Tím lạnh hai chân, đau đớn, nguy cơ tàn phế vì tắc động mạch chủ chậu

Tin từ Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ninh cho biết, mới đây, các bác sĩ khoa Ngoại đã thực hiện phẫu thuật bắc cầu động mạch chủ đùi bằng mạch nhân tạo cho bệnh nhân 70 tuổi bị hẹp tắc động mạch chủ chậu, giúp người bệnh thoát khỏi nguy cơ cắt cụt chi vì hoại tử.

Thay thế động mạch nhân tạo để cứu chân

Bệnh nhân là ông B.V.C, 70 tuổi, trú tại huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng. Gần đây, ông C. thường xuyên xuất hiện đau tức chân hai bên, đau nhiều khi đi lại vận động, có lúc chân tím lạnh đặc biệt là vùng bàn chân. 

Do tình trạng ngày càng nặng nề, đau chân liên tục khó khăn khi di chuyển nên được gia đình đưa đến khám tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh. 

Qua thăm khám thấy mạch đùi hai bên yếu, chân lạnh, siêu âm kết hợp chụp cắt lớp dựng hình mạch phát hiện hình ảnh tắc nặng nề ngã ba chủ chậu, động mạch chậu gốc, chậu ngoài phải, các động mạch chậu bên trái đùi cũng xơ vữa hẹp nhiều. 

Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị bệnh động mạch chi dưới mạn tính do hẹp ngã ba chủ chậu (hội chứng Leriche).

Các bác sĩ hội chẩn đa chuyên khoa Ngoại, Tim mạch, Gây mê hồi sức thống nhất phương án phẫu thuật bắc cầu nối thay thế động mạch chủ chậu bị tắc nghẽn, nhằm khơi thông máu xuống nuôi chi cho người bệnh.

Vì tình trạng tắc động mạch chi mạn tính hai bên nặng nề, nếu không xử trí kịp thời bệnh nhân sẽ không thể đi lại, gây viêm loét hoặc hoại tử hai chân do thiếu máu, ảnh hưởng tới cuộc sống sau này.

Ekip phẫu thuật do bác sĩ Phạm Việt Hùng – Trưởng khoa Ngoại phụ trách cùng các cộng sự trong khoa thực hiện phẫu thuật. 

Kíp mổ tiến hành bộc lộ đoạn động mạch chủ dưới và động mạch chậu hai bên, kiểm tra thấy ngã ba chủ - chậu xơ vữa kèm huyết khối bám thành gây hẹp gần hết ngã ba chủ chậu; động mạch chậu đùi hai bên xơ vữa cứng. 

Phẫu thuật viên tiến hành kẹp động mạch chủ dưới, mở động mạch chủ chậu, đùi hai bên để bóc lấy mảng xơ vữa gây hẹp, thực hiện nối bắc cầu động mạch chủ và động mạch đùi hai bên bằng đoạn mạch nhân tạo hình chữ Y, kiểm tra thấy mạch mới thông tốt, hai chân hồng ấm và bắt được mạch rõ.

Sau 2 giờ nỗ lực của ê-kíp, ca mổ diễn ra thành công. Đến nay, sau mổ ngày thứ nhất tình trạng sức khỏe bệnh nhân cải thiện đáng kể, ăn uống đi lại được, hết đau tê hai chân.

Theo bác sĩ Hùng, bệnh nhân C. bị tắc nặng nề ngã ba động mạch chủ chậu, vì vậy không thể can thiệp đặt stent do nguy cơ tái phát cao, chi phí tốn kém. 

Đây là bệnh nhân đã 70 tuổi nhưng thể trạng khá tốt, nên các bác sĩ lựa chọn bắc cầu mạch theo giải phẫu để kết quả lâu dài tốt hơn. 

"Trường hợp này thành mạch bị xơ vữa nhiều năm nên quá trình mổ đòi hỏi chúng tôi phải hết sức cẩn trọng, khéo léo với những đoạn dễ bị tổn thương khi làm nhiều miệng nối mạch máu, giúp đôi chân của bệnh nhân phục hồi trở lại”, bác sĩ Hùng cho biết. 

Tắc động mạch chủ có thể gây tàn phế nếu đến viện muộn

Bác sĩ Hùng cho biết, bệnh tắc động mạch chi dưới mạn tính là tình trạng bệnh lý của động mạch chủ và các động mạch chi dưới do lòng động mạch bị hẹp gây giảm tưới máu cơ và các bộ phận liên quan (da, thần kinh) phía dưới vùng cấp máu. 

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng bệnh lý này, trong đó xơ vữa động mạch chiếm hàng đầu. 

"Hậu quả của bệnh động mạch chi dưới mạn tính ít gây tử vong, song nó ảnh hưởng rất nhiều tới cuộc sống, sinh hoạt và lao động của người bệnh, thậm chí có thể hoại tử chi buộc phải cắt cụt, nguy cơ tàn phế và trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội", bác sĩ Hùng cho biết. 

Theo bác sĩ Hùng, tùy vào giai đoạn bệnh mà bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp: sử dụng thuốc, can thiệp nội mạch hay phẫu thuật ngoại khoa. 

Trong đó, phẫu thuật bắc cầu nối đi qua đoạn động mạch bị tổn thương là phương pháp kinh điển, hiệu quả lâu dài ở giai đoạn thiếu máu chi trầm trọng.

Phẫu thuật bắc cầu động mạch chủ là một kỹ thuật khó, chuyên sâu thường triển khai chủ yếu tại các bệnh viện tuyến trung ương có chuyên khoa sâu về mạch máu. 

Để triển khai được kỹ thuật này, ngoài trang thiết bị còn đòi hỏi đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực phẫu thuật mạch máu. 

Nguyên nhân là bệnh nhân tắc động mạch chi thường thường kèm theo rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp, đái tháo đường, hẹp động mạch vành, động mạch cảnh và nguy cơ chảy máu, tai biến mạch não, nhồi máu cơ tim... xảy ra trong và sau phẫu thuật là rất cao.