Chiến sự Nga-Ukraine: Điều gì xảy ra tiếp theo?

Điều gì đang xảy ra xung quanh Sievierodonetsk?

Thành phố Sievierodonetsk đã thất thủ vào tay quân Nga vào tuần trước. Thành phố sinh đôi của Sievierodonetsk, nằm ở phía tây, bên kia sông Siverskyi Donets là Lysychansk cũng đã nằm dưới sự kiểm soát của quân Nga. Trong trận chiến, Nga đã phá hủy ba cây cầu chính nối hai thành phố, khiến việc tấn công qua sông khó có khả năng xảy ra. Thay vào đó, các lực lượng Nga đã tăng cường từ phía tây nam Lysychansk, với hy vọng bao vây các lực lượng Ukraine trong thành phố và khu vực xung quanh.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Mỹ từng đánh giá rằng Ukraine có khả năng "từ bỏ Lysychansk ... và tiến hành một cuộc rút quân chiến đấu đến các vị trí dễ phòng thủ hơn".  Một số chiến binh Nga và một quan chức của Cộng hòa Nhân dân Luhansk đã tuyên bố rằng cuộc rút quân này đã bắt đầu. Nếu Ukraine đầu hàng Lysychansk, Nga sẽ để lại toàn quyền kiểm soát Luhansk Oblast. ISW cho rằng việc rút quân này có thể báo hiệu nỗ lực của Ukraine nhằm "buộc cuộc tấn công của Nga sớm lên đến đỉnh điểm". 

Jonathan Powell, người từng là chánh văn phòng của cựu Thủ tướng Anh Tony Blair, viết cho The Guardian rằng, Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể "sẵn sàng cho các cuộc đàm phán nghiêm túc" một khi trận chiến Donbass kết thúc. Powell nhận định, nếu ông Putin hài lòng với việc giành được lãnh thổ,  "ông ấy có thể tuyên bố ngừng bắn tại chỗ, như đã làm vào năm 2014", điều này "sẽ khiến Ukraine rơi vào một cuộc xung đột bị đóng băng khác" và làm trệch đi bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai về tư cách thành viên của NATO hoặc Liên minh Châu Âu.

Ukraine đã phải gánh chịu bao nhiêu thương vong dân sự?

Theo Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc, 4.731 người Ukraine đã thiệt mạng và 5.900 người bị thương kể từ khi Nga bắt đầu chiến sự ở Ukraine hồi tháng 2/2022. Con số này bao gồm 191 người chết và 777 người bị thương trên lãnh thổ do các nước cộng hòa ly khai do Nga hậu thuẫn kiểm soát.

Ukraine cáo buộc các lực lượng Nga gần đây đã tăng cường các cuộc tấn công nhằm vào các mục tiêu dân sự Ukraine. Hôm thứ Hai, Ukraine cáo buộc rằng một cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga vào một trung tâm mua sắm ở Kremenchuk - nằm ở miền trung Ukraine, cách xa chiến tuyến - đã giết chết ít nhất 20 dân thường. Nga tuyên bố tên lửa của họ đã tấn công kho chứa vũ khí, gây ra đám cháy sau đó lan sang trung tâm thương mại.

Tinh thần của người Ukraine thế nào?

Tinh thần chiến đấu của Ukraine vẫn không bị suy giảm. Theo một cuộc thăm dò của Wall Street Journal / NORC, 53% người Ukraine cho biết có khả năng "rất cao" hoặc "cực kỳ" là chiến tranh sẽ kết thúc với việc Ukraine kiểm soát Crimea và toàn bộ Donbass. (NORC đã khảo sát 1.005 người Ukraine trong khoảng thời gian từ ngày 9/6 đến ngày 13/6 với sai số là 4%.)

Hầu hết các nhà quan sát phương Tây không đồng ý. Cựu Ngoại trưởng Henry Kissinger đã tranh luận tại Davos rằng Ukraine nên từ bỏ lãnh thổ ngay bây giờ để đảm bảo một thỏa thuận hòa bình với Nga. 

Một cuộc thăm dò ý kiến của Hội đồng Châu Âu về Quan hệ Đối ngoại được thực hiện tại 10 quốc gia Châu Âu từ ngày 28/4 đến 11/5  tiết lộ rằng 35% số người được hỏi đồng ý rằng mục tiêu phải là "ngừng chiến tranh càng sớm càng tốt, ngay cả khi điều đó có nghĩa là Ukraine trao quyền kiểm soát các khu vực cho Nga. "Chỉ có 22 người nói rằng điều quan trọng hơn là "trừng phạt Nga vì hành vi gây hấn của họ, ngay cả khi điều đó có nghĩa là có thêm nhiều người Ukraine bị giết và di tản". 

Nga cũng cảnh báo có thể có những hậu quả nghiêm trọng nếu Ukraine cố gắng giành chiến thắng toàn diện. Tuần trước, cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev nói rằng nếu các lực lượng Ukraine thực hiện bất kỳ "nỗ lực xâm phạm Crimea" nào, thì đó sẽ được coi là "một lời tuyên chiến với đất nước của chúng tôi". 

 Mối đe dọa này đi kèm với tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng ông sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ "chủ quyền" của Nga và với học thuyết quân sự của Nga, cho phép đáp trả hạt nhân đối với các cuộc tấn công thông thường đe dọa "sự tồn tại của nhà nước".

Người dân Ukraine không có gì trong số đó. 89% người được hỏi nói với NORC rằng việc buôn bán đất vì hòa bình là "không thể chấp nhận được." Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng vậy - Mặc dù Tổng thống Ukraine hồi tháng trước cho biết cuộc chiến "sẽ chỉ kết thúc dứt điểm thông qua ngoại giao", ông cũng đánh đồng việc nhượng bộ lãnh thổ cho Nga với sự xoa dịu của Đức Quốc xã.

Điều gì đang xảy ra với NATO?

NATO đã chính thức mời Phần Lan và Thụy Điển tham gia khối liên minh quân sự, sau khi Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý từ bỏ sự phản đối đối với tư cách thành viên tương lai của các nước. "Việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập sẽ giúp họ an toàn hơn, NATO mạnh hơn và khu vực Euro-Đại Tây Dương an toàn hơn", NATO cho biết trong một tuyên bố.

Sự mở rộng mới nhất này của NATO cũng khiến Tổng thống Ukraine Zelensky đặt vấn đề về tư cách thành viên NATO cho đất nước của mình. Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Madrid, ông Zelensky kêu gọi liên minh tìm "một vị trí cho Ukraine trong không gian an ninh chung" và hỏi liệu quốc gia của ông có "không trả đủ" để đảm bảo tư cách thành viên NATO hay không.

Trong một chiến thắng ngoại giao hiếm hoi dành cho Nga,  Syria tuyên bố sẽ chính thức công nhận Cộng hòa Nhân dân Luhansk (LPR) và Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) - một cặp thực thể ly khai do Nga hậu thuẫn ở miền Đông Ukraine - là các quốc gia độc lập.

Liệu Nga có thể duy trì nỗ lực chiến tranh của mình?

Một số người theo đường lối cứng rắn của Nga đã vận động chính phủ nước này tuyên chiến hoàn toàn với Ukraine, một động thái cho phép huy động toàn bộ lực lượng dự bị của Nga. Tuy nhiên, cho đến nay, một tuyên bố như vậy vẫn chưa được đưa ra. 

Thay vào đó, Nga đang triệu tập các đơn vị dự bị từng bước, từ chối luân chuyển các đơn vị tiền tuyến ra khỏi cuộc giao tranh và lấp đầy khoảng trống trong hàng ngũ của mình bằng những người Chechnya  và tình nguyện viên từ các nước cộng hòa ly khai. Nga dường như cũng gặp khó khăn trong việc thay thế các sĩ quan đã tử trận.