Suy thoái lan rộng toàn cầu: Trung Quốc làm gì để ứng phó?

Suy thoái kinh tế Trung Quốc lan rộng ra toàn cầu

Sự suy thoái kinh tế của Trung Quốc đã có tác động không nhỏ đến nền kinh tế toàn cầu. Những ảnh hưởng này có thể quan sát trên nhiều khía cạnh như giảm phát, du lịch phục hồi chậm, nhu cầu hàng hóa giảm, trao đổi thương mại quốc tế sụt giảm, tác động tiền tệ và trái phiếu...

Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đang chuẩn bị nhận đòn giáng mạnh vào nền kinh tế khi giá trị hàng nhập khẩu của nước này giảm liên tục trong 9 tháng gần đây. Nhà sản xuất thiết bị xây dựng Caterpillar có trụ sở tại Mỹ cho biết nhu cầu về máy móc sử dụng trên các công trường xây dựng của Trung Quốc yếu hơn so với từng dự báo

Lo ngại sự phục hồi yếu của Trung Quốc, các nhà đầu tư toàn cầu đã rút hơn 10 tỷ USD khỏi thị trường chứng khoán nước này, phần lớn thông qua việc bán các cổ phiếu blue-chip. Hai ngân hàng Goldman Sachs và Morgan Stanley cũng cắt giảm mục tiêu đối với cổ phiếu Trung Quốc, đồng thời, Goldman Sachs đã cảnh báo về rủi ro lan tỏa sang phần còn lại của khu vực.

Cho đến nay, các nền kinh tế châu Á và châu Phi đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất đối với hoạt động thương mại. Sau khi Trung Quốc cắt giảm mua ô tô và chip, Nhật Bản lần đầu tiên báo cáo xuất khẩu giảm sau hơn hai năm vào tháng 7. Các thống đốc ngân hàng trung ương Hàn Quốc và Thái Lan tuần trước cho rằng sự phục hồi yếu kém của Trung Quốc là nguyên nhân khiến họ hạ dự báo tăng trưởng.

Bên cạnh đó cũng có những cái nhìn tích cực hơn đối với tình trạng này. Sự suy thoái của Trung Quốc được dự đoán sẽ kéo giá dầu toàn cầu đi xuống, đồng thời, giảm phát ở nước này đồng nghĩa với việc giá hàng hóa được vận chuyển trên toàn thế giới đang giảm. Điều này có lợi cho các quốc gia như Mỹ và Anh, vốn đang phải vật lộn với lạm phát cao.

Một số thị trường mới nổi như Ấn Độ cũng nhìn thấy cơ hội, hy vọng có thể thu hút đầu tư nước ngoài khi một loạt tập đoàn đang rời khỏi Trung Quốc.

Nhưng với tư cách là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, sự suy thoái kéo dài ở Trung Quốc sẽ gây tổn hại thay vì giúp ích cho phần còn lại của thế giới. Một phân tích từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã chỉ ra mức độ tổn hại: khi tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc tăng 1 điểm phần trăm, tốc độ mở rộng toàn cầu được thúc đẩy thêm khoảng 0,3 điểm phần trăm.

Chia sẻ với Bloomberg TV, chiến lược gia toàn cầu Peter Berezin của BCA Research cho biết giảm phát của Trung Quốc "không phải là điều xấu" đối với nền kinh tế toàn cầu. "Tuy nhiên, nếu phần còn lại của thế giới, bao gồm Mỹ và châu Âu, rơi vào suy thoái, trong khi nền kinh tế Trung Quốc vẫn yếu, thì đó sẽ là một vấn đề không chỉ đối với Trung Quốc mà còn đối với toàn bộ nền kinh tế toàn cầu".

Trung Quốc làm gì để thúc đẩy nền kinh tế đang suy yếu?

Ngay cả với hai lần cắt giảm lãi suất trong năm nay, Bắc Kinh vẫn không tung ra các biện pháp kích thích tài chính và tiền tệ như đã thực hiện trong các thời kỳ suy thoái trước đây. Chính phủ của Chủ tịch Tập Cận Bình cũng không cung cấp các hình thức hỗ trợ tiền mặt cho người tiêu dùng nhằm thúc đẩy quá trình phục hồi sau đại dịch. Các chính quyền địa phương đang chịu gánh nặng nợ nần ở Trung Quốc cũng không có dư địa tài chính để thúc đẩy chi tiêu.

Cho đến gần đây, Trung Quốc đã đưa ra một số cam kết nhằm vực dậy nền kinh tế và cải thiện môi trường kinh doanh khi những lo ngại tiếp tục gia tăng.

Kể từ tháng 7, chính phủ Trung Quốc đã có một loạt tuyên bố chủ yếu tập trung vào việc thúc đẩy thị trường chứng khoán, khuyến khích chi tiêu nhiều hơn vào hàng tiêu dùng và ô tô, đồng thời thuyết phục các công ty tư nhân mở rộng đầu tư.

Dưới đây là tóm tắt về các biện pháp gần đây được công bố:

Thị trường tài chính

Ngày 28/8, Trung Quốc giảm một nửa thuế trước bạ đối với giao dịch chứng khoán, đánh dấu lần cắt giảm thuế đầu tiên kể từ năm 2008. Động thái này nhằm củng cố thị trường chứng khoán trong bối cảnh làn sóng bán tháo ngày càng gia tăng.

Cơ quan giám sát chứng khoán nước này cũng cam kết sẽ giảm tốc độ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng và hạn chế tần suất cũng như quy mô tái cấp vốn đối với một số công ty hoạt động kém.

Đầu tháng 8, các quan đã yêu cầu một số quỹ đầu tư tránh trở thành người bán ròng cổ phiếu và khuyến khích các công ty niêm yết trên hội đồng khoa học và công nghệ Thượng Hải mua lại cổ phiếu của họ, cùng nhiều biện pháp khác.

Trong những tuần gần đây, ngân hàng trung ương đã tăng cường bảo vệ đồng nhân dân tệ nhằm hạn chế sự suy giảm, bằng cách thiết lập các mức cố định hàng ngày mạnh mẽ hơn và đẩy chi phí cấp vốn ở thị trường nước ngoài lên cao.

Các động thái này được đưa ra sau khi Bộ Chính trị Trung Quốc tuyên bố sẽ "tiếp thêm sinh lực cho thị trường vốn" và giữ tỷ giá hối đoái của đồng nhân dân tệ "về cơ bản ổn định ở mức cân bằng".

Lãi suất

Trong một động thái bất ngờ vào ngày 15/8, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã cắt giảm lãi suất chính sách chính nhiều nhất kể từ năm 2020, đây là lần giảm thứ hai trong năm nay. Động thái này diễn ra ngay trước khi dữ liệu tháng 7 được công bố cho thấy mức tăng trưởng chi tiêu tiêu dùng yếu, đầu tư sụt giảm và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng.

Một số nhà kinh tế cho biết điều này tạo tiền đề cho nhiều hỗ trợ tài chính hơn. Nhưng trong một bất ngờ khác, các ngân hàng Trung Quốc sau đó đã giữ nguyên mức lãi suất chủ chốt vốn định hướng cho các khoản thế chấp. Điều đó nêu bật tình thế tiến thoái lưỡng nan mà Bắc Kinh phải đối mặt khi nước này tìm cách tăng cường vay mượn bằng cách cắt giảm lãi suất trong khi cố gắng duy trì sự ổn định tài chính.

Tài sản

Tại cuộc họp tháng 7, Bộ Chính trị Trung Quốc đã ra tín hiệu nới lỏng chính sách tài sản. Thông báo chính thức đã bỏ qua khẩu hiệu đặc trưng của Chủ tịch Tập Cận Bình rằng "nhà là để ở, không phải để đầu cơ", làm dấy lên suy đoán rằng một số hạn chế cứng rắn được áp đặt trong những năm gần đây nhằm kiềm chế thị trường bất động sản sẽ bị bãi bỏ.

Tại cuộc họp do Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường chủ trì, nội các Trung Quốc đã kêu gọi các thành phố triển khai các biện pháp "có lợi cho sự phát triển lành mạnh" của thị trường bất động sản theo nhu cầu riêng của họ. Các quan chức cũng kêu gọi tăng cường nỗ lực nghiên cứu và xây dựng mô hình phát triển ngành mới.

Chính phủ cũng đang lên kế hoạch đẩy mạnh cải tạo các làng đô thị. Hội đồng Nhà nước cho biết vào ngày 21/7 rằng nước này sẽ tìm kiếm thêm vốn tư nhân trong các dự án nhằm mở rộng nhu cầu trong nước và thúc đẩy sự phát triển của các thành phố.

Các cơ quan quản lý tài chính vào ngày 10/7 đã gia hạn khoản vay cho các nhà phát triển. PBOC cũng kêu gọi các ngân hàng hạ lãi suất đối với các khoản thế chấp hiện có.

Hàng tiêu dùng

Ngày 18/7, 13 cơ quan chính phủ đã vạch ra kế hoạch nhằm tăng cường chi tiêu hộ gia đình cho mọi thứ, từ thiết bị điện đến đồ nội thất. Theo các biện pháp được công bố, chính quyền địa phương được khuyến khích giúp đỡ người dân tân trang lại nhà cửa và người dân sẽ được tiếp cận tốt hơn với tín dụng để mua các sản phẩm gia dụng.

Ngày 28/7, ba cơ quan chính phủ đã vạch ra kế hoạch tăng cường sản xuất hàng tiêu dùng nhỏ – hay còn gọi là ngành công nghiệp nhẹ, chiếm hơn 1/4 kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc. Các bước sẽ được thực hiện để tăng doanh số bán hàng hóa nhà ở xanh và thông minh ở khu vực nông thôn, đồng thời mở rộng việc sử dụng các sản phẩm pin trong ô tô điện, sân khấu điện và viễn thông. Một sàn giao dịch nhằm giúp các doanh nghiệp nhỏ tiếp cận nguồn vốn cũng sẽ được mở rộng.

Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC), cơ quan hoạch định kinh tế hàng đầu của Trung Quốc, đã công bố một tài liệu toàn diện vào ngày 31/7. Tài liệu này tập trung vào việc dỡ bỏ các hạn chế của chính phủ đối với tiêu dùng, chẳng hạn như giới hạn mua ô tô, cải thiện cơ sở hạ tầng và tổ chức các sự kiện khuyến mại như lễ hội ẩm thực.

Ôtô

NDRC đã công bố kế hoạch 10 bước vào ngày 21/7 nhằm tăng cường chi tiêu đối với ô tô, đặc biệt là các phương tiện sử dụng năng lượng mới, bao gồm giảm chi phí sạc xe điện và kéo dài thời gian giảm thuế. 

Vào tháng 6, Bộ Thương mại Trung Quốc phát động chiến dịch kéo dài 6 tháng nhằm thúc đẩy mua ô tô và thúc đẩy việc sử dụng xe điện ở khu vực nông thôn.

Doanh nghiệp tư nhân

Ngày 10/8, NDRC thông báo rằng họ sẽ tăng cường cơ chế ghi lại và xử lý các hành vi sai trái của chính phủ trong khi giao dịch với các doanh nghiệp tư nhân, chẳng hạn như trì hoãn thanh toán và vi phạm các hợp đồng liên quan đến mua sắm chính phủ, đấu thầu dự án, hợp đồng công-tư. hợp tác vốn,... Động thái này nhằm cải thiện môi trường phát triển cho các công ty tư nhân.

Ngày 1/8, NDRC cam kết tăng cường tín dụng cho các công ty tư nhân và mở rộng các biện pháp tài trợ khác cho các doanh nghiệp nhỏ. Điều đó bao gồm việc mở rộng công cụ tăng cường tín dụng trái phiếu được các tổ chức tài chính hỗ trợ cho tất cả các công ty tư nhân đủ điều kiện và lời hứa sẽ tăng số lượng khoản vay tín dụng cho lĩnh vực này.

Ngày 24/7, NDRC công bố kế hoạch khuyến khích các công ty tư nhân đầu tư vào các ngành công nghiệp quan trọng như giao thông vận tải, bảo tồn nước, năng lượng sạch, cơ sở hạ tầng mới, sản xuất tiên tiến và cơ sở nông nghiệp hiện đại. Chính quyền địa phương đã đệ trình hơn 2.900 dự án, trị giá tổng cộng 3,2 nghìn tỷ nhân dân tệ (445 tỷ USD), mà các doanh nghiệp có thể đầu tư vào. NDRC cũng sẽ tìm cách cấp vốn cho các dự án thông qua các khoản vay ngân hàng và các sản phẩm ủy thác đầu tư bất động sản.

Công nghệ

Vào tháng 8, cơ quan quản lý internet của Trung Quốc đã gặp gỡ các giám đốc điều hành của hàng chục công ty nước ngoài, bao gồm cả Walmart và PayPal, để thảo luận cách điều chỉnh các quy định bảo mật dữ liệu mới của Bắc Kinh, một nỗ lực nhằm trấn an các công ty đa quốc gia đang lo lắng về khả năng hoạt động của họ ở nền kinh tế thứ 2 thế giới theo quy định mới nhất.

Ngày 19/7, Đảng Cộng sản và chính phủ Trung Quốc đã đưa ra một cam kết chung hiếm hoi nhằm cải thiện điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân sau khi kết thúc cuộc đàn áp pháp lý kéo dài gần hai năm đối với lĩnh vực công nghệ. Bắc Kinh đã vạch ra 31 biện pháp, bao gồm hứa hẹn đối xử với các công ty tư nhân giống như các doanh nghiệp nhà nước, tham khảo ý kiến nhiều hơn với các doanh nhân về việc soạn thảo chính sách và cắt giảm rào cản gia nhập thị trường cho các doanh nghiệp.

Ngày 13/7, cơ quan quản lý internet hàng đầu nước này đã đưa ra 24 hướng dẫn dành cho các dịch vụ như ChatGPT, nới lỏng một số hạn chế mà cơ quan này đã đề xuất vài tháng trước đó. Vào ngày 27/7, ngân hàng trung ương đã yêu cầu các tổ chức cho vay và thị trường tài chính hỗ trợ nhiều hơn cho hoạt động mua lại đổi mới và liên quan đến công nghệ, đồng thời thúc đẩy đầu tư vào các công ty khởi nghiệp.