Sơn La: Phát triển loại hình du lịch cộng đồng

Du lịch cộng đồng giúp người dân nâng cao thu nhập

Sơn La là tỉnh miền núi Tây Bắc, địa hình đồi núi và có dòng sông Mã, sông Đà chảy qua, tạo nên cảnh quan thiên nhiên hấp dẫn. Bên cạnh đó, Sơn La còn là nơi sinh sống của 12 dân tộc anh em, với những nét văn hóa truyền thống, các di tích lịch sử văn hóa, di tích lịch sử cách mạng... tạo sức hấp dẫn, thu hút du khách đến nghỉ dưỡng, trải nghiệm, chinh phục mạo hiểm hay tìm hiểu về văn hóa của các dân tộc. Đó chính là điều kiện thuận lợi để Sơn La phát triển mô hình du lịch cộng đồng - một trong những sản phẩm du lịch đặc thù của địa phương.

Đến với xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La, nằm ở độ cao trên 1.800m so với mặt nước biển. Nơi đây có khí hậu trong lành, cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ, cùng các mó nước khoáng nóng tự nhiên, những ngôi nhà sàn mái lợp gỗ pơ mu hàng trăm năm tuổi, con người thân thiện và những bản sắc văn hóa độc đáo được đồng bào các dân tộc giữ gìn là điều kiện thuận lợi phát triển du lịch cộng đồng.

Tận dụng những tiềm năng lợi thế về thiên nhiên, những năm gần đây người dân Ngọc Chiến đã có nhiều cánh làm hay, sáng tạo để thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng. Gia đình ông Lò Văn Phặng, xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La, nhận thấy điều kiện của địa phương, có khí hậu mát mẻ, bản làng còn giữ được các nét đẹp văn hóa của dân tộc, hàng năm thu hút số lượng lớn khách đến tham quan trải nghiệm. Để đáp ứng được nhu cầu ăn, nghỉ trải nghiệm của du khách đến với Ngọc Chiến, cùng với hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền địa phương, gia đình ông Phặng đã đầu tư xây dựng Homestay Hương Rừng.

“Mấy năm trước, du lịch ở Ngọc Chiến chủ yếu tự phát. Tôi đã nghĩ tới sau này du khách đến Ngọc Chiến rất là nhiều, gia đình đã xây dựng mô hình Homestay để phục vụ khách du lịch. Từ khi phát triển mô hình này, gia đình cũng có thu nhập ổn định hơn, khách đến du lịch tại Ngọc Chiến sẽ được thưởng thức các món ăn dân tộc, được tham quan trải nghiệm đời sống của bà con nơi đây”, ông Phặng nói.

Trao đổi với phóng viên, ông Bùi Tiến Sỹ, Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La cho biết: Để phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn, đem lại thu nhập cho người dân, Đảng bộ xã Ngọc Chiến đã xác định sau khi hoàn thành xây dựng nông thôn mới thì sẽ lấy chính kết quả đó làm nền tảng, đòn bẩy để khai thác các tiềm năng, thế mạnh phát triển kinh tế du lịch cộng đồng.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Mường La lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2020-2025 và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Ngọc Chiến lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2020-2025 đã đề ra khai thác triệt để các lợi thế, tiềm năng để phát triển du lịch và lấy du lịch làm kinh tế trọng tâm, mũi nhọn tạo sinh kế, ổn định đời sống cũng như phát triển kinh tế trong nhân dân. Cùng với đó, các nghề truyền thống như thêu, dệt thổ cẩm của người Mông; lễ gội đầu của người Thái, hội Gầu tào của người Mông, hội dâng hoa măng của người La Ha cùng trang phục, làn điệu dân ca, dân vũ đặc trưng của các dân tộc cũng được gìn giữ.

Đến với Ngọc Chiến, du khách được thưởng thức ẩm thực của người Thái, một trong những nền ẩm thực lâu đời và đặc sắc của vùng Tây Bắc với món gà nướng, cá nướng, các loại rau và sản vật của địa phương, đặc biệt không thể thiếu món xôi nếp tan dẻo thơm được nấu từ những hạt gạo từ cánh đồng Ngọc Chiến. Hiện toàn xã Ngọc Chiến có hơn 20 Homestay và nhà nghỉ đáp ứng nhu cầu về ăn, ngủ nghỉ, vui chơi và tắm nước khoáng nóng tự nhiên cho khoảng 20.000 lượt khách/năm.

Không chỉ Ngọc Chiến, trên địa bàn tỉnh Sơn La hiện có rất nhiều điểm du lịch cộng đồng thu hút đông đảo du khách đến du lịch, nghỉ dưỡng. Khi đến với điểm du lịch cộng đồng xã Chiềng Cọ, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La, du khách không những có cơ hội thưởng thức ẩm thực dân tộc, giao lưu văn hóa văn nghệ mà còn được khám phá cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, thơ mộng; được tìm hiểu về phong tục tập quán, bản sắc văn hóa dân tộc và trải nghiệm các trò chơi dân gian, nghề truyền thống, tham gia các hoạt động sản xuất cùng bà con người Thái bản địa.

Trao đổi với phóng viên, bà Lù Thị Đoàn, Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin Thành phố Sơn La cho biết: Để khai thác lợi thế về du lịch cộng đồng và đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Thành phố tập trung xây dựng du lịch cộng đồng ở 3 bản: bản Bó (phường Chiềng An), bản Hụm (xã Chiềng Xôm), bản Hùn (xã Chiềng Cọ); hỗ trợ 4 hộ xây dựng nhà nghỉ du lịch cộng đồng. Cùng với đó, thành phố Sơn La đã chủ động bố trí vốn đầu tư và kêu gọi xã hội hóa đầu tư, cải tạo, nâng cấp các tuyến đường giao thông nông thôn.

Bố trí ngân sách địa phương sửa chữa, cải tạo đường giao thông kết nối với các khu, điểm du lịch, bản du lịch. Đồng thời, huy động các nguồn lực đầu tư hệ thống điện chiếu sáng dọc đường vào nhà văn hóa, dọc trục đường nội bản; trồng hoa, cây xanh; hỗ trợ hệ thống thu gom rác, hệ thống biển chỉ dẫn và xây dựng nhà vệ sinh công cộng đạt chuẩn.

Với tiềm năng, lợi thế cùng những giải pháp đồng bộ, phát triển du lịch cộng đồng đã mang lại hiệu quả kinh tế cho các hộ gia đình ở Thành phố, góp phần quảng bá hình ảnh địa phương với những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Thái, thu hút ngày càng nhiều du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm.

Phát triển du lịch cộng đồng bền vững

Nhằm thúc đẩy phát triển loại hình du lịch cộng đồng, HĐND tỉnh Sơn La đã ban hành Nghị quyết 22/2016/NQ-HĐND ngày 14/12/2016 về chính sách hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh đến năm 2020.

Phát huy giá trị cảnh quan thiên nhiên, những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc, những năm qua, tỉnh Sơn La đã chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp với các địa phương tập trung thực hiện quy hoạch, thu hút đầu tư, khuyến khích phát triển du lịch, bảo tồn những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các DTTS gắn với xây dựng các điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn.

Ông Trần Xuân Việt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh, cho biết: Hiện nay, Sở Văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La đang tham mưu HĐND, UBND tỉnh xây dựng cơ chế hỗ trợ phát triển du lịch nói chung và hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng nói riêng. Trong đó, tập trung hỗ trợ đầu tư hạ tầng giao thông, cải tạo cảnh quan không gian; đào tạo nâng cao nguồn nhân lực, tập huấn về chuyển đổi số và các hình thức cách thức triển khai làm du lịch, các sản phẩm và hỗ trợ xây dựng các bản du lịch cộng đồng phù hợp với định hướng phát triển du lịch của tỉnh.

Từ năm 2016 đến nay, toàn tỉnh đã hỗ trợ đầu tư xây dựng hàng chục biển quảng bá và biển chỉ dẫn du lịch, hỗ trợ xây dựng 50 công trình nhà vệ sinh đạt chuẩn tại các điểm du lịch cộng đồng, điểm dịch vụ nghỉ homestay và hỗ trợ lắp đặt hệ thống xe rác, thùng rác và trạm xử lý rác thải tại các bản du lịch cộng đồng. Hỗ trợ triển khai các lớp tập huấn kỹ năng nghề du lịch; hỗ trợ xây dựng các bản du lịch cộng đồng; hỗ trợ 31 hộ làm Homestay kinh doanh du lịch cộng đồng tại bản và hỗ trợ 2 Homestay vay vốn lãi suất thấp với tổng kinh phí 750 triệu đồng.

Thông qua phát triển du lịch cộng đồng góp phần bảo vệ tài nguyên môi trường sinh thái, bảo tồn và phát huy những nét văn hóa độc đáo các dân tộc, giải quyết việc làm cho lao động địa phương, thúc đẩy phát triển KT-XH bền vững.

Mục tiêu của Sơn La đến năm 2025 đón khoảng 5,2 triệu lượt khách, trong đó khoảng 500.000 lượt khách quốc tế, với tổng doanh thu từ dịch vụ du lịch ước đạt 5.800 tỷ đồng.