Chuyện ít biết về ngày Wagner 'đại náo' ở Rostov

Xe bọc thép và binh lính Wagner trên đường phố sau khi nhóm bán quân sự Wagner giành quyền kiểm soát trụ sở quân khu miền nam nước Nga. Ảnh Anadolu Agency

Tiếng gầm rú của cánh quạt trực thăng cho Torya Sporysheva biết đó không phải là dấu hiệu của lực lượng Ukraine đang tiến vào Rostov, thành phố của Nga cách biên giới Ukraine 100km, nơi bà sống trong một khu dân cư yên tĩnh.

Thay vào đó, là dấu hiệu đầu tiên cho thấy ông chủ tập đoàn lính đánh thuê Wagner Yevgeny Prigohzin đã thực hiện lời đe dọa của ông ta vào đêm hôm trước, lời đe dọa được lan truyền trên điện thoại và ám ảnh bà cho đến khi ngủ thiếp đi. 

Tập đoàn Wagner đã nắm quyền kiểm soát thành phố quê hương của Torya Sporysheva giàu có bên sông Đông.

Sporysheva là một nhà hoạt động đối lập 47 tuổi, nói với The Telegraph rằng: "Tôi thức dậy vào khoảng 4 hoặc 5 giờ sáng vì một tiếng động lạ thường: Máy bay trực thăng đang bay qua".

Mặc dù gần biên giới, Rostov phần lớn không bị ảnh hưởng bởi âm thanh của chiến tranh và vào mùa hè các quán bar chật kín người, trong khi đám đông tụ tập ở các khu chợ ngoài trời sầm uất.

Nhưng vào sáng thứ Bảy 24/6, người dân tỉnh dậy và phát hiện ra những chiếc xe bọc thép xếp dọc các đường phố trung tâm và những người đàn ông đeo mặt nạ có vũ trang đứng gác tại các tòa nhà chính quyền quan trọng.

Vào tối thứ Bảy, có báo cáo rằng các lực lượng trung thành với Tổng thống Vladimir Putin, do nhà lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov chỉ huy, đang tiến vào thành phố để đối phó với những âm mưu nổi loạn của ông trùm Prigozhin.

Bà Sporysheva lần đầu tiên nghĩ rằng có điều gì đó không ổn khi nhìn thấy cảnh sát vũ trang tuần tra trung tâm thành phố vào thứ Sáu.

"Tôi chắc chắn (Wagner) sẽ hiện diện ở đó", Torya Sporysheva nói.

Cư dân địa phương tạo dáng với các thành viên của nhóm lính đánh thuê. Ảnh Reuters

Ở trung tâm thành phố, những người dân tận hưởng ngày cuối tuần đi qua những chiếc xe bọc thép chở quân chặn làn đường dành cho xe đạp.

Người ta nhìn thấy một chiếc xe tăng đậu ở cổng rạp xiếc địa phương đang quảng cáo chương trình có tên "Chiếc vé may mắn" với hình ảnh một con voi giữ thăng bằng trên quả bóng cao su. Tình cờ, rạp xiếc ở Rostov có chung sân với trụ sở của quân đội Nga ở miền Nam.

Trong khi đó, các chiến binh Wagner trong trang phục quân sự đầy đủ được nhìn thấy đang xếp hàng để mua đồ ăn mang đi tại một cửa hàng đồ ăn nhanh. Trên một đại lộ, một cặp vợ chồng mới cưới chụp ảnh với một người lính mặc quân phục rằn ri. Ở một nơi khác, một phụ nữ trẻ với mái tóc sẫm màu và móng tay dài tán tỉnh một võ sĩ đang cho cô xem đai đạn dài từ khẩu súng máy gắn trên xe tải của anh ta.

"Chúng sẽ không nổ tung, phải không?" người phụ nữ nói và rón rén cầm quả đạn thật lên xem.

Một số cư dân đưa thức ăn và đồ uống cho binh lính Wagner. "Tại sao chúng ta lại cho họ nước? Đó chỉ là một việc làm nhân đạo. Trông họ có vẻ mệt mỏi", một người phụ nữ nói. "Không chỉ mình tôi, những người khác đã mang bánh ngọt và táo đến", người này nói tiếp.

"Tất cả chúng ta hãy giữ bình tĩnh và tránh mọi hành động gây hấn. Hãy vui vẻ với nhau nhé!", một chiến binh mặc áo choàng kín mặt với khẩu súng máy trên vai nói với đám đông trên một con phố cạnh một trung tâm mua sắm.

Tại nhà thờ chính của Rostov, các giáo sĩ đã tổ chức một buổi cầu nguyện vào cuối buổi chiều để "nhân lên tình yêu và về những sự kiện đang diễn ra hiện nay", theo một phát ngôn viên của nhà thờ.

Buổi cầu nguyện do giám mục của Rostov chủ trì là để nói chuyện với "cả cư dân của chúng tôi và những vị khách không mời của chúng tôi".

Thị trưởng của Rostov không xuất hiện công khai, thay vào đó đưa ra một tuyên bố kêu gọi người dân địa phương "hết sức cẩn thận" và tránh xa trung tâm thành phố.

Một cậu bé ôm một người lính, nhưng không phải ai cũng chào đón những vị khách không mời. Ảnh Getty

Một phần lý do khiến Rostov tránh được các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và pháo kích của Ukraine vào các thành phố lớn khác ở miền nam nước Nga là do Moscow đã kiểm soát và san bằng thành phố gần nhất của Ukraine là Mariupol, trước chiến tranh chỉ cách đó hai giờ lái xe buýt.

Leonid Sankin, sống gần nhà thờ lớn ở trung tâm thành phố Rostov, đang ở cửa hàng tạp hóa quen thuộc của mình thì đụng phải những người lính không đeo phù hiệu quân sự.

"Có những chiếc xe bán tải quân sự mang biển số của (quân ly khai Luhansk do Nga hậu thuẫn) và các chiến binh - Tôi đã cố gắng tìm kiếm các dấu hiệu quân sự nhưng tôi không thấy gì cả, không có dấu hiệu, không có cờ, không có gì cả", Sankin nói với The Telegraph.

Vợ của Sankin là một nhân viên sở thú ở phía bên kia thị trấn, đã phải đi bộ đến nơi làm việc khi nhìn thấy tất cả giao thông ở trung tâm bị đình trệ vào buổi sáng.

"Thành phố có vẻ ổn, chợ nông sản đang hoạt động, những người bán hàng đang xem những video đó cùng nhau và cười", Sankin kể lại.

Tuy nhiên, cảnh sát địa phương dường như đã bỏ đi. "Hôm nay tôi không thấy một chiếc xe cảnh sát nào. Họ ở đâu?"

Một người dân địa phương đọ nắm đấm với chiến binh Wagner. Ảnh Reuters

Mối lo ngại về an ninh bùng lên khắp thành phố khi một nhóm lính đánh thuê Wagner được nhìn thấy đang mày mò lắp đặt hai hàng rào mìn - một số quả mìn được xâu lại với nhau để ngăn chặn bất kỳ phương tiện nào đang tiến tới - trên một con phố ngoại ô.

Cố gắng trấn an người dân địa phương, ông Prigozhin khẳng định quân đội của ông thực sự đang tháo dỡ hàng rào mìn do quân đội Nga bỏ lại bên ngoài trụ sở địa phương một cách vội vàng.

"Chúng tôi đã chiếm được Sở chỉ huy mà không cần bắn một phát nào. Chúng tôi không làm gián đoạn công việc của bất kỳ ai", ông Prigozhin nói trong một tuyên bố. Ông hứa sẽ để các nhà lãnh đạo quân sự ở Rostov tiếp tục công việc của họ, không làm gián đoạn các nỗ lực của Nga để ngăn chặn cuộc phản công của Ukraine.

Tuy nhiên, đã có những dấu hiệu hoảng loạn trong một bộ phận người dân địa phương. Các kệ siêu thị đã bị quét sạch tại một số địa điểm và một cửa hàng tạp hóa đăng thông báo cảnh báo chống tích trữ.

Dịch vụ xe buýt địa phương đã ngừng bán vé, trong khi cảnh quay từ nhà ga cho thấy sân ga quá đông khiến hệ thống PA phải cảnh báo mọi người tránh xa mép vực.

Các nhà chức trách ở các khu vực phía bắc Rostov đã dùng đến các biện pháp tuyệt vọng để ngăn chặn cuộc hành quân của Wagner vào Moscow.

Một người đàn ông ở vùng Lipetsk đã quay phim hai chiếc máy xúc đang xới tung con đường, kéo ra những khối nhựa đường và đất lớn trước sự kinh ngạc của những người chứng kiến.

"Tôi đang đứng trước quận Chaplygin: Thế đấy, chúng tôi không thể đi qua được nữa", người đàn ông quay video nói.

Tại Moscow, giống như ngày đầu tiên bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine, cư dân đổ xô mua vé máy bay. Đến chiều thứ bảy, tất cả các chuyến bay từ Moscow đến Astana, Tbilisi và Istanbul đã được bán hết.

Một phụ nữ đi ngang qua các chiến binh của nhóm đánh thuê tư nhân Wagner. Ảnh Stringer  

Trên đường phố Rostov, một số cư dân ủng hộ chính quyền của Tổng thống Putin đã có những hành động phản đối nhóm Wagner.  Trong một đoạn video được quay trên một con phố trung tâm vào sáng thứ Bảy, một thanh niên đi xe đạp dừng lại gần một chiếc APC và bắt đầu la hét yêu cầu các chiến binh rời đi.

"Hãy dọn sạch khỏi đây cho đến khi biến ra khỏi thành phố! Bạn có nghe Putin nói gì không?" người đàn ông nói rõ ràng ám chỉ đến bài phát biểu sáng nay của tổng thống Nga, cam kết dập tắt cuộc nổi loạn.

Ở một góc phố khác, một người đàn ông lớn tuổi mặc áo sơ mi ca rô đang nói to với một nhóm lính đánh thuê: "Bạn có phải là những người bảo vệ Tổ quốc hay không? Nếu vậy, tại sao bạn lại gây ra một mớ hỗn độn như vậy ở đây?".

Ông Sankin, người đã quyết định ở nhà sau khi đi mua sắm buổi sáng, đang lo lắng về những gì có thể xảy ra tiếp theo cho quê hương của mình.

"Tôi cảm thấy như nhiều người vẫn chưa xem xét sự kiện này một cách nghiêm túc. Mọi người thậm chí còn vui vẻ chụp ảnh (các chiến binh Wagner) và tất cả những thứ xảy ra ở đó", ông nói.