Bảo hiểm xe máy: Cả thế giới áp dụng sao mình bỏ, xe đạp điện ở Mỹ cũng bắt buộc mua bảo hiểm (Bài 2)

Bảo hiểm bắt buộc với xe máy ràng buộc bởi nhiều luật

Việc VCCI đề xuất bỏ bảo hiểm bắt buộc với xe máy với lý do loại bảo hiểm này không mang lại nhiều lợi ích cho xã hội khi tỷ lệ chi trả quá thấp đang được nhiều người dân hưởng ứng ủng hộ. Tuy nhiên, đây mới chỉ là đề xuất và có bỏ quy định này đi hay không vẫn còn phụ thuộc vào quyết định của các cơ quan chức năng.

Đầy là đề xuất nằm trong những nội dung Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) góp ý cho dự thảo Nghị định Quy định về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc và bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động đầu tư xây dựng của Bộ Tài chính.

Hiện, Bộ Tài chính quy định giá niêm yết cho một sản phẩm bảo hiểm bắt buộc và yêu cầu doanh nghiệp bán đúng mức giá 66.000 đồng một năm cho xe máy trên 50cc và 55.000 đồng cho xe dưới 50 cc.

Theo tìm hiểu của PV Dân Việt, bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới là bảo hiểm bắt buộc được pháp luật Việt Nam quy định đồng thời nhằm bảo vệ quyền lợi cho nạn nhân trong các vụ tai nạn giao thông.

Loại bảo hiểm bắt buộc đối với xe máy đã được quy định trong Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000 được sửa đổi, bổ sung năm 2010 và năm 2019 (khoản a điểm 2 Điều 8); Luật Giao thông đường bộ năm 2008 (điểm d khoản 2 Điều 58); Nghị định số 103/2008/NĐ-CP ngày 16/9/2008 của Chính phủ về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới và Nghị định số 214/2013/NĐ-CP ngày 20/12/2013 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 103/2008/NĐ-CP; Thông tư số 22/2016/TT-BTC ngày 16/2/2016 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định quy tắc, điều khoản, biểu phí và mức trách nhiệm bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới.

Trên thực tế, bản chất của loại bảo hiểm bắt buộc này là để bảo vệ người trong các vụ tai nạn giao thông. Điển hình là trong trường hợp người gây tai nạn không có khả năng chi trả khắc phục thiệt hại của những người khác hoặc thiệt hại với nạn nhân tai nạn giao thông.

Bảo hiểm sẽ giúp các nạn nhân trong vụ tai nạn giao thông xử lý các vấn đề nảy sinh có tác động, ảnh hưởng lớn đến công bằng an sinh xã hội.

Cũng vì lẽ đó, pháp luật đã quy định bảo hiểm trách nhiệm dân sự là bắt buộc đối với chủ xe cơ giới để nhằm bảo vệ quyền lợi cho nạn nhân trong các vụ tai nạn giao thông. Qua đó, bảo hiểm là nguồn hỗ trợ đủ lớn và kịp thời cho các nạn nhân nhanh chóng khắc phục tổn thất về người và tài sản mà không phụ thuộc vào việc người gây tai nạn có khả năng chi trả hay không.

Đây là bảo hiểm chi trả cho bên thứ ba chứ không phải trả cho người mua bảo hiểm và được thế giới đánh giá là chính sách an sinh - xã hội cần thiết.

Còn bất cập cho người tham gia mua bảo hiểm

Trao đổi với PV Dân Việt, đại diện Bộ GTVT cho biết, trong quá trình thực thi chính sách bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới còn đang bộc lộ một số bất cập cho người tham gia mua bảo hiểm.

Đó là trường hợp các doanh nghiệp bảo hiểm không tư vấn, cung cấp đầy đủ thông tin về hợp đồng bảo hiểm, điều khoản, biểu phí, mức trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ của chủ xe cơ giới để từ đó hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm cũng như những việc cần làm để được chi trả bồi thường khi tai nạn xảy ra.

Theo đại diện Bộ GTVT, ngay cả khi chủ phương tiện đã tham gia bảo hiểm thì quy trình, thủ tục đề nghị bảo hiểm chi trả còn rườm rà khiến người dân gặp nhiều khó khăn trong quá trình đề nghị thanh toán chi trả bảo hiểm.

Chia sẻ với báo chí về bảo hiểm bắt buộc với xe máy, ông Nguyễn Quang Huyền (cục phó Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm, Bộ Tài chính) cho biết, bảo hiểm bắt buộc tai nạn dân sự mang tính an sinh. Bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe cơ giới gồm mô tô, xe máy là một giải pháp bảo đảm tài chính cho chủ xe mô tô, xe máy với chi phí thấp (55.000 - 60.000 đồng).

Đồng thời, mức trách nhiệm bồi thường cao (lên đến 150 triệu đồng), để bồi thường kịp thời cho nạn nhân tai nạn khắc phục thiệt hại về sức khỏe, tính mạng và tài sản khi không may xảy ra tai nạn giao thông, góp phần bảo đảm an sinh - xã hội.

"Bởi xe máy, mô tô được coi là nguồn nguy hiểm cao độ, nên cần phải có giải pháp bảo đảm tài chính giảm thiểu tác động lớn đến xã hội trong trường hợp không may xảy ra tai nạn khi tham gia giao thông", ông Huyền cho hay.

Theo ông Huyền, nếu không may xảy ra tai nạn, có nhiều trường hợp hoàn cảnh khó khăn, không đủ năng lực tài chính, phải nằm viện không thể bồi thường cho nạn nhân, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ đứng ra chi trả cho người bị tai nạn giao thông.

Trường hợp không xác định được xe gây tai nạn hoặc xe không tham gia bảo hiểm thì các nạn nhân cũng được hưởng hỗ trợ nhân đạo từ nguồn đóng góp của các doanh nghiệp bảo hiểm thông qua Quỹ bảo hiểm xe cơ giới. Đây là ý nghĩa nhân văn của chính sách bảo hiểm bắt buộc này.

Còn trên thế giới, hầu hết các nước đều áp dụng bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe ô tô, mô tô, xe máy và thậm chí có quốc gia áp dụng cả với xe đạp điện, như Mỹ, EU, Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan...

Trước đó, VCCI đề xuất bỏ bảo hiểm bắt buộc với xe máy, bởi vì khác với bảo hiểm tự nguyện, loại bảo hiểm này không chi trả cho người mua bảo hiểm (chủ xe) mà chi trả cho nạn nhân (bên thứ ba) nếu chủ xe không may gây tai nạn.

Điều này nhằm đảm bảo cho người bị nạn luôn nhận được quyền lợi bồi thường từ công ty bảo hiểm dù người gây ra tai nạn có điều kiện tài chính hay không.

Nhưng sau hơn 10 năm triển khai, tỷ lệ chi trả bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự với xe máy vẫn ở mức rất thấp, gần 6% năm 2019 (tương đương 45 tỷ đồng chi trả trên 765 tỷ đồng phí bảo hiểm). Tỷ lệ này thấp hơn rất nhiều các loại bảo hiểm bắt buộc khác như tỷ lệ chi trả của bảo hiểm trách nhiệm dân sự của ôtô là khoảng 33%, bảo hiểm cháy nổ là 31%.

Bên cạnh đó, trong thực tế, việc số vụ bồi thường theo dạng này không nhiều cùng với phản ánh khó được chi trả của người dân đã khiến quy định này nhận nhiều phản ứng trái chiều.