám phá nhiều điều ký thú, hấp dẫn nhất.
Ngay từ cửa động Ngườm Ngao đi vào du khách có thể cảm nhận không khí mát lạnh như đứng trước điều hòa cực lớn, cảm giác ngày hè oi nóng lập tức tan biến. Đi sâu vào hang ở tuyến một và qua tuyến hai, du khách sẽ bị choáng ngợp bởi vẻ đẹp của những lớp thạch nhũ vàng rực, lấp lánh tựa như được dát vàng phủ lên đá với muôn hình khác nhau. Có những nhũ đá mọc từ dưới lên, có nhũ đá thả từ trên các vòm đá cao rủ xuống với nhiều hình thù, dưới ánh sáng của điện thắp trong hang, phản chiếu ánh sáng lung linh, huyền ảo.
Có những cột đá được hình thành sau 400 triệu năm và có chiều cao bằng tòa nhà mười bốn tầng nối giữa nhũ đá và mầm đá.
Chị Hứa Thị lệ cho hay, động Ngườm Ngao được chia thành nhiều khu như khu "tứ trụ thiên đình", khu trung tâm, khu châu báu...
Khu "tứ trụ thiên đình" với 4 cột đá trông như 4 cột chống trời vươn cao đỡ lấy vòm động. Khu trung tâm nổi bật với mấy nhũ đá có hình dáng tựa những cây đàn đá, mỗi khi gõ vào phát ra tiếng nhạc du dương. Tạo hóa cũng khéo léo sắp đặt nên những nhũ đá có hình dáng đức Phật, tượng ông, tượng bà bên nhau, ruộng bậc thang, cô tiên, giường tiên, thuyền rồng của nhà vua, con voi ma mút, cây san hô cao lớn, thác bạc lấp lánh, cột đá cô đơn hay là miệng núi lửa, cái chày, cái cối...
Bên cạnh đó với tuyến hai, du khách còn được chiêm ngưỡng tòa sen khổng lồ với chiều rộng 50m, chiều cao 12m và 119 cánh sen được hình thành từ thạch anh hồng nhạt nên tòa sen khổng lồ trở nên lung linh, huyền ảo dưới hệ thống đèn chiếu sáng.
Đặc biệt hơn nữa đó là khối đá vôi với hình dáng tựa bông sen vàng úp ngược, là một kiệt tác của thiên nhiên, được nhiều người yêu thích. Những cánh hoa sen như được tạo hóa gọt giũa công phu, phủ ánh sáng vàng lóng lánh.
Tại địa điểm tòa sen khổng lồ, du khách có thể đi thuyền bè nứa để checkin, đó cũng là một cách trải nghiệm thú vị trong động Ngườm Ngao.
Bên cạnh những khối đá vôi tạo vô vàn các hình dáng độc đáo thì còn một điều kỳ lạ nữa được tạo trong động này, đó là hai mầm đá mới được phát hiện ở tuyến hai mang hình dáng sinh sản của người đàn ông.
Theo chị Hứa Thị Lệ, hai mầm đá này hoàn toàn tự nhiên không có bàn tay can thiệp của con người và vô tình theo thời gian hàng triệu năm, hai mầm đá đã có hình dáng giống với hình dáng của người đàn ông.
Và cuối cùng điểm thú vị nhất của hang động này đó là những dòng suối chảy ngày đêm, đặc biệt ở tuyến hai. Những con suối nhỏ phát ra tiếng róc rách, đưa du khách lạc vào chốn sơn thủy hữu tình.
Vào mùa không mưa, những con suối này nước trong vắt và mát lạnh, du khách có thể thoải mái nhìn xuống đáy và có thể nhặt những viên sỏi với nhiều hình thù cũng như một vài đoạn thấy những viên thạch anh đủ màu sắc.
Tuy nhiên để đi tuyến hai này, du khách bắt buộc phải mặc áo phản quang, đeo đèn pin trên đầu và đi giấy lội nước của Ban quản lý. Vì cả tuyến sẽ lội qua hàng chục con suối lớn nhỏ.