Cụ thể, một số dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 có kết quả giải ngân chưa được như kế hoạch gồm có dự án đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi (đạt 84%); đoạn Chí Thạnh - Vân Phong của Ban QLDA 7 (đạt 83%); đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn của Ban QLDA 2 (đạt 84%); đoạn Quy Nhơn - Chí Thạnh của Ban QLDA 85 (đạt 85%).
Vụ Kế hoạch - Đầu tư chỉ ra nguyên nhân giải ngân chậm là do công tác GPMB chưa được như kỳ vọng. Các địa phương đã bàn giao được hơn 90% mặt bằng cho dự án. Song, năm 2023 mới giải ngân hơn 7.000 tỷ đồng, đạt 47% kế hoạch.
Cùng với đó còn có nguyên nhân đến từ thời tiết không thuận lợi, tiến độ bàn giao mỏ vật liệu cho nhà thầu thi công của các địa phương chưa đáp ứng yêu cầu cũng là lý do ảnh hưởng đến kết quả giải ngân chung của dự án.
Đơn cử như dự án Bãi Vọt - Hàm Nghi có kết quả giải ngân chưa đạt được theo kế hoạch do phải chờ cấp phép mỏ vật liệu. Đến ngày 14/7, thủ tục cấp 4 mỏ đất, 1 mỏ cát mới được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Sau đó còn là các thủ tục liên quan đến chuyển đổi đất rừng, đất lúa, đền bù GPMB khu vực khai thác mỏ vật liệu cho người dân, chủ thể liên quan.
Dự kiến, ngay đầu tháng 9 này, việc khai thác các mỏ sẽ bắt đầu. Vật liệu được khơi thông, dự án sẽ có đà bứt tốc, bù lại sản lượng đã bị chậm.
Tương tự, dự án Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Chí Thạnh - Vân Phong công tác giải ngân chưa được như kỳ vọng do ảnh hưởng tiến độ giải ngân GPMB/tiến độ cấp mỏ đất phục vụ thi công dự án.
Mặc dù khó khăn liên quan đến công tác GPMB, cấp mỏ vật liệu đặc thù cho nhà thầu khai thác trực tiếp chưa được giải quyết dứt điểm, song, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ GTVT, các chủ đầu tư, trên công trường dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, nhiều nhà thầu đang nỗ lực tận dụng nguồn lực, công địa đã được bàn giao để tăng tốc các hạng mục chính, luỹ tiến sản lượng.
Nhằm tháo gỡ khó khăn cho các dự án cao tốc Bắc - Nam, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã yêu cầu Cục Quản lý đầu tư xây dựng và các Ban quản lý dự án trực thuộc về việc khắc phục các tồn tại, hạn chế, tháo gỡ vướng mắc đẩy nhanh tiến độ các dự án thành phần đầu tư xây dựng công trình đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.
Trên cơ sở mặt bằng được bàn giao, nguồn cung vật liệu xây dựng, điều kiện thời tiết... các Ban quản lý dự án phải chỉ đạo Tư vấn giám sát, nhà thầu xây lắp rà soát, chuẩn xác lại tiến độ thi công tổng thể, chi tiết và có kế hoạch huy động triển khai cho phù hợp làm căn cứ kiểm soát tiến độ, huy động thiết bị và nhân lực, tổ chức các mũi thi công để đáp ứng tiến độ hoàn thành chung của dự án theo yêu cầu đã đề ra.
Cùng với đó, chủ động và linh hoạt tổ chức triển khai thi công trên công trường, không phụ thuộc vào mặt bằng và nguồn vật liệu xây dựng; huy động thiết bị thi công, nhân sự (đặc biệt các nhân sự làm nghiệm thu thanh toán) đầy đủ theo yêu cầu của dự án.
Bộ GTVT yêu cầu các Ban quản lý dự án tăng cường, phối hợp chặt chẽ với Sở Tài nguyên và Môi trường các địa phương để sớm trình UBND tỉnh, đẩy nhanh thủ tục xác nhận hồ sơ đăng ký khai thác mỏ vật liệu của nhà thầu xây lắp.
Đồng thời, chỉ đạo Nhà thầu xây lắp khẩn trương để xuất bổ sung (nếu cần) đối với các mỏ vật liệu chưa có trong danh mục mỏ vật liệu của dự án, để xem xét, chấp thuận đồng thời rà soát, điều chỉnh quy định của Hợp đồng (nếu cần thiết) liên quan đến việc xác định đơn giá thanh toán vật liệu đắp do nhà thầu xây lắp tự khai thác tại mỏ được cấp để đảm bảo tính pháp lý, đồng thời tạo cơ chế chủ động cho Nhà thầu và không vượt quá đơn giá vật liệu do địa phương công bố.
Trên cơ sở quy định của hợp đồng, Bộ GTVT yêu cầu các Ban quản lý dự án khẩn trương rà soát, xây dựng quy trình tiếp nhận, xử lý hồ sơ nghiệm thu, thanh toán của Chủ đầu tư, Ban Điều hành dự án đảm bảo không quá 6 ngày theo chỉ đạo của Bộ GTVT, công khai để các cơ quan, đơn vị, tổ chức có liên quan biết và thực hiện...