Kiến nghị áp dụng hệ số K để tính giá đất không phân biệt bất động sản có giá dưới hoặc trên 200 tỷ đồng

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản kiến nghị Chính phủ, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉnh sửa một số điểm trong Dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 44/2014/NĐ-CP (dự thảo).

Trong các kiến nghị này, HoREA nhấn mạnh việc áp dụng "phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất" (hệ số K) của dự thảo.

Áp dụng hệ số K là tốt nhưng nếu chỉ áp dụng với BĐS dưới 200 tỷ là chưa hợp lý

Cụ thể, HoREA cho hay tại Điều 4 của dự thảo quy định 3 phương pháp định giá đất, gồm: Phương pháp so sánh, phương pháp thu nhập, phương pháp hệ số K, và không còn quy định phương pháp thặng dư.

Còn tại điểm D, Khoản 3, Điều 5 quy định phương pháp hệ số K được áp dụng để định giá đất cho trường hợp: Xác định giá đất của thửa đất, khu đất mà thửa đất, khu đất có giá trị tính theo giá đất trong bảng giá đất dưới 200 tỷ đồng (trong các trường hợp quy định tại các điểm b và điểm d khoản 4 Điều 114, khoản 2 Điều 172 Luật Đất đai) và trường hợp tính tiền thuê đất trả một lần cho cả thời gian thuê, khi Nhà nước cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất.

HoREA cho rằng quy định áp dụng phương pháp hệ số K để xác định giá đất cụ thể để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, giúp "công thức hóa" việc định giá đất, thẩm định giá đất, Nhà nước và doanh nghiệp sẽ "tiên lượng" được số tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của dự án nộp vào ngân sách nhà nước.

Phương pháp này cũng góp phần đảm bảo tính minh bạch, công bằng, không làm thất thu ngân sách nhà nước, thất thoát tài sản công là nguồn lực đất đai.

Đặc biệt, khắc phục được tình trạng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hiện nay đang là "ẩn số" tạo ra cơ chế "xin-cho", tham nhũng, tiêu cực, hoặc tiềm ẩn "rủi ro vướng pháp luật" đối với công chức, viên chức nhà nước trong thực thi công vụ và người liên quan.

"Tuy nhiên, quy định áp dụng phương pháp hệ số K đối với thửa đất, khu đất định giá kèm điều kiện "có mức giá dưới 200 tỷ đồng" so với Bảng giá đất, là chưa sát thực tiễn, do đã 'bỏ sót' rất nhiều dự án bất động sản, nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô lớn trên 200 tỷ đồng, thậm chí lên đến hàng ngàn tỷ đồng tại các đô thị lớn, nhất là tại Hà Nội, TP.HCM", ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA nhận định.

Lý do là không có phương pháp định giá đất nào phù hợp để áp dụng định giá đất cho các trường hợp này. Trong đó, không thể áp dụng phương pháp so sánh hoặc phương pháp thu nhập để định giá đất, nhằm tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

"Việc quy định áp dụng phương pháp hệ số K đối với tất cả dự án không phân biệt "thửa đất, khu đất có giá trị dưới 200 tỷ đồng" hoặc " trên 200 tỷ đồng" sẽ góp phần đảm bảo tính minh bạch, công bằng, không làm thất thu ngân sách nhà nước, thất thoát tài sản công", ông Châu khẳng định.

Dẫn chứng cho lập luận này, Chủ tịch HoREA đưa ra ví dụ: Dự án nhà ở thương mại A tại thành phố Thủ Đức có diện tích đất 10.000 m2 tiếp giáp đường B có giá 20 triệu đồng/m2 theo Bảng giá đất TP.HCM.

Thành phố Thủ Đức thuộc khu vực II có hệ số điều chỉnh giá đất năm 2023 (hệ số k1) là 3,3 lần, như vậy giá đất đường B năm 2023 là 20 triệu đồng (x) 3,3 = 66 triệu đồng/m2.

Nếu áp dụng "phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K)" để tính tiền sử dụng đất Dự án A, thì UBND TP có thể quy định "hệ số K" tùy thuộc khu vực, và tùy thuộc loại dự án bất động sản, để xây dựng các hệ số điều chỉnh phù hợp.

Giả định năm 2023 áp dụng "hệ số K" là 0,25 (tính bằng 25% giá đất của Bảng giá đất) cho Dự án A, thì chủ đầu tư biết rõ tiền sử dụng đất phải nộp theo công thức: 20 triệu đồng (x) 3,3 (x) 0,25 (x) 10.000 m2 = 165 tỷ đồng/m2, và Nhà nước cũng tiên lượng được số tiền sử dụng đất của các dự án bất động sản thu vào ngân sách.

Giả định năm 2026, thị trường bất động sản có biến động giá tăng cao hơn thì Nhà nước có thể điều chỉnh "hệ số K" lên 0,26 (hoặc cao hơn), và giả định năm 2028, thị trường giảm giá rõ rệt thì Nhà nước có thể điều chỉnh "hệ số K" xuống 0,24 (hoặc thấp hơn).

"Như vậy, Nhà nước vẫn luôn luôn nắm giữ quyền điều tiết thị trường, luôn luôn "nắm đằng chuôi" do chỉ có Nhà nước mới có quyền xây dựng Bàng giá đất và quyết định hoặc điều chỉnh "hệ số K" theo tín hiệu của thị trường bất động sản, để điều tiết thị trường", ông Lê Hoàng Châu, diễn giải.

Nhà nước nên thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo quan điểm "không tận thu"

Theo ông Lê Hoàng Châu, việc áp dụng phương pháp hệ số K để xác định giá đất nhằm tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất các dự án hiệu quả, cần phải có 2 điều kiện chủ yếu.

Điều kiện 1 là phải xây dựng bảng giá đất theo tuyến đường, để xác định chỉ số giá đất là giá trung bình của các giao dịch nhà đất cùng loại đã thực hiện trong một khu vực, và trong một khoảng thời gian nhất định.

Hoặc phải xây dựng bảng giá đất theo khu vực là chỉ số giá đất được xác định bằng các phương pháp định giá. Mục tiêu trong khoảng 5 năm tới, sẽ xây dựng được "cơ sở dữ liệu giá đất đầu vào" đầy đủ, chính xác, được cập nhật kịp thời theo thời gian thực…

Nhưng, "bất cập và hạn chế lớn nhất" của công tác xây dựng "cơ sở dữ liệu giá đất đầu vào" hiện nay chưa bảo đảm tính chính xác, và chưa cập nhật được theo thời gian thực.

Điều kiện 2 là phải xây dựng "các hệ số K" phù hợp theo từng khu vực; hoặc theo từng loại dự án bất động sản; hoặc theo hệ số sử dụng đất của dự án… 

Và 1 dự án bất động sản, nhà ở thương mại, khu đô thị có thể được điều chỉnh bởi 1 hoặc một số "hệ số điều chỉnh giá đất" để định giá đất.

Một vấn đề cũng rất cần đặt ra, là Nhà nước nên thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo quan điểm "không tận thu", "lọt sàng xuống nia".