Y tế thông minh không được người dân hưởng ứng là thất bại

Y tế thông minh chưa được đầu tư đúng mức

Tại buổi giám sát, Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM Nguyễn Anh Dũng cho biết, ngành y tế đã triển khai xây dựng dữ liệu lớn về sức khỏe và mô hình bệnh tật của người dân thành phố với mục tiêu tạo lập dữ liệu hồ sơ sức khỏe điện tử. Hiện đã tạo lập được trên 5.000 hồ sơ.

Trong năm 2022 này, ngành y tế tạo lập hồ sơ sức khỏe cho người thuộc nhóm nguy cơ (người trên 50 tuổi hoặc có bệnh nền), năm 2023 sẽ tạo lập hồ sơ sức khỏe cho phụ nữ mang thai và trẻ em, năm 2024 - 2025 tạo lập hồ sơ sức khỏe cho nhóm dân số còn lại.

Ngoài ra, ngành y tế TP còn triển khai hồ sơ bệnh án điện tử và các ứng dụng công nghệ thông tin tăng thêm các tiện ích cho người bệnh tại các bệnh viện như "tra cứu nơi khám, chữa bệnh", "ki-ốt tự đăng ký khám bệnh"...

Hệ thống thông tin địa lý (GIS) được ứng dụng trong hoạt động cấp cứu và quản lý bệnh truyền nhiễm của TP, giám sát chất lượng nước ăn uống sinh hoạt và giám sát môi trường, ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực tế như ứng dụng telemedicine kết nối bác sĩ khám chữa bệnh ban đầu với các bác sĩ chuyên khoa, phẫu thuật bằng robot...

Tuy nhiên, theo bác sĩ Nguyễn Anh Dũng, ngành y tế cũng đối diện với nhiều khó khăn thách thức khi thực hiện y tế thông minh bởi hạ tầng công nghệ thông tin, phần mềm ứng dụng ở các cở sở y tế hiện nay chưa được đầu tư đúng mức. Các hệ thống phần mềm quản lý thông tin trong bệnh viện được triển khai từ rất sớm, không được nâng cấp kịp thời, do đó công nghệ sử dụng trên phần mềm lạc hậu, rất khó khăn khi ứng dụng chữ ký số để thực hiện các quy trình nghiệp vụ trên môi trường số hoặc không đảm bảo được tính toàn vẹn dữ liệu.

Ông Dũng nhấn mạnh đến nguồn nhân lực chuyên trách về công nghệ thông tin trong môi trường y tế hiện còn khan hiếm, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Lý do là nguồn thu nhập không đảm bảo, không có chế độ đãi ngộ hợp lý, nhân lực tuy có trình độ công nghệ thông tin nhưng không am hiểu về quy trình, nghiệp vụ hay chuyên môn đặc thù về y khoa dẫn đến việc chuyển đổi ngôn ngữ từ quy trình nghiệp vụ, chuyên môn sang ngôn ngữ số gặp khó khăn.

Ông Dũng đề xuất cần có cơ chế, chính sách nhằm động viên, khuyến khích nhân sự công nghệ thông tin làm việc trong cơ sở y tế, đưa chi phí đầu tư công nghệ thông tin vào cấu thành giá BHYT để các cơ sở y tế yên tâm, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin cải tiến chất lượng phục vụ cho người dân.

Y tế thông minh chưa hướng đến người bệnh

Theo TS.BS Lê Trường Giang, Chủ tịch Hội Y tế công cộng TP.HCM, hiện nay, các ứng dụng công nghệ thông tin hướng tới y tế thông minh mới chỉ dừng lại phục vụ cho việc quản lý chung của ngành, còn hoạt động của các bệnh viện và người dân thụ hưởng ra sao thì chưa thực sự được quan tâm.

"Cái đích đến cuối cùng của y tế thông minh là phục vụ người bệnh. Dù sử dụng ứng dụng nào nhưng nếu người dân không dùng, không hưởng ứng thì là thất bại", TS.BS Lê Trường Giang nhấn mạnh.

Từng là lãnh đạo ngành y tế phụ trách lĩnh vực công nghệ thông tin, ông Giang cho rằng ngành y tế có tính chất đặc thù như tính đa dạng, đa chức năng, đa nhiệm vụ...

Ở một bệnh viện khác hẳn một trung tâm y tế, trung tâm y tế kiểm soát bệnh tật khác hoàn toàn với bệnh viện, trạm y tế lại có chức năng khác, đòi hỏi phải có những công nghệ cho phù hợp. Muốn có đề án y tế thông minh, phải nhìn vào tính đa dạng này, chứ không chỉ nhìn vào các bệnh viện.

Ngoài ra, phải kể đến tính phát triển không đồng đều của ngành y tế, có những nơi phát triển, ứng dụng công nghệ thông tin tốt nhưng có những nơi vẫn chưa được đầu tư, bị bỏ quên, vẫn ở trình độ thấp...

Ông Cao Thanh Bình, Trưởng Ban Văn hóa – Xã hội, HĐND TP.HCM cho rằng, ngành y tế TP cần xem xét lại việc người dân hưởng ứng, sử dụng như thế nào các ứng dụng công nghệ thông tin đã triển khai, trong đó chú trọng đến tần suất sử dụng, tính hiệu quả của các ứng dụng.

Bên cạnh đó, ngành y tế phải tổng hợp đánh giá nguồn lực, tổng hợp (từ ngân sách, của các đơn vị, hợp tác công - tư) để làm sao tất cả các cơ sở y tế đều hưởng ứng, tạo ra sự đồng bộ trong phát triển y tế thông minh với mục tiêu người dân dù khám bệnh ở đâu cũng có thể tích hợp, liên kết được.

Trước mắt, ngành y tế cần nghiên cứu vấn đề liên thông giữa các bệnh viện, ban đầu thử nghiệm liên kết ở một vài bệnh viện, sau đó mở rộng ra toàn TP.HCM. Ngoài ra, ngành y tế cũng cần tham mưu, đề xuất một số chính sách đặc thù để hỗ trợ việc thực hiện Đề án Y tế thông minh như hạ tầng, nhân lực công nghệ thông tin… không chỉ cho bệnh viện công mà cả các đơn vị tư nhân.