Sáng nay (10/6), hơn 100.000 thí sinh tại Hà Nội bước vào bài thi Ngữ văn - môn thi đầu tiên trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm 2023-2024. Ngay sau khi kết thúc thời gian làm bài, học sinh có thể tham khảo gợi ý đáp án đề thi tuyển sinh lớp 10 môn Văn Hà Nội năm 2023.
Phần I
Câu 1 - Cách giải:
- Hoàn cảnh sống: Ba cô gái sống trong một cái hang dưới chân cao điểm, ở vùng trọng điểm bắn phá của giặc Mĩ.
- Công việc là tổ trinh sát mặt đường: đo khối lượng đất đá trong hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom.
Câu 2 - Cách giải:
- “Sự im lặng” báo hiệu sắp có một trận bom vô cùng ác liệt sẽ diễn ra.
- Những hành động của Nho và Thao trước điều sắp xảy ra cho thấy:
Họ là người bình tĩnh, bản lĩnh khi đứng trước nguy hiểm.
Họ là người gan dạ, dũng cảm.
Trước tình huống nguy hiểm họ cũng là người biết làm chủ cảm xúc của mình.
Qua đó cũng cho thấy họ rất yêu nước, sẵn sàng hi sinh trước tình huống nguy hiểm.
Câu 3 - Cách giải:
- Yêu cầu hình thức đoạn văn khoảng 15 câu theo phép lập luận tổng – phân - hợp.
- Yêu cầu nội dung: làm rõ tình đồng đội của ba nhân vật Nho, Thao và Phương Định trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi, trong đoạn có sử dụng phép liên kết và câu cảm thán.
Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo các ý sau:
1. Giới thiệu chung:
- Giới thiệu về tác giả, tác phẩm.
- Giới thiệu vấn đề nghị luận: tình đồng đội của ba nhân vật Nho, Thao và Phương Định.
2. Phân tích
- Kề vai sát cánh trong chiến đấu: Khi đồng đội trên cao điểm, Phương Định ở nơi an toàn trực điện đài, mà chẳng thể yên lòng: cô gắt lên với đội trưởng, cô sốt ruột chạy ra ngoài rồi lo lắng.
- Thấu hiểu lẫn nhau:
+ Phương Định rất hiểu tính cách, sở thích của chị Thao và Nho. Biết chị Thao lúc cương quyết táo bạo (chị không ưa nước mắt), khi mềm mại nữ tính (sợ máu, sợ vắt, thích thêu thùa...)
+ Chị Thao để Phương Định ở nhà vì cô còn có một vết thương ở đùi chưa lành miệng => chị rất quan tâm đến những đứa em của mình.
+ Phương Định chiều Nho: để dành kẹo, cho viên đá!
- Chăm sóc khi đồng đội bị thương và luôn quan tâm, yêu thương nhau:
+ Lúc Nho bị thương, Phương Định "moi đất bế Nho đặt lên đầu" rửa vết thương, pha sữa, chăm sóc chu đáo.
+ Còn chị Thao thì lo lắng đến luống cuống.
+ Biết Nho thích ăn kẹo, Phương Định luôn phần cho Nho.
=> Tình cảm đồng chí của ba nữ thanh niên xung phong đẹp đẽ, gắn bó như một gia đình. 3. Tổng kết vấn đề.
Câu 4 - cách giải:
Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật.
Phần II
Câu 1 - cách giải:
Thành phần biệt lập phụ chú có trong đoạn thư trên: dù là thể xác hay tinh thần, dù là vết xước nhỏ hay nỗi đau sâu.
Câu 2 - cách giải:
Học sinh tự nêu cảm nhận của mình về tình cảm của người bố qua những lời tâm sự với con, có lý giải.
Gợi ý:
- Bố luôn quan tâm lo lắng cho con.
- Bố yêu thương con bằng tất cả trái tim. Trong trái tim của bố luôn có hình ảnh của con, bố vui cùng niềm vui với con, đau cùng nỗi đau với con.
Câu 3 - cách giải:
1. Giới thiệu vấn đề nghị luận: Ý nghĩa của việc làm chủ cảm xúc của bản thân.
2. Bàn luận:
- Giải thích: làm chủ cảm xúc của bản thân nghĩa là việc kiểm soát được cảm xúc cá nhân của bản thân trong các trường hợp xảy trong cuộc sống.
Ý nghĩa kiểm soát cảm xúc của bản thân:
- Kiểm soát cảm xúc sẽ giúp bạn có suy nghĩ khách quan, từ đó đưa ra quyết định sáng suốt và có hành động đúng đắn.
- Kiểm soát cảm xúc giúp chúng ta giảm thiểu những xung đột và mẫu thuẫn không đáng có, giúp con người mở rộng và duy trì các mối quan hệ.
- Kiểm soát cảm xúc tốt khiến những người xung quanh đặc biệt là những người thân cảm thấy an tâm hơn
- Kiểm soát cảm xúc giúp không đánh mất hình ảnh bản thân mình và không làm tổn thương người xung quanh.
Học sinh lấy dẫn chứng minh họa phù hợp.
+ Bàn luận mở rộng:
- Mỗi con người hãy học cách kiểm soát cảm xúc cá nhân dẫu cho đó là một quá trình dài cần sự kiên trì và nhẫn nại.
- Kiểm soát cảm xúc cá nhân là tốt nhưng không đồng nghĩa với việc con người phủ nhận những cảm xúc đang diễn ra bên trong mình. Hãy biết bộc lộ, thể hiện cảm xúc đúng người, đúng chỗ vì đôi khi "Yêu thương không được bày tỏ thì không bao giờ đạt được ý nghĩa đích thực của nó".
+ Liên hệ bản thân.
Nhận xét đề thi, Ths Lê Minh Thư, Tổ trưởng tổ Ngữ văn trường THPT Hoà Bình La Trobe cho biết, cấu trúc đề thi gồm 2 phần giống như cấu trúc của đề thi những năm gần đây.
Phần I (6.5 điểm) gồm 4 câu hỏi xoay quanh ngữ liệu của bài “Những ngôi sao xa xôi” - văn bản nằm trong chương trình Ngữ văn 9 học kì II, đây là tác phẩm được định hướng ôn tập trọng tâm.
Phần II (3.5 điểm) gồm 3 câu hỏi xoay quanh ngữ liệu đọc hiểu nằm ngoài chương trình SGK – văn bản là lời tâm sự của người cha về nỗi lòng dành cho con, vấn đề văn bản gợi lên gần gũi với đời sống của học sinh hiện nay.
Mức độ của các câu hỏi trong đề: đề thi đảm bảo phân loại được học sinh, đảm bảo 4 mức độ nhận thức. Phần I, ngoài 1 ý hỏi nhỏ ở mức độ nhận biết, các câu hỏi còn lại ở mức độ thông hiểu và vận dụng, yêu cầu học sinh hiểu rõ, ghi nhớ và nắm chắc các dẫn chứng, chi tiết trong văn bản.
Phần II gồm 1 câu hỏi ở mức độ nhận biết, 2 câu hỏi ở mức độ thông hiểu và vận dụng. Thời gian làm bài trong 120 phút, đảm bảo tính hợp lý, vừa sức, nhưng yêu cầu học sinh cần làm chủ thật tốt thời gian để đạt được kết quả tốt. Với đề thi này, học sinh có học lực trung bình – khá có thể đạt 6 – 7 điểm, có học lực giỏi có thể đạt từ 7,5 điểm trở lên.
Theo thống kê của Sở GDĐT Hà Nội, năm nay số học sinh tốt nghiệp lớp 9 là 129.210 em, trong đó 69.805 em học sinh được tuyển vào lớp 10 THPT công lập (55,7%) - tỷ lệ chọi trung bình 1 chọi 1,85.
Năm ngoái tỷ lệ chọi vào lớp 10 công lập trung bình 1 chọi 1,67 và năm 2021 là 1 chọi 1,61. Như vậy, tỉ lệ chọi vào lớp 10 năm nay cao nhất trong vòng 3 năm qua.
Trường THPT Khương Hạ tỷ lệ chọi cao nhất thành phố với 1/3,55, tiếp đến THPT Kim Liên tỷ lệ 1 chọi 2,64, THPT Nguyễn Văn Cừ tỷ lệ 1 chọi 2,51. Năm nay, hai trường THPT Khương Hạ và THPT Trung Văn bất ngờ có tỷ lệ chọi cao, lọt vào top 10.
Phụ huynh chia sẻ tâm trạng trong ngày đưa con đi thi. Clip: Gia Khiêm