Người đàn ông 40 năm làm khuôn bánh trung thu ở phố cổ Hà Nội
Người đàn ông 40 năm làm khuôn bánh trung thu ở phố cổ Hà Nội.
Cửa hàng của ông Nguyễn Văn Quang chỉ rộng khoảng 12m2, nằm nép mình giữa con phố Hàng Quạt sầm uất của phố cổ Hà Nội, với chiếc bảng hiệu ngắn gọn 4 chữ “Khuôn: bánh, xôi, oản”
Ngày xưa, cả con phố Hàng Quạt lúc nào cũng dồn vang tiếng đục, đẽo của người thợ làm khuôn bánh. Thế nhưng, hình ảnh ấy bây giờ chỉ còn là hoài niệm. Thời gian trôi qua, ông Quang có lẽ là nghệ nhân duy nhất ở phố cổ Hà Nội còn gắn bó với nghề truyền thống này hơn 40 năm.
Ông gọi mỗi khuôn bánh là một tác phẩm mang giá trị nghệ thuật, mỗi tác phẩm lại mang một nét văn hóa riêng. “Tôi đúc từng khuôn bánh thủ công bằng tay, mỗi khuôn như là một bức tranh, đằng sau là cả một câu chuyện, văn hóa, ý nghĩa khác nhau. Bây giờ, những khuôn bánh làm bằng nhựa được sản xuất công nghiệp bằng máy móc nhìn không có hồn như làm thủ công”, ông Quang trăn trở.
Trên bức tường mốc, cũ mèm được treo đầy tác phẩm của nghệ nhân. Nơi đây nức tiếng với những khuôn bánh trung thu truyền thống như: Cá chép, hoa hồng, bông cúc, Phúc – Lộc – Thọ, được đúc bằng tay tinh xảo, cầu kỳ, đẹp mắt.
Mọi khuôn bánh ở cửa hàng ông Quang đều không có giá chung, bởi từng khuôn bánh ông làm không phải hàng công nghiệp mà tính về mồ hôi, công sức, tính về cái tâm trong sáng, tỉ mỉ và kiên nhẫn với nghề. Vì vậy, khách tìm đến đây họ tự định vị được giá trị của vật phẩm cần tìm và muốn sở hữu.
Không chỉ trong nước, những khuôn bánh trung thu bằng gỗ của ông Quang còn nức tiếng ở nhiều quốc gia trên thế giới, được các đại sứ quán, tổ chức quốc tế ghé thăm và đặt hàng mỗi dịp đặc biệt. Ảnh trên ghi lại cảnh ông Quang tự hào lật giở từng trang sổ, nói về câu chuyện của đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel J.Kritenbrink đã ghé thăm và để lại “chữ ký” tại cửa hàng của ông, đặt khuôn bánh để dùng vào dịp kỷ niệm 25 năm quan hệ Việt - Mỹ.
Hàng loạt những chiếc khuôn gỗ đủ hình dáng khác nhau, từ to đến nhỏ, họa tiết từ đơn giản đến phức tạp; đủ các loại khuôn: bánh, xôi, oản; làm bài vị, khắc các con dấu làm lưu niệm cho du khách… tất cả đều làm thủ công bằng tay được nhiều người yêu thích.
"Cái khó khi duy trì nghề này là phải hiểu ý khách. Biết mình biết người trăm trận trăm thắng, làm nghề này cũng thế. Mình phải hiểu được mong muốn của khách, câu chuyện của họ thì mới làm đúc ra được một tác phẩm ưng ý. Khách tìm đến tôi đều là những người yêu giá trị truyền thống, chuộng sử dụng khuôn gỗ và có gu thẩm mỹ rất cao", ông Quang tâm sự.
Khi nghĩ về thế hệ nối nghề, ông trầm tư: “Làm nghề này không chỉ là vấn đề khéo tay, mà còn phải học kiến thức về văn hóa, lịch sử, xã hội, cái nghề cần rất nhiều sự nhạy bén, cần mẫn. Mà những thứ đó không có trường lớp nào dạy, người trẻ bây giờ lại không đủ kiên nhẫn”.
