Đảm bảo bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao vùng ĐBSCL, các chuyên gia hiến kế gì?

Theo đó, đề án sản xuất bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao vùng ĐBSCL nằm trong chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đây là lần thứ hai Bộ NN&PTNT tổ chức hội thảo để lắng nghe các ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, chuyên gia, lãnh đạo các tỉnh ĐBSCL và các doanh nghiệp.

ĐBSCL là vựa lúa của cả nước, những năm gần đây sản lượng lúa của vùng đạt khoảng 24-25 triệu tấn/ năm. Giai đoạn từ năm 2010 – 2021 diện tích gieo trồng lúa giảm nhưng sản lượng không giảm và có mức gia tăng đáng kể. Vụ đông xuân ở ĐBSCL năng suất lúa đạt hơn 7 tấn/ha, cao nhất trong khu vực ASEAN và trong tốp đầu của thế giới.

Tuy nhiên, muốn duy trì năng suất lúa lâu dài, không suy giảm, cần chuyển đổi mạnh mẽ sản xuất lúa sang hướng bền vững và tăng trưởng xanh. Chính vì vậy tại hội thảo, các đại biểu thảo luận xoay quanh 4 vấn đề chính của đề án là tăng giá trị sản xuất lúa từ giảm phát thải khí nhà kính, phát triển năng lượng xanh, năng lượng sạch; đồng thời tổ chức sắp xếp lại sản xuất và đảm bảo công bằng xã hội, quan tâm đến hộ nghèo, phụ nữ và bình đẳng giới.

Theo PGS – TS Bùi Bá Bổng, chuyên gia cao cấp nông nghiệp, cho rằng cái chính của đề án là vấn đề tổ chức sản xuất gắn với giảm phát thải khí nhà kính. Trong đó cái khó nhất của tổ chức lại sản xuất là ký kết với doanh nghiệp và HTX. Cần tổ chức tốt việc liên kết ngang và cần có cam kết của chính phủ, có chính sách riêng cho đề án này.

Trong khi đó, ông Cao Thăng Bình, chuyên gia của Ngân hàng thế giới cho rằng, trồng lúa là nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất trong ngành nông nghiệp, với lượng phát thải khoảng 49,6 triệu tấn CO2 mỗi năm. Bài học từ dự án VnSAT cho thấy việc áp dụng "1 phải 5 giảm" trong canh tác lúa có thể tăng năng suất lên 5%, tăng 28,6% lợi nhuận ròng, và giảm CO2 ở mức khoảng 8 tấn CO2/ha/năm.

Còn bà Lê Hoàng Đài Trang, Chủ tịch hội đồng quản trị công ty cổ phần Gavi cho biết, nếu khai thác tốt 160 triệu tấn phế phụ phẩm nông nghiệp hằng năm sẽ có 40 triệu tấn phân bón hữu cơ vi sinh trong khi nhu cầu hiện hữu của cả nước chỉ khoảng 11 triệu tấn. Điều này giúp giảm phát đáng kể thải khí nhà kính so với phân bón hóa học, giúp đất tơi xốp, giảm thiểu tác động đối với sức khỏe của người nông dân.

Phát biểu tại hội thảo, ông Lê Quốc Anh - Phó chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang cho rằng, định hướng phát triển nông nghiệp của tỉnh đi đúng hướng với đề án này.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, năm 2022 sản lượng lúa của tỉnh đạt 4,4 triệu tấn, trong đó có 97,32% là lúa chất lượng cao, lúa chuyên canh, bên cạnh đó có 109 nghìn ha liên kết tiêu thụ, tất cả đạt tiêu chuẩn global gap và lúa hữu cơ. Tỉnh mạnh dạn đăng ký sản xuất 200 nghìn ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh.