Nội dung được nêu trong Báo cáo thẩm tra các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án; các báo cáo công tác của Viện trưởng VKSND Tối cao, Chánh án TAND Tối cao năm 2022.
Qua Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tư pháp (UBTP) Quốc hội cơ bản đồng tình với những nhận định, đánh giá của Chính phủ về công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm.
Cụ thể, năm 2022, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đề ra nhiều giải pháp quyết liệt vừa bảo đảm phát triển kinh tế - xã hội, vừa bảo đảm đấu tranh có hiệu quả với tội phạm và vi phạm pháp luật.
Tội phạm tham nhũng, chức vụ phát hiện tăng 40,97% cho thấy công tác phát hiện và xử lý tham nhũng ngày càng quyết liệt, đạt hiệu quả cao hơn, góp phần quan trọng vào công tác phòng ngừa.
Về tổng thể, vi phạm pháp luật và tội phạm về trật tự xã hội giảm 6,69%, trong đó tội phạm có tổ chức, tội hiếp dâm, tội phạm xâm phạm sở hữu cũng có chiều hướng giảm.
Tuy nhiên, một số loại tội phạm gia tăng như giết người tăng 13,17%, cho vay lãi nặng tăng 41,95%. Một số loại tội phạm diễn biến phức tạp, tính chất nghiêm trọng như các tội phạm về ma túy, cướp, cướp giật.
Hậu quả do loại tội phạm về trật tự xã hội gây ra lại tăng 2,21% về số người chết, tăng 1,76% về số người bị thương và tăng 32,15% về thiệt hại tài sản. Việc này "gây bất an, lo lắng trong nhân dân", UBTP nhận định.
Đáng chú ý, việc lợi dụng tình hình dịch bệnh Covid-19 để trục lợi đã xảy ra ở nhiều cấp, ngành, địa phương, có quy mô, phạm vi lớn, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Theo UBTP, việc này có "sự tham gia của một số người nguyên là cán bộ cấp cao".
Ngoài ra, vẫn xảy ra tình trạng tiếp tay, nhận hối lộ của một số cán bộ thuộc cơ quan bảo vệ pháp luật để làm ngơ cho các đối tượng thực hiện hành vi phạm tội, xảy ra trong thời gian dài.
Tội phạm mua bán người qua biên giới Tây Nam đang diễn biến rất phức tạp. Một số vụ xâm hại trẻ em với hành vi dã man, có vụ việc chỉ khi xảy ra hậu quả chết người mới bị phát hiện, theo UBTP.
Từ những nhận định trên, UBTP đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành rà soát, làm rõ những bất cập trong công tác quản lý Nhà nước để có giải pháp hạn chế phát sinh vi phạm và tội phạm, nhất là trong lĩnh vực y tế, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp...