Thấy gì từ lần điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM?

Trong báo cáo đầu kỳ về Điều chỉnh Quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, UBND TP.HCM nhận định, TP.HCM nằm ở trung tâm Nam bộ, ở ngã tư quốc tế giữa các con đường hàng hải từ Bắc xuống Nam, từ Tây sang Đông, là tâm điểm của khu vực Đông Nam Á. Nhiều quận, huyện của TP.HCM có quy mô dân số rất lớn, tương đương một số tỉnh thành trong nước.

TP.HCM hiện vẫn phát triển với một trung tâm rõ nét là khu vực lõi đô thị lịch sử Sài Gòn - Chợ Lớn và vùng phụ cận, chưa hình thành được mô hình đô thị "nén trung tâm - đa cực" với hệ thống các trung tâm chính, phụ và tiểu trung tâm là yếu tố tạo động lực phát triển theo các cực.

Ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch - Phát triển đô thị Việt Nam, tổ trưởng tổ công tác Bộ Xây dựng cho hay, liên danh tư vấn có báo cáo rất cụ thể, đây là điều chỉnh quy hoạch chung cho TP lớn nhất cả nước, khu vực phát triển kinh tế lớn nhất đất nước.

"Hiện Bộ Kế hoạch Đầu tư đang làm quy hoạch vùng Đông Nam bộ và lấy TP.HCM là hạt nhân. Chuyên gia góp ý cần thống nhất được sự liên kết TP với vùng, kinh tế biển như thế nào. Đặc biệt, TP.HCM có cảng Hiệp Phước, Cát Lái, cảng Cần Giờ cũng là vấn đề rất lớn", ông Chính nói.

Theo ông Chính, ngoài thương mại dịch vụ du lịch, chuyên gia cần góp ý làm sâu, rõ hơn về hệ thống hạ tầng giao thông TP.HCM, nhất là metro... Đặc biệt, TP có sông Sài Gòn là báu vật của thiên nhiên, nhưng chưa được đầu tư nhiều. Do vậy, bên tư vấn cần đề cập trong quy hoạch việc phát triển hành lang sông Sài Gòn...

Cũng đề cập đến sông Sài Gòn, TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn thực hiện Nghị quyết 98/2023/QH15 của TP.HCM nhấn mạnh, phải ưu tiên phát triển giao thông dọc theo sông Sài Gòn, từ quận 1 đến huyện Củ Chi. Thực hiện công việc này sẽ tạo bước đột phá cho TP.

PGS.TS Đỗ Tú Lan, nguyên Phó cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng, cho rằng đợt điều chỉnh quy hoạch chung lần này phải chú ý 2 nội dung quan trọng là giải quyết vấn đề trước mắt và định hướng đến tương lai. Trong đó, TP.HCM cần chỉ ra những bất cập, quy hoạch không có định hướng tốt, tách bạch với quy hoạch tốt nhưng không thực hiện được.

Trước mắt, TP phải giải quyết bài toán về ách tắc giao thông, ngập lụt cục bộ... Bà Lan khuyến nghị TP.HCM cần dũng cảm bỏ ra vài trăm hecta làm hồ điều tiết để ứng phó ngập lụt, triều cường...

Còn về tương lai, TP.HCM muốn trở thành một thành phố thông minh, vị thế nổi bật trong khu vực thì phải xác định không gian, động lực, lộ trình xây dựng..

Nhấn mạnh kết nối vùng, Vụ trưởng Vụ Quy hoạch kiến trúc Trần Thu Hằng cho rằng, TP.HCM cần kết nối với các thành phố, tỉnh lân cận như TP.Biên Hòa, TP.Vũng Tàu (Bà Rịa-Vũng Tàu), Bình Dương, Long An để chia sẻ những vấn đề quá tải về hạ tầng. 

Bà Hằng cũng đề nghị cân nhắc kỹ hơn về phát triển mô hình "thành phố trong thành phố" bởi hiện nay Quốc hội đã có nghị quyết về phân loại đô thị đối với thành phố.

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi nhận định, trong điều chỉnh Quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, cần tập trung nghiên cứu mô hình đô thị đa trung tâm. Nếu cứ giữ đô thị hiện hữu, không mạnh dạn bứt phá thì TP vẫn sẽ phát triển không bền vững theo kiểu "vết dầu loang". Yêu cầu nhiệm vụ của quy hoạch chung là định hướng phát triển không gian đô thị gắn với phát triển hệ thống hạ tầng giao thông (TOD) và các khu đô thị nén ở những đầu mối giao thông.

TP.HCM đã rà soát quỹ đất khoảng 10.000 ha xung quanh metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương), Vành đai 2, Vành đai 3, Vành đai 4, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài. 

"Chúng ta dùng một phần ngân sách đầu tư công thu hồi 1.000 ha, chuyển hóa thành nguồn vốn tiếp tục làm hạ tầng", ông Mãi nói thêm về cách thức thực hiện.

Bên cạnh đó, TP.HCM cần duy trì một tỷ lệ nhất định đất nông nghiệp, dự trữ cho thành phố. 

"TP.HCM sẽ rà soát những cái gì tốt, cái gì cần tiếp tục phát huy, cái gì cần giữ lại, cái gì cần điều chỉnh, cần bỏ để bổ sung cái mới. Điều chỉnh quy hoạch làm sao để đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố. Đây là cơ hội, là sứ mạng để chúng ta kiến tạo các nền tảng phát triển, mang lại cơ hội tốt hơn cho người dân", Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi nhấn mạnh.