Nét cổ kính bên trong khu phố cổ "không ngủ" nức tiếng ở Hà Nội
Được mệnh danh là khu phố "không ngủ" giữa lòng Hà Nội, phố Tạ Hiện không chỉ mang trong mình những kiến trúc nhà cổ quý giá mà còn là điểm đến vui chơi quen thuộc của giới trẻ.
Clip bên trong khu phố cổ "không ngủ" nức tiếng ở Hà Nội. Thực hiện: Phương Linh - Nguyễn Tùng.
Phố Tạ Hiện có chiều dài gần 270m, bắt đầu từ phố Hàng Buồm và kết thúc ở phố Hàng Bạc, cắt ngang phố Lương Ngọc Quyến. Thời Pháp thuộc, con phố được chia ra làm hai phần. Phần đầu là ngõ Quảng Lạc và phần còn lại giáp với phố Hàng Bạc.
Sau năm 1954, con phố được đổi tên theo một võ quan nhà Nguyễn tên Tạ Quang Hiện (1841 - 1893), ông từng giữ chức Đô thống quân vụ Bắc Kỳ, lãnh tụ phong trào Cần Vương tại địa bàn tỉnh Thái Bình.
Ngày nay, phố Tạ Hiện vẫn còn lưu giữ những ngồi nhà cổ từ thời Pháp thuộc có diện tích khá hẹp với mặt tiền kiểu thuộc địa. Đoạn cuối phố Tạ Hiện nơi ngã tư cắt Lương Ngọc Quyến luôn được đánh giá là viên ngọc quý của kiến trúc phố cổ. Hiện tại, nơi đây có tới 10 ngôi nhà cổ liền khối được xây dựng từ thế kỷ 20.
Đoạn phố này được chia thành hai dãy nhà, một bên là dãy chẵn và bên còn lại là dãy lẻ. Trong đó, dãy chẵn bao gồm những ngôi nhà có kiến trúc Á Đông cổ kính với cấu trúc tầng hai được xây lùi vào và tầng một đưa ra sát mặt đường. Ngược lại, những ngôi nhà dãy lẻ lại bị ảnh hưởng bởi lối kiến trúc Pháp, gồm hai lầu với phần mái ngói dốc giống hệt nhau. Đặc biệt, đường ống thoát nước của cả hai dãy nhà đều được làm từ gốm đất nung.
Hai lối kiến trúc tuy khác nhau nhưng khi kết hợp lại trở nên hài hoà không tưởng. Nhiều du khách ngoại quốc sau khi đến tham quan đều cho rằng, Tạ Hiện như toát lên một vẻ đẹp châu Âu cổ điển khiến họ hoài niệm, xao xuyến.
Ông Phạm Ngọc Hà (1955), một người từng sống lâu năm tại đây chia sẻ: "Những nhà cổ tại đây ước tính được người Pháp xây dựng từ đầu những năm 1900, hồi ấy thay vì sử dụng xi măng thì họ sử dụng gạch đất nung. Tường gạch xây khá dày, chống nóng hiệu quả". Phố Tạ Hiện là nơi tập trung của rất nhiều rạp hát tuồng chèo, cải lương, trong đó nổi tiếng nhất là rạp Quảng Lạc. Chính điều này đã khiến người Pháp hứng thú và tiến hành cải tạo nhà tại đây, biến nơi này thành tụ điểm ăn chơi của quan lại, quý tộc thời đó.
Trước năm 1979, Tạ Hiện từng là khu phố dành cho người gốc Hoa sinh sống. Những loại đặc sản họ buôn bán như chim quay, mì xào, chè vừng, chè khoai vô cùng nổi tiếng trong ký ức người Hà Nội xưa.
Hiện những ngôi nhà cổ không chỉ được cải tạo dựa vào kiến trúc nguyên bản mà mặt đường cũng được lát gạch khang trang. Từ một khu phố nơi dân cư sinh sống bình thường, đến nay phố Tạ Hiện đã trở thành một trong những địa điểm vui chơi và ăn uống nổi tiếng trong lòng người dân Thủ đô.