Ngành điện quyết liệt nhiều giải pháp tiết giảm chi phí trước những khó khăn hiện nay

Sản lượng điện thương phẩm đạt 69 tỷ 646 triệu kWh, tăng 10,98% so với cùng kỳ năm 2021, tương ứng đạt 84,14% kế hoạch Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) giao; tỷ lệ điện dùng để truyền tải, phân phối điện đạt 3,07/3,82%; giá bán bình quân đạt 1.825,16 đồng/kWh; năng suất lao động tăng hơn so với cùng kỳ; tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt, khách hàng sử dụng dịch vụ điện trên môi trường mạng (Zalo, App CSKH, Email) đều đạt và vượt kế hoạch EVN giao.

Trong hoạt động sản xuất kinh doanh, EVNSPC chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt nhằm bù đắp, cải thiện tình hình tài chính trước những khó khăn chung hiện nay khi lạm phát, giá cả đầu vào liên tục tăng cao.

Cụ thể 10 tháng năm 2022, giá bán điện bình quân ước tăng hơn 2,16 đồng/kWh so với kế hoạch, cải thiện được doanh thu tăng gần 150 tỷ đồng; chi phí giá thành phân phối điện thực hiện tiết kiệm thấp hơn 4,98 đồng/kWh so với kế hoạch, góp phần đạt lợi nhuận gần 347 tỷ đồng; tỷ lệ điện dùng để truyền tải, phân phối điện (tổn thất) đạt thấp hơn kế hoạch EVN giao 0,75%.

Qua đó tiết kiệm được 376 triệu kWh, tương ứng đạt khoản lợi nhuận hơn 587 tỷ đồng. Tổng qua các giải pháp tối ưu trên, 10 tháng ước tiết kiệm, tạo lợi nhuận tăng thêm hơn 1.084 tỷ đồng.

Theo EVNSPC, trong bối cảnh giá nhiên liệu tăng cao, mặc dù đã nỗ lực hết sức bằng nhiều giải pháp tiết kiệm, tối đa hóa mọi khoản mục chi phí, lùi giãn tiến độ triển khai nhiều công trình/dự án cung cấp, sửa chữa lưới điện, điều tiết tối ưu huy động nguồn điện mua giá cao từ thị trường điện, thực hiện gia tăng sản lượng điện mua nội bộ (BST) tại khung giờ thấp điểm (giảm đơn giá mua điện bình quân), EVNSPC vẫn không tránh lỗ và gặp trở ngại rất lớn khi giá mua điện đầu vào từ thị trường điện tăng cao rất nhiều so với mức giá bán điện bình quân.

Ngoài ra, việc vận hành hệ thống máy phát điện bằng nhiêu liệu dầu diesel giá tăng liên tục, EVNSPC phải bù lỗ tổng hơn 460 tỷ đồng để cấp điện cho 2 huyện đảo Phú Quý (tỉnh Bình Thuận) và huyện Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng là vấn đề.

Cùng với việc cân đối, huy động và bố trí nguồn vốn cho đầu tư xây dựng, đặc biệt là các công trình trọng điểm cũng gặp nhiều khó khăn; bài toán tiết giảm tiền lương đối với người lao động trong điều kiện doanh nghiệp phải hoạt động lỗ, không có lợi nhuận vẫn chưa có lời giải…

Công tác đầu tư xây dựng tại EVNSPC cũng gặp nhiều khó khăn vướng mắc trước biến động giá cả vật tư thiết bị, nhiên liệu tăng cao kéo tăng chi phí vận chuyển.

Ngoài ra, chính sách Zero Covid từ Trung Quốc cũng tạo khan hiếm, chậm trễ chuỗi cung ứng vật tư, thiết bị; công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều trở ngại; hoạt động đấu thầu có nhiều dự án, công trình không có nhà thầu tham gia.... gây ảnh hưởng tăng thêm đối với hoạt động sản xuất kinh doanh chung của EVNSPC.

Nhận định từ các chuyên gia kinh tế, với ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khách quan về giá cả vật tư thiết bị, nguyên nhiên liệu tăng cao, tỷ giá hối đoái biến động… đã ảnh hưởng đến giá điện thị trường tăng cao rất nhiều.

Chỉ tính riêng tại EVNSPC, giá mua điện thị trường dự kiến tăng khoảng 39% so với mức giá bán điện bình quân của EVNSPC hiện nay. Do đó, nếu như vẫn giữ giá bán điện theo Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg, ngày 30/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ như hiện nay thì ngành Điện không có giải nào để bù đắp khoản chi phí lỗ khách quan này.

Cũng theo thông tin từ EVN, trước bối cảnh khó khăn hiện nay khi giá nhiên liệu đầu vào sản xuất điện tăng đột biến làm cho chi phí sản xuất điện và mua điện của EVN tăng rất cao, nếu căn cứ theo kế hoạch vận hành hệ thống điện đã được Bộ Công Thương phê duyệt từ đầu năm thì kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2022 của EVN có thể lỗ lên tới 64.805 tỷ đồng.

Trước tình hình này, EVN đã quyết liệt triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để tiết kiệm chi phí, cụ thể như quyết liệt tiết kiệm và cắt giảm nhiều chi phí (tiết kiệm 10% các chi phí thường xuyên; cắt giảm từ 20-30% chi phí sửa chữa tài sản cố định; tạm chi lương cho CBCNV bằng 80% mức lương bình quân năm 2020; tăng cường quản trị các khoản giảm giá thành điện...).

Ngoài ra, EVN còn thực hiện các giải pháp nhằm tối ưu hóa dòng tiền, thực hiện thu cổ tức của các công ty cổ phần có vốn góp của EVN trong năm 2022; vận hành tối ưu hệ thống điện để phát tối đa nguồn thủy điện (nguồn có chi phí thấp); điều phối các hợp đồng mua than, trong đó ưu tiên các nguồn than có giá rẻ hơn để giảm chi phí phát điện; nỗ lực đàm phán với chủ đầu tư các nhà máy điện BOT về sản lượng phát điện để tối ưu hóa chi phí chung.

Theo tính toán, tổng các giải pháp EVN cố gắng thực hiện để giảm lỗ nêu trên đạt khoảng 33.445 tỷ đồng. Mặc dù đã nỗ lực, cố gắng để giảm chi phí nhưng với các giải pháp trong nội tại mà EVN thực hiện vẫn không thể bù đắp được chi phí mua điện đầu vào tăng quá lớn, kết quả sản xuất kinh doanh 10 tháng năm 2022 của công ty mẹ EVN lỗ khoảng 15.758 tỷ đồng, dự kiến ước cả năm 2022 có thể lỗ ở mức khoảng 31.360 tỷ đồng.

Trong bối cảnh tình hình tài chính như vậy sẽ dẫn tới nguy cơ có rất nhiều khó khăn trong năm 2022 và các năm tiếp theo trong một số vấn đề.

Thứ nhất, khó khăn trong việc không cân đối được dòng tiền để thanh toán chi phí mua điện cho các đơn vị phát điện, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động liên tục của các nhà máy điện và do đó ảnh hưởng đến việc đảm bảo cung cấp điện.

Thứ hai, trong vài năm gân đây, chi phí sửa chữa lớn đã phải cắt giảm chi phí theo định mức từ 10-30% và việc sửa chữa tài sản tiếp tục bị cắt giảm sẽ ảnh hưởng lớn đến công tác an toàn vận hành hệ thống điện của các năm tiếp theo.

Thứ ba, khó khăn trong việc huy động vốn, cân đối nguồn vốn để đầu tư các dự án điện, sửa chữa, bảo dưỡng các công trình điện để đảm bảo cung ứng điện.

Theo dự báo mới nhất của các tổ chức quốc tế, khả năng giá nhiên liệu thế giới năm 2023 chưa có xu hướng giảm xuống ở mức bình quân năm 2021, do đó dự kiến năm 2023 EVN vẫn tiếp tục gặp rất nhiều khó khăn về sản xuất kinh doanh và cân bằng tài chính.

Năm 2023 dự kiến giá nhiên liệu (than, dầu, khí) trên thế giới vẫn đang ở mức cao theo các nguồn dự báo, tỷ giá ngoại tệ USD liên tục tăng trong thời gian qua. Đồng thời tỷ trọng các nguồn điện có giá thành rẻ (như thủy điện) có xu hướng giảm và tăng tỷ trọng các nguồn điện có giá bán cao.