Với tôi, món ăn tiết lạnh ngày đông từ xưa đã in đậm trong tâm trí, dù đi bất cứ đâu, vẫn không quên được món thịt lợn đông mẹ nấu
Nhắc đến món thịt lợn nấu đông, nhiều người thích ăn lắm, đặc biệt là dân từ miền Trung cả dân miền Bắc, còn miền Nam tiết trời mùa đông ấm áp hơn nên có thể người ta ít chế biến món này. Món ăn dân dã, đời thường nhưng mang đậm bản sắc, nét văn hoá ẩm thực, đặc sản của vùng miền.
Từ thuở bé, tôi đã được ăn món thịt lợn đông mẹ nấu, cũng từ cái thuở nghèo khó, đã làm nên món thịt đông.
Xưa quê nghèo, cái gì cũng ít ỏi, lương thực thực phẩm hầu hết là của nhà tự túc làm ra, đâu có tràn lan và nhiều như bây giờ. Cứ gần Tết, các nhà lối xóm cùng chung nhau đụng một con lợn (tấm 30-40kg) để cúng 3 ngày Tết, còn thì cất lại ra tháng Giêng (tháng 1al) để ăn khi làm đồng về.
Sau khi từng gia đình nhận phần thịt, mẹ tôi chia thịt thành mấy phần; phần nhiều nạc ít mỡ được cất riêng để cúng tiên tổ; phần xương ăn liền (không để lâu được); còn phần da, tai, mui, ít ba chỉ được mẹ thái đều để ráo không dính nước.
Mẹ tôi chế biến món thịt lợn nấu đông, không quá cầu kỳ, phức tạp, nguyên liệu chính là thịt (da, tai, mui, má, một ít ba chỉ); gia vị gồm, mì chính, nước mắm, tiêu rang xay giả nhỏ, hành ống dùng phần củ lột vỏ sạch tách nguyên tép.
Công tác chuẩn bị xong, mẹ đảo đều cho thịt ngấm gia vị, rồi bắc lên bếp, đun nhỏ lửa. Nồi thịt sôi được một lúc, thịt và phụ gia chín đều, mẹ lại thêm một ít nước lã, để thịt không khô lại, tạo được lớp váng nhựa từ da và mỡ của thịt mà có .
Nồi thịt lợn đông được ninh kỹ thêm, hãm nhỏ lửa, khi thấy sệt nước là nhấc xuống khỏi bếp, mở vung chờ nguội. Thời tiết mùa đông ở miền Trung, chỉ thời gian ngắn nồi thịt nguội và đông cứng.
Khoanh thịt được xắn ra đĩa, giữa lớp thịt, gia vị là lớp keo màu nhựa, sánh đặc màu nâu, dẻo quẹo, thơm phức.
Nồi thịt lợn nấu đông từ xưa cho đến giờ vẫn được bao thế hệ yêu thích, gắn bó bao thăng trầm của thời gian, của người dân miền Trung mỗi khi tiết trời sang đông, cũng là món ăn mang hương vị Tết cổ truyền.
Bây giờ cuộc sống no đủ, nhiều thức ăn đồ uống xa xỉ, nhưng món thịt lợn nấu đông vẫn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết, là "đặc sản" quê hương, gợi nhớ cái thời khốn khó, để chờ đợi, háo hức Tết để thưởng thức món thịt đông mẹ nấu mang đậm văn hóa quê hương.