Trong phiên tọa đàm của Hội thảo "80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943 - 2023) - Khởi nguồn và động lực phát triển" diễn ra sáng nay (27/2), Tiến sĩ Đặng Xuân Thanh - Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, cháu nội cố Tổng Bí thư Trường Chinh khi được hỏi về những kỷ niệm, những dấu ấn về người ông của mình đã chia sẻ rằng, trong suốt cuộc đời của cố Tổng Bí thư Trường Chinh, văn hóa và truyền thống luôn thấm đẫm trong ông. Điều đó thể hiện rất rõ trong con người đời thường, con người cách mạng và nhân cách sống của ông.
"Những tính cách rất đặc trưng của cố Tổng Bí thư Trường Chinh – ông nội tôi đó là sự nghiêm cẩn, đó là sự thận trọng, đó là nguyên tắc trong công việc. Những tính cách này trở nên nổi tiếng và đã trở thành giai thoại thời kỳ ông còn công tác. Trong gia đình chúng tôi, có nhiều người làm công tác nghiên cứu khoa học. Cho dù hoạt động trong lĩnh vực Triết học, Văn học hay Vật lý học thì niềm say mê, sự cống hiến đều xuất phát từ truyền thống gia đình.
Sự nghiêm cẩn, nghiêm túc, thận trọng… trong nghiên cứu khoa học ở mỗi thành viên trong gia đình, được trui rèn từ những cuộc trao đổi trong gia đình, từ những cuốn sách mà Tổng Bí thư Trường Chinh với tư cách là người cha, người ông luôn khuyến khích, động viên chúng tôi đọc.
Tất cả mọi người trong gia đình đều có tủ sách riêng. Đấy là một đặc trưng của gia đình chúng tôi. Ngay cả khi tôi chỉ mới 6 tuổi, khi mới biết đọc, biết viết thì đã được ông nội đóng cho một cái tủ sách cao khoảng một mét. Ông đã trích tiền lương của mình mua cho tôi những cuốn sách mà tôi nhớ rất rõ như: "Không gia đình", "Túp lều của bác Tôm", "Những tấm lòng nào cả"… Thời điểm đó, nếu tôi muốn đọc nhiều hơn thì lại tìm tới tủ sách của bố, của ông, của chú. Có thể, lúc đầu đọc cũng không hiểu được mấy, nhưng càng đọc nhiều lại càng thấm. Có cả những tác phẩm như "Chiến tranh hòa bình", "Những khốn khổ" thấm từng trang sách, có tác phẩm còn thấm sâu hơn nữa.
Tất cả những điều này thấm dần trong văn hóa gia đình và trong mỗi bữa cơm của gia đình. Không có bữa cơm nào không có các cuộc thảo luận nhỏ về các chủ đề chính trị, văn hóa, lịch sử… Qua những lần như thế, văn hóa tự thấm vào mỗi thành viên.
Và một điều nữa tôi cũng muốn nói trong hội nghị này rằng, giữa ông và bà nội tôi, hai người gần như có một sự khác biệt rất lớn. Bà nội tôi thì chỉ học hết lớp 4 thôi. Tuy nhiên, hai cụ là những người rất thực tế. Có những lúc tôi chứng kiến cảnh ông nội đọc thơ tặng vợ và ôm vai người vợ của mình dù khi đó ngoài 60 tuổi rồi.
Bên cạnh đó, còn có những cuộc tranh luận nảy lửa nữa. Về những quan điểm, về những vấn đề đang xảy ra với đất nước. Tôi tin rằng, chính môi trường gia đình, chính sự yêu thương và cũng chính từ những sự nghiêm túc, nghiêm cẩn, nguyên tắc sống của ông nội tôi là cố Tổng Bí thư Trường Chinh đã ảnh hưởng rất nhiều đến cái con cháu sau này, ảnh hưởng đến con đường sự nghiệp của họ, trong đó có tôi", Tiến sỹ Đặng Xuân Thanh chia sẻ.
Nói thêm về tủ sách gia đình – một nét truyền thống riêng, có từ thời ông nội là cố Tổng Bí thư Trường Chinh, Tiến sĩ Đặng Xuân Bảng tâm sự thêm, sau khi từ quan, ông đã thành lập thư viện tư nhân đầu tiên ở miền Bắc. Và sách, người ta đồn rằng, sách nhiều tới mức trải rộng trong sau gian nhà tranh. Với một truyền thống như vậy, đương nhiên gia đình luôn lấy làm tự hào và cố gắng truyền lại cho các thế hệ sau.