Được một nghệ nhân chim cảnh giới thiệu, chúng tôi đến thăm gia đình anh Nguyễn Thanh Vân (sinh năm 1980) - Chủ xưởng chế tác lồng chim cảnh nghệ thuật ở thị tứ Đồng Phó, xã Tây Giang, huyện trung du Tây Sơn, tỉnh Bình Định.
Anh Vân phấn khởi cho biết, vốn có tay nghề thợ mộc, hơn 10 năm qua, anh tập trung làm nghề chế tác lồng chim, làm thủ công bằng tay. "Nghề này tuy đòi hỏi sự miệt mài và óc nghệ thuật nhưng lại cho thu nhập tốt. 5 năm trở lại đây, nghề chế tác lồng chim cảnh nghệ thuật đã cho gia đình tôi có lãi ròng hơn 400 triệu đồng/năm (bình quân 35 triệu đồng/tháng) sau khi trừ các khoản chi phí.
Vốn là người rất yêu chim chào mào từ nhỏ, anh Vân mua lồng chim về để chơi. Từ mẫu lồng chim này, anh Vân thấy ưng ý, anh tìm hiểu kỹ thuật làm lồng chim và sắm đồ nghề để thử nghiệm làm lồng. Với sự quan sát, sáng dạ và khéo tay cộng với tính kiên trì, anh Vân đã tự tay thiết kế làm thành công chiếc lồng chi đầu tiên. Dần dà tay nghề làm lồng của anh ngày càng tinh tế hơn. Những chiếc lồng chim do anh làm rất đẹp và chắc chắn, luôn nổi bật trong các hội thi chim, được nhiều người chơi chim cảnh gần, xa biết tiếng tìm đến anh Vân đặt hàng. Đáp ứng nhu cầu của người chơi chim, vợ chồng anh mở xưởng chế tác lồng chim cảnh nghệ thuật.
Trong tiếng chim chào mào hót thánh thót ở vườn nhà, anh Vân chia sẻ, làm lồng chim có hai loại, lồng thường và lồng kỹ. Lồng kỹ là loại đòi hỏi kỹ thuật tốt, kén người mua nhưng có giá cao. Thị trường có nhiều loại, nhiều kiểu, dáng lồng như lồng vuông, lồng Thái Lan, lồng Singapore, lồng gỗ có, lồng sắt cũng có.
"Trước đây, tôi làm cả 2 loại lồng thường và lồng kỹ, nhưng nay tôi chuyên làm lồng vuông bằng gỗ, bởi kiểu lồng vuông này được nhiều khách hàng, người có cùng đam mê ưa thích nhất. Lồng chim kiểu dáng này vừa đẹp vừa hữu dụng để nuôi chim hằng ngày, có thể treo trong nhà, lại cũng thuận tiện để mang đến các hội thi đấu hót. Ai chơi chim cảnh thì thích lồng chim hơi cầu kỳ hơn, hoa văn nhiều hơn"- anh Vân nói.
Chỉ tay vào chiếc lồng đặt trước mặt, anh Vân phân tích: "Lồng chim kiểu vuông tôi làm có kích thước cố định, rộng ( 37cm ) X dài ( 37cm ) X cao ( 37cm). Có khi khách đặt lồng kích thước cao hơn ( 37cm X 37cm X ( từ 42cm, 45cm và 47cm ). Nguyên liệu để làm lồng trước đây tôi dùng các loại gỗ và tre, trúc có đặc tính dẻo dai, bền. Gỗ thì dùng gỗ quý, có giá trị như mun, cẩm lai, trắc. Ngoài ra, tôi còn sử dụng gỗ thường như muồng, gáo. Tuy nhiên, các loại gỗ quý tôi đều tận dụng đồ rẻo, mẩu gỗ nhỏ, gỗ vụn. Tôi chỉ đặt mua nan để xỏ lồng, còn các phụ kiện khác tôi ra gỗ làm hết. Lồng chim được thiết kế các bộ phận chính, gồm cầu đậu, cầu góc, hũ nước, hũ thức ăn, rọ đựng cào cào, xiên cắm trái chuối.
Sau khi hoàn thành tất cả các công đoạn dựng khung, tạo hình, lồng chim còn được tôi gia công tăng độ bền bằng cách quét dầu PU là đạt tiêu chuẩn chiếc lồng, chắc chắn, đẹp, trông bắt mắt, sáng bóng, tinh tế từ nan lồng, nắp lồng, móc nậm đến phần đế".
Anh Vân hồi tưởng, hồi mới làm lồng, khâu khó nhất là vô cửa lồng chim, làm sao phải cho khỏi méo. Khó thứ hai là khâu giác lao, làm sao cho các góc lồng chim bằng nhau. Cái khó thứ ba là các thanh gỗ ra phải đều nhau, làm nguội chà nhám cho kỹ. Đây là các yếu tố then chốt để làm ra chiếc lồng chim cảnh nghệ thuật đẹp.
Anh Vân cho biết, trung bình mỗi tháng anh xuất bán 300 chiếc lồng chim. Giá một chiếc lồng chim chất liệu thường có giá 550.000 đồng, lồng chim có nguyên liệu gỗ tốt thì giá khoảng 2 triệu đồng. Vợ chồng anh Vân làm theo đơn đặt hàng của khách, không qua môi giới. Người mua đến tận nơi hoặc gọi điện, trao đổi mẫu mã, giá cả với anh qua mạng Internet, Facebook. Anh gởi hàng theo xe khách, có khi gởi qua Bưu điện.
"5 năm trở lại đây, nghề chế tác lồng chim cảnh nghệ thuật đã cho gia đình tôi có lãi ròng hơn 400 triệu đồng/ năm (bình quân 35 triệu đồng/tháng) sau khi trừ các khoản chi phí. Lồng chim kiểu vuông tôi làm ra được khách hàng ưa chuộng, săn đón vì mẫu mã thông dụng theo xu hướng thời nay trong giới chơi chim cảnh. Thị trường hàng đi rất nhanh, hàng làm ra không đủ bán "- anh Vân phấn khởi cho biết thêm.
Với nghề chế tác lồng chim cảnh nghệ thuật, ngoài việc đem lại hiệu quả kinh tế cho gia đình, anh Vân còn tạo việc làm cho 4 lao động thợ ở địa phương với mức lương 4 triệu đồng/ tháng.
Hiện tại, lồng chim cảnh nghệ thuật của anh Nguyễn Thanh Vân không chỉ được nhiều người chơi ở địa phương biết đến mà có cả những khách hàng trong tỉnh và các tỉnh, thành khác như: Quy Nhơn, Gia Lai, Bình Dương, Đà Nẵng và một số tỉnh khác. Anh Vân cũng có nhiều người ở các nơi trong tỉnh và ngoài tỉnh làm đại lý bán lồng chim cho anh.