Mỹ "bơm" 52 tỷ USD thu hút các gã khổng lồ sản xuất chip nhưng tham vọng khó thành

Đó là số tiền mà chính phủ Mỹ dành để khuyến khích xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn trong nước sau khi đại dịch COVID gây ra một trong những đợt thiếu chip nghiêm trọng và dai dẳng nhất trong lịch sử.

Nhưng tổng số, được nêu trong Đạo luật Khoa học và CHIPS mà Tổng thống Joe Biden đã ký thành luật vào tháng 8, chỉ là một phần của những gì Mỹ đang đặt ra khi tìm cách đảm bảo chuỗi cung ứng công nghệ của mình. Từ New York đến Arizona, chính quyền thành phố và tiểu bang nhận thấy cơ hội chỉ có một lần trong đời để củng cố chứng chỉ công nghệ của họ, và nâng cấp kỹ năng của công nhân khu vực, và họ sẵn sàng trả tiền để làm cho điều đó xảy ra.

"Thực sự phải đến những năm gần đây, chúng tôi mới thực sự có cơ hội cạnh tranh cho những loại hình đầu tư này. Chúng tôi luôn muốn những loại công việc này ... nhưng [không có] dự án nào được quan tâm," Christopher Chung, Giám đốc điều hành của Đối tác Phát triển Kinh tế Bắc Carolina.

Nhưng ngay cả với một chiếc bánh lớn hơn để chia, không phải bang nào cũng là người chiến thắng. Bởi xây dựng một nhà máy chế tạo chip có thể tiêu tốn hàng tỷ đô la - nhiều hơn ngân sách hàng năm của một số bang. Ngay cả khoản trợ cấp 52 tỷ đô la đang được cung cấp theo Đạo luật Khoa học và CHIPS mới được thông qua gần đây đã bị một số người chế giễu là nhạt nhẽo.

Những bang dẫn đầu đã nổi lên cho đến nay là những bang có túi tiền sâu và có mối quan hệ lâu dài trước đó với những người chơi chip lớn.

Tại Texas, Samsung Electronics có kế hoạch xây dựng một nhà máy chip trị giá 17 tỷ USD gần Austin, dự kiến sẽ tạo ra 2.000 việc làm. Họ đang xem xét xây dựng thêm 11 nhà máy ở bang này với tổng vốn đầu tư gần 200 tỷ USD. Tại Sherman, một thành phố có ít hơn 50.000 người ở phía bắc Texas, nhà sản xuất chip Texas Instruments của Mỹ đang xây dựng nhà máy với khoản tiền 30 tỷ USD. Còn GlobalWafers của Đài Loan dự kiến sẽ động thổ một nhà máy trị giá 5 tỷ USD vào tháng 11 tới.

Những dự án này đủ điều kiện được Quỹ Doanh nghiệp Texas, một khoản trợ cấp của tiểu bang được trao dựa trên việc tạo ra việc làm. Riêng Samsung dự kiến sẽ nhận được hỗ trợ 27 triệu USD từ chương trình này. Những đối tác bán dẫn nướ ngoài tham gia cũng có thể đăng ký chương trình để được giảm thuế tài sản. Ví dụ, tại bang Austin, Samsung sẽ được miễn 90% thuế bất động sản trong 10 năm đầu và 85% trong thập kỷ tiếp theo.

TSMC, trong khi đó đang xây dựng một nhà máy chip trị giá 12 tỷ USD ở bang Arizona, và công ty chip Mỹ Intel đang chi hàng tỷ USD để mở rộng các cơ sở của mình ở đó. Cả hai công ty đều đủ điều kiện cho một chương trình cho phép nhận hỗ trợ giảm tín dụng thuế thu nhập lên đến 125 triệu USD một năm. Ngoài ra, thành phố Phoenix đã hứa với TSMC rằng, họ sẽ cải thiện cơ sở hạ tầng của mình để thuyết phục công ty Đài Loan xây dựng ở đó.

Những bang này có vị trí thuận lợi để tận dụng cơn sốt đột ngột mở rộng năng lực sản xuất chip ở Mỹ. Intel đã đầu tư vào Arizona trong suốt 40 năm qua, trong khi Samsung đã ở Texas được 1/4 thế kỷ. Điều này đã giúp họ có thời gian để xây dựng loại hệ sinh thái địa phương phức tạp mà ngành công nghiệp chip dựa vào, từ các nhà cung cấp thiết bị đến các nhà sản xuất hóa chất và vật liệu.

Laura Huffman, Giám đốc điều hành của Phòng Thương mại Austin cho biết: "Samsung đã có các mối quan hệ chuỗi cung ứng hiện tại từ nhà máy bang Austin, đây cũng là một phần quyết định khi mọi người đang mở rộng quy mô".

Việc thông qua Đạo luật Chips cũng đã thúc đẩy các bang khác tìm cách thực hiện một phần của hành động, mỗi bang đều đưa ra các biện pháp khuyến khích tài chính của riêng mình.

Tại bang Ohio, Intel đã đầu tư con số 20 tỷ USD trong tháng này, bang cũng đang trợ cấp cho công ty 2 tỷ USD tiền mặt tính cả luôn phần giảm thuế. Trong khi đó, nhà máy đóng gói chip trị giá 3,5 tỷ USD của Intel ở New Mexico sẽ được giảm thuế 19 triệu USD thông qua Đạo luật Phát triển Kinh tế Địa phương.

Cũng quan trọng như tiền bạc, các bang cung cấp hỗ trợ hào phóng nói rằng đó chỉ là một phần của bức tranh lớn hơn.

Một chìa khóa để chiến thắng các nhà sản xuất chip là con người. Nguồn nhân lực dồi dào là điều hấp dẫn đối với các công ty trong bối cảnh toàn cầu thiếu công nhân bán dẫn có tay nghề cao. Ngay cả tại thị trường quê nhà, TSMC cũng đang gặp khó khăn trong việc thuê và giữ chân các kỹ sư lành nghề.

Điều này khiến các bang có dân số phát triển nhanh và hệ thống giáo dục mạnh mẽ trở nên đặc biệt hấp dẫn đối với các công ty chip, những công ty thường cần hàng nghìn công nhân để làm nhân viên cho các cơ sở của họ.

Bắc Carolina tự hào có ba trường đại học nghiên cứu lớn - Duke, Đại học North Carolina Chapel Hill và Đại học Bang NC - trong một khu vực tương đối nhỏ được mệnh danh là "Tam giác", đây cũng là một trong những khu vực đô thị phát triển nhanh nhất của đất nước.