Đại biểu Quốc hội muốn dừng điện hạt nhân Ninh Thuận, Bộ trưởng Công Thương nói "kiên trì giữ"

Chiều 30/5, tại phiên thảo luận của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành, Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Đoàn Ninh Thuận) và Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP.HCM) đã đóng góp ý kiến liên quan đến Dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận.

Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận kéo dài gây bức xúc cho người dân

Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Ninh Thuận Đàng Thị Mỹ Hương cho hay, năm 2016, Quốc hội khóa XIV đã có chủ trương dừng đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Song, việc kéo dài dự án đã gây nên những bất cập ảnh hưởng tới đời sống, kinh tế, gây bức xúc cho người dân, ảnh hưởng tới thu hút đầu tư và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

"Người dân bị hạn chế quyền sử dụng đất, không được mua bán, không được chuyển nhượng hay thế chấp đất để vay vốn sản xuất; không được xây dựng, cải tạo nhà ở, cơ sở hạ tầng… Người dân trải qua thời gian dài chờ đợi, không ổn định được sản xuất, đời sống gặp nhiều khó khăn, bức xúc", bà Hương nêu ra những khó khăn thực tế của người dân.

Theo bà Hương, thực tế, việc triển khai Nghị quyết 31 của Quốc hội về dừng thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận chỉ còn hơn một năm nữa là hết thời gian, vẫn còn nhiều việc chưa được thực hiện. Trong đó, đề án ổn định lại đời sống người dân vẫn chưa được Chính phủ phê duyệt do vấn đề quy hoạch.

Bên cạnh đó, mới đây, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch cho tới khi cấp có thẩm quyền có ý kiến chính thức, đại biểu Hương cho rằng thực tế này khiến người dân ở vùng dự án lo lắng về việc kéo dài quy hoạch, nhà đầu tư lo ngại và ảnh hưởng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Dó đó, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Thuận kiến nghị Trung ương sớm xem xét, cho ý kiến chính thức về chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Đánh giá việc thực hiện nghị quyết, nêu ra vướng mắc để tháo gỡ, giúp tỉnh tiếp tục thu hút vốn đầu tư, phát triển bền vững.

Cũng bày tỏ ý kiến lo ngại về tình trạng "quy hoạch treo" ảnh hưởng tới đời sống người dân, trong đó có Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP.HCM) đề nghị Quốc hội giải quyết dứt điểm và "xóa bỏ quy hoạch điện hạt nhân Ninh Thuận".

Theo ông, Quốc hội nhiệm kỳ trước, Đảng và Nhà nước đã cân nhắc rất kỹ việc dừng dự án này. Vì vậy, bước tiếp theo phải tập trung giải quyết quyền lợi của người dân, cán bộ, kỹ sư đã được đào tạo, tạo quy hoạch mới cho Ninh Thuận, giúp chuyển động kinh tế địa phương để đời sống bà con được nâng lên với việc thực hiện quy hoạch mới.

"Tôi thấy Ủy ban Kinh tế có sự luyến tiếc về quy hoạch này khi đưa ra đề nghị tạm giữ quy hoạch vị trí làm nhà máy điện hạt nhân. Cá nhân tôi đề nghị xóa quy hoạch này. Còn trong 10-20 năm tới, nếu chúng ta có làm điện hạt nhân thì làm quy hoạch mới", ông Nghĩa đề nghị việc rốt ráo nhất là giải quyết quyền lợi bà con, "không nên luyến tiếc".

Chỉ là tạm dừng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận

Đăng đàn giải trình các ý kiến ĐBQH nêu, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định: Các cấp có thẩm quyền đã có chủ trương và Quốc hội cũng đã biểu quyết Nghị quyết về việc tạm dừng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

"Như vậy, Nghị quyết của chúng ta là tạm dừng chứ không phải là hủy bỏ nên không có cơ sở để hủy bỏ dự án này. Mặt khác, địa điểm này đã được các đối tác và các ngành liên quan nghiên cứu rất kỹ, Ninh Thuận là địa điểm phù hợp nhất để phát triển điện hạt nhân của chúng ta", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Nói thêm, người đứng đầu ngành Công Thương cho biết, vấn đề điện hạt nhân chỉ có các cấp thẩm quyền mới có thể quyết định được. Ở cấp độ ngành, Bô Công Thương đã tham mưu cho Chính phủ và lãnh đạo các cấp rằng thực tế trên thế giới một số nước, như Mỹ và Đức, đã phải quay lại phát triển điện hạt nhân, đặc biệt khi các nước cam kết tại COP26 về ưu tiên thúc đẩy năng lượng sạch, năng lượng tái tạo – đó là năng lượng mặt trời và năng lượng gió.

"Để khai thác được nguồn năng lượng này thì nhất thiết phải có điện nền ổn định, mà điện nền chỉ có thể là nhiệt điện than hay thủy điện. Điện than đã không còn điều kiện phát triển, thủy điện cũng đã hết dư địa, nên trong tương lai nếu buộc phải thực hiện cam kết ở COP26 thì phải phát triển rất mạnh năng lượng tái tạo, cần có điện nền. Xu hướng tất yếu là đến lúc nào đó phải tính đến điện hạt nhân", ông Diên nói.

"Chúng tôi kiên trì kiến nghị Chính phủ và báo cáo với Quốc hội về quy hoạch địa điểm quy hoạch phát triển điện hạt nhân ở Ninh Thuận. Do đó, hiện chúng ta chưa nên xem xét thêm mà phải chờ các cấp có thẩm quyền quyết định tiếp tục hay không tiếp tục thì hãy tính, vì địa điểm được các đối tác nghiên cứu kỹ và khẳng định không nơi nào phù hợp hơn Ninh Thuận", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh thêm.