Từ chiến sự Nga-Ukraine: Lạm phát đang gây hỗn loạn trên toàn thế giới, đâu là điểm nóng?

Chiến sự ở Ukraine sẽ có tác động lớn hơn đến kinh tế toàn cầu so với dự kiến

Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cho biết, cuộc chiến của Nga ở Ukraine hiện đã bước sang tháng thứ 8, và nó sẽ có tác động lớn hơn đến nền kinh tế toàn cầu so với dự kiến trước đây.

OECD cho biết rằng, họ đã cắt giảm dự báo tăng trưởng của nền kinh tế toàn cầu xuống chỉ còn 2,2% vào năm 2023 so với ước tính trước đó được đưa ra là 2,8%.

"Nền kinh tế thế giới đang phải trả giá đắt cho chiến sự này", OECD cho biết trong một báo cáo thường xuyên cập nhật triển vọng kinh tế của mình.

"Với tác động của đại dịch Covid-19 vẫn còn kéo dài, chiến sự đang kéo giảm tăng trưởng kinh tế, và gây thêm áp lực tăng giá đối với thực phẩm và năng lượng. GDP toàn cầu trì trệ trong quý II/2022 và sản lượng giảm ở các nền kinh tế G20".

Báo cáo cho biết, tình trạng lạm phát cao vẫn tồn tại lâu hơn dự kiến và ở nhiều nền kinh tế, lạm phát trong nửa đầu năm 2022 ở mức cao nhất kể từ những năm 1980.

OECD cho biết: "Với các chỉ số gần đây đang có chiều hướng xấu đi, triển vọng kinh tế toàn cầu đã trở nên u ám. Có rất nhiều cái giá phải trả cho cuộc chiến của Nga, nhưng điều này cho thấy một phần nào đó cái giá của cuộc chiến trên toàn thế giới về sản lượng kinh tế".

Lạm phát ngày càng lan rộng

Áp lực lạm phát đang mở rộng ra ngoài mặt hàng lương thực và năng lượng ở hầu hết mọi nơi, với các doanh nghiệp trong toàn bộ nền kinh tế phải chịu chi phí năng lượng, vận chuyển và lao động cao hơn. Áp lực lạm phát rộng hơn đã xuất hiện ở Hoa Kỳ, và điều này hiện cũng đang được nhìn thấy ở khu vực đồng euro, và ở mức độ thấp hơn tại Nhật Bản.

Các cuộc biểu tình lạm phát khắp châu Âu đe dọa bất ổn chính trị

Ở Romania, những người biểu tình thổi kèn và đánh trống để nói lên sự thất vọng của họ về chi phí sinh hoạt tăng cao. Người dân trên khắp nước Pháp đã xuống đường để yêu cầu tăng lương theo kịp với thực trạng lạm phát leo thang. Những người biểu tình ở Cộng hòa Séc đã biểu tình phản đối việc Chính phủ xử lý cuộc khủng hoảng năng lượng. Trong khi đó, nhiều nhân viên đường sắt Anh và phi công Đức đã tổ chức các cuộc đình công để thúc đẩy việc trả lương cao hơn khi giá cả tăng lên chóng mặt.

Rủi ro đối với các nhà lãnh đạo chính trị trở nên rõ ràng hơn khi mọi người yêu cầu hành động trước lạm phát leo thang

Trên khắp châu Âu, lạm phát tăng cao là nguyên nhân của làn sóng phản đối và đình công, nhấn mạnh sự bất bình ngày càng tăng đối với chi phí sinh hoạt tăng cao, và có nguy cơ gây ra bất ổn chính trị. Với việc Thủ tướng Anh Liz Truss phải từ chức chưa đầy hai tháng sau khi các kế hoạch kinh tế của bà gây ra sự hỗn loạn; cho thấy rủi ro đối với các nhà lãnh đạo chính trị trở nên rõ ràng hơn khi mọi người yêu cầu hành động.

Người dân châu Âu đã chứng kiến hóa đơn năng lượng và giá lương thực của họ tăng cao vì cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Theo tổ chức Bruegel ở Brussels, mặc dù giá khí đốt tự nhiên giảm từ mức cao kỷ lục trong mùa hè qua và các chính phủ phân bổ khoản cứu trợ năng lượng khổng lồ 576 tỷ euro (hơn 566 tỷ USD) cho các hộ gia đình và doanh nghiệp, nhưng rõ ràng mức đó là không đủ đối với một số người biểu tình. Giá năng lượng đã khiến lạm phát tại 19 quốc gia sử dụng đồng euro lên mức kỷ lục 9,9%, khiến người dân khó mua những thứ họ cần hơn.

Rachid Ouchem, một bác sĩ trong số hơn 100.000 người đã tham gia các cuộc tuần hành phản đối ở nhiều thành phố của Pháp, cho biết: "Ngày nay, mọi người có nghĩa vụ sử dụng các chiến thuật gây áp lực để được tăng lương".

Theo công ty tư vấn rủi ro Verisk Maplecroft, hậu quả từ cuộc chiến ở Ukraine đã làm tăng mạnh nguy cơ bất ổn dân sự ở châu Âu. Các nhà lãnh đạo châu Âu đã ủng hộ mạnh mẽ Ukraine, gửi vũ khí cho nước này và cam kết hoặc buộc phải cắt giảm nền kinh tế của họ khỏi dầu mỏ và khí đốt tự nhiên giá rẻ của Nga, nhưng quá trình chuyển đổi không hề dễ dàng và có nguy cơ làm xói mòn sự ủng hộ của công chúng.

Ở Ý, áp lực ở khắp mọi nơi. Các tổ chức công đoàn muốn chính phủ chi nhiều hơn vào trợ cấp năng lượng để giúp các công ty như thợ làm gốm, những người cần cung cấp năng lượng cho lò nung của họ, nhưng ở cả nông dân, những người đang bị ảnh hưởng bởi chi phí phân bón, được sản xuất bằng khí hoặc kali từ Nga.

Tại Pháp, nơi lạm phát đang ở mức 6,2%, thấp nhất trong 19 quốc gia khu vực đồng euro, công nhân đường sắt và vận tải, giáo viên trung học và nhân viên bệnh viện công đã chú ý đến cuộc kêu gọi của một liên đoàn công nhân dầu mỏ để yêu cầu tăng lương, và phản đối sự can thiệp của chính phủ vào các cuộc đình công của công nhân nhà máy lọc dầu đã gây ra tình trạng thiếu xăng.

Những ngày sau đó, hàng nghìn người Romania đã tham gia một cuộc biểu tình ở Bucharest để phản đối chi phí năng lượng, thực phẩm và các nhu yếu phẩm khác mà các nhà tổ chức cho rằng, nó đang khiến hàng triệu người lao động rơi vào cảnh nghèo đói.

Các công nhân đường sắt, y tá, công nhân cảng, luật sư và những người khác của Anh đã tổ chức một loạt các cuộc đình công trong những tháng gần đây yêu cầu tăng lương phù hợp với lạm phát đang ở mức cao nhất trong 4 thập kỷ qua là 10,1%.

Các chuyến tàu dừng lại trong thời gian diễn ra các hoạt động quá cảnh, trong khi các cuộc đình công gần đây của các phi công Lufthansa ở Đức và các nhân viên hàng không và sân bay khác trên khắp châu Âu nhằm tìm kiếm mức lương cao hơn phù hợp với lạm phát leo thang đã làm gián đoạn các chuyến bay.

Lạm phát có vẻ như nó có thể tồi tệ hơn vào năm sau so với năm nay

Torbjorn Soltvedt, một nhà phân tích tại Verisk Maplecroft cho biết: "Không có cách khắc phục nhanh chóng cho cuộc khủng hoảng năng lượng. Và nếu có bất cứ điều gì không được kiểm soát, lạm phát có vẻ như nó có thể tồi tệ hơn vào năm sau so với năm nay".

Có vẻ như khoảnh khắc đó đang đến khi các cuộc đình công và phản đối về chi phí sinh hoạt ngày càng gia tăng, mở ra một thời kỳ bất ổn xã hội và lao động chưa từng thấy kể từ ít nhất là những năm 1970. Kurt Vandaele, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Liên minh Thương mại châu Âu cho biết: "Chúng ta đã thấy điều này sau chiến tranh thế giới thứ nhất, thế chiến thứ hai và cả những năm 70. Đã có những làn sóng đình công liên quan đến sự gia tăng đột biến thực sự của lạm phát". Nếu châu Âu kết thúc với sự gián đoạn bất ngờ đối với nguồn cung cấp khí đốt từ châu Âu vào mùa đông này, thì họ có thể sẽ thấy tình trạng bất ổn dân sự, rủi ro và bất ổn của chính phủ gia tăng hơn nữa.

Kế hoạch kích thích kinh tế thất bại của bà Truss ở Anh, bao gồm việc cắt giảm thuế và hàng chục tỷ bảng Anh viện trợ cho các hóa đơn năng lượng của hộ gia đình và doanh nghiệp mà không có kế hoạch chi trả rõ ràng, minh họa cho sự ràng buộc mà các chính phủ đang mắc phải. Về phần mình, Anh ủng hộ mạnh mẽ Ukraine, nhưng khi chính phủ của bà Truss sụp đổ trước sức nặng của các chính sách kinh tế liều lĩnh của mình, một cuộc tranh luận đã nổ ra về việc có nên cắt giảm chi tiêu quân sự ngay cả khi Ukraine tìm kiếm thêm vũ khí hay không.

Ở Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu, giới lãnh đạo đang cố gắng tìm cách thoát khỏi cuộc khủng hoảng một cách duy nhất có thể. Nhưng ngay cả khi ở đó, vẫn chưa rõ liệu sự cứu trợ có kịp thời không và liệu nó có làm lung lay thêm lập trường vốn đã chia rẽ sâu sắc của nước này về cách giúp Ukraine và liệu có nên hợp tác với Nga hay cô lập nước này hay không.

Ngày nay, 67% người Đức lo lắng về chi phí sinh hoạt tăng - cao hơn 16% so với năm ngoái . Đó là nỗi lo lắng hàng đầu của đất nước bất chấp các gói viện trợ của chính phủ.

Tại các bang miền Đông thuộc nhóm nghèo nhất và bảo thủ nhất của đất nước, hàng chục nghìn người biểu tình xuống đường hàng tuần, kết hợp việc họ chỉ trích giá cao, cùng với việc quốc gia ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến.

Daniel Schmal, một thanh niên 23 tuổi, người gần đây đã đóng cửa doanh nghiệp xuất nhập khẩu của mình ở thành phố Đức và bắt đầu lái xe cho một ứng dụng chia sẻ xe cho biết: "Căng thẳng kinh tế có thể thấy ở khắp mọi nơi. Bạn sẽ thấy nhiều doanh nghiệp hoặc nhà máy đóng cửa hơn nữa".

Tuy nhiên, tại Pháp, các cuộc đình công và biểu tình đang gia tăng dữ dội do lo ngại về mức sống bị xói mòn đang chiếm ưu thế trong các mối quan tâm, các cuộc thăm dò cho biết.

Thậm chí, một nghiên cứu gần đây dự đoán rằng lạm phát, do giá năng lượng tăng cao sẽ làm giảm 73 tỷ USD tổng sản phẩm quốc nội và làm giảm sức mua của Pháp xuống 1,4% trong năm tới, với tác động phần lớn đến các hộ gia đình nghèo hơn.

Cuộc chiến của Nga ở Ukraine có thể 'thay đổi cơ bản' trật tự chính trị, kinh tế toàn cầu - IMF

Việc Nga xung đột quân sự với Ukraine sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế toàn cầu bằng cách làm chậm lại tăng trưởng và gia tăng lạm phát, và về cơ bản có thể định hình lại trật tự kinh tế toàn cầu trong dài hạn, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết.

Ngoài những đau khổ của con người và dòng người tị nạn lịch sử, cuộc chiến đang làm tăng giá thực phẩm và năng lượng, thúc đẩy lạm phát và làm xói mòn giá trị thu nhập, đồng thời làm gián đoạn thương mại, chuỗi cung ứng và kiều hối ở các nước láng giềng Ukraine, IMF cho biết trong một bài đăng trên trang web của mình.

IMF cho biết: "Xung đột này là một đòn giáng mạnh vào nền kinh tế toàn cầu". Các quan chức IMF cho biết, họ dự kiến sẽ giảm mức dự báo trước đó của Quỹ về tăng trưởng kinh tế toàn cầu 4,4% vào năm 2022.

Các quốc gia có tiếp xúc trực tiếp với thương mại, du lịch và tài chính sẽ cảm thấy áp lực ngày càng lớn, IMF cho biết, với lý do nguy cơ bất ổn lớn hơn ở một số khu vực, từ châu Phi cận Sahara và châu Mỹ Latinh đến Caucasus và Trung Á. Đồng thời, tình trạng mất an ninh lương thực có khả năng gia tăng hơn nữa ở các khu vực của châu Phi và Trung Đông, nơi các quốc gia như Ai Cập nhập khẩu 80% lúa mì của họ từ Nga và Ukraine.

Về lâu dài, Quỹ này cho biết, "cuộc chiến về cơ bản có thể làm thay đổi trật tự kinh tế và địa chính trị toàn cầu nếu thương mại năng lượng thay đổi, chuỗi cung ứng được cấu hình lại, mạng lưới thanh toán phân mảnh và các quốc gia suy nghĩ lại về việc nắm giữ tiền tệ dự trữ".

IMF dự đoán suy thoái sâu sắc ở Ukraine và Nga, đồng thời cho biết châu Âu có thể chứng kiến sự gián đoạn trong nhập khẩu khí đốt tự nhiên và sự gián đoạn chuỗi cung ứng rộng lớn hơn. Đông Âu, nơi đã thu hút phần lớn trong số 3 triệu người đã rời khỏi Ukraine, do đó chi phí tài chính sẽ cao hơn.

IMF cho biết các quốc gia ở Kavkaz và Trung Á có liên kết chặt chẽ với hệ thống thương mại và thanh toán với Nga sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi suy thoái kinh tế và các lệnh trừng phạt được áp đặt kể từ cuộc chiến Ukraine, hạn chế thương mại, kiều hối, đầu tư và du lịch.

Tại Trung Đông và châu Phi, các điều kiện tài trợ bên ngoài ngày càng tồi tệ có thể thúc đẩy dòng vốn chảy ra ngoài, và tạo ra những cơn gió ngược cho tăng trưởng đối với các quốc gia có mức nợ cao và nhu cầu tài chính lớn.

Đồng thời, giá năng lượng và lương thực cao hơn, du lịch giảm và các vấn đề tiếp cận thị trường vốn quốc tế sẽ đe dọa các quốc gia ở châu Phi cận Sahara, vốn nhập khẩu khoảng 85% nguồn cung lúa mì, trong đó một phần ba đến từ Nga hoặc Ukraine.

Giá lương thực và năng lượng là kênh chính tạo ra tác động lạm phát lan tỏa ở Tây bán cầu, khu vực có tỷ lệ lạm phát vốn đã cao ở Mỹ Latinh, Caribe và Hoa Kỳ. Tại châu Á, các nhà nhập khẩu dầu mỏ của các nền kinh tế ASEAN, Ấn Độ và các nền kinh tế biên giới bao gồm một số đảo Thái Bình Dương sẽ chịu tác động lớn nhất, trong khi các khoản trợ cấp nhiên liệu mới có thể phần nào giảm bớt tác động ở Nhật Bản và Hàn Quốc, IMF cho biết.