Ngày trước, bạn không khó khi bắt gặp những hàng rào đỏ chói của cây cảnh mẫu đơn ta. Loài hoa này có lịch sử hàng nghìn năm, với sức sống mãnh liệt, không nhiều cây cảnh có được.
Đây là một cây cảnh, loài hoa trong vườn nhà bà xưa mà chúng ta rất quen thuộc: Cây mẫu đơn ta hay còn gọi là bông trang, long thuyền hoa, nam mẫu đơn…
Hoa mẫu đơn ta có tên khoa học là Ixora coccinea và rất nhiều tên tiếng Anh phổ biến như Scarlet jungle flame, flame of the woods… chi Ixora, họ Thiến thảo (Rubiaceae).
Trong chi Ixora có tới 500 loài, do đó có rất nhiều loại mẫu đơn ta. Thường thì các cây này được phân biệt qua màu sắc của hoa và kích thước của cây.
Cây mẫu đơn ta có nguồn gốc từ Ấn Độ, Sri Lanka và Trung Quốc, Tây Tạng, theo một số tài liệu ghi lại, cây cảnh này đã từ 4000 năm trước.
Cây cảnh này trồng rộng rãi ở châu Á và cũng đã phổ biến ở Việt Nam từ rất lâu. Do cây cảnh này chịu đựng được khí hậu nóng ẩm nhiệt đới nên được trồng rộng rãi nhiều vùng ở nước ta.
Vì khả năng dễ thích nghi, phát triển thành bụi rất nhanh nên cây cảnh này thường được trồng làm hàng rào. Đến khi hoa nở, một bức tường xanh hoa đỏ hiện lên rực rỡ khiến ai cũng phải ngước nhìn.
Nhiều người cũng thích trồng 2 cây mẫu đơn lớn ở trước cửa nhà, như thắp sáng may mắn, hy vọng và tài lộc trong gia đình.
Màu hoa yêu thích của cây cảnh này là màu đỏ nhưng chúng còn có nhiều màu khác như hồng, cam đỏ, vàng.
Mẫu đơn ta là loại cây bụi rậm rạp thích thời tiết nắng nóng. Thân cây nhỏ và các cành thường mọc thành khóm dày, phần gốc vỏ xù xì màu nâu xám đậm.
Mặc dù chúng có thể phát triển đến kích thước lớn đến 3-4 mét nhưng hầu hết chúng chỉ mọc ở kích thước 1-2m, chủ yếu là do cắt tỉa theo ý muốn của gia chủ.
Cành cây nhỏ và mọc tỏa ra xung quanh thân chính. Tùy theo nhu cầu và cách chăm sóc mà người trồng có thể uốn theo nhiều hình dạng khác nhau cực kỳ sinh động.
Hoa mẫu đơn nhỏ, dài, có màu đỏ, trắng hoặc vàng, hồng, cam đỏ, hoa mọc thành từng chùm xum xuê ở đầu cành. Mỗi bông hoa có 4 cánh nhỏ phần đài cao và dài.
Nếu bạn muốn lựa chọn 1 cây cảnh dễ trồng, dễ chăm sóc, màu sắc rực rỡ thì mẫu đơn ta là lựa chọn số 1.
Cách tốt nhất để nhân giống cây cảnh này là giâm cành, tốt nhất là thực hiện vào mùa xuân khi cây đang phát triển tích cực. Loại cây này cứng cáp và chịu được việc cắt tỉa mạnh nên thường dễ dàng tự cắt cành và nhân thêm nhiều gốc cây mới.
Ngoài ra, bạn có thể thử nhân giống mẫu đơn ta bằng hạt của nó. Điều này có thể hiệu quả hơn nếu bạn không quen với việc giâm cành hoặc không có khả năng tiếp cận cây để lấy cành giâm.
Bạn có thể trồng cây cảnh này vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng tốt hơn nên trồng vào mùa xuân. Điều này mang lại cho nó một mùa sinh trưởng dài nhất có thể trước khi mùa đông đến.
Trong quan niệm dân gian, hoa mẫu đơn ta có thể tránh được những điềm xấu, không may mắn và những "mưu ma chước quỷ", giúp tâm hồn trở nên thanh tịnh, an lành.
Chính vì vậy, loài hoa này được nhiều người ưa thích dùng làm hoa cúng, đặt lên bàn thờ vào ngày lễ tết, ngày rằm, mùng 1.
Còn trong phong thủy, loài hoa này là biểu tượng của sự phồn vinh, thịnh vượng và hạnh phúc. Các bông hoa mọc xen kẽ san sát nhau là hình ảnh của hôn nhân viên mãn, con đàn cháu đống sum vầy.
Đối với những người làm ăn kinh doanh, cây còn mang đến cảm giác tài lộc, giàu có nên cũng thường được làm quà tặng tân gia, khánh thành công ty…
Trồng cây cảnh này trước cửa nhà sẽ tạo ra không gian tươi mới và những nguồn năng lượng tích cực cho gia chủ, làm gia tăng tài lộc, may mắn và hạnh phúc.
Không chỉ có ý nghĩa phong thủy tốt, trang trí đẹp mà mẫu đơn ta còn là vị thuốc quý trong Đông y.
Cụ thể, rễ cây mẫu đơn ta phơi khô có thể được sử dụng để làm thuốc giúp lợi tiểu, chữa tiểu đục, lỵ, đau kinh, co giật,gan, chuột rút, đau nhức, cảm sốt, dị ứng…
Phần hoa khi có thể được sử dụng để chữa lỵ khi sắc nước uống như uống trà. Những quả nhỏ của chúng tuy không có hương vị ngon nhưng cũng là quả mọng có thể ăn được.
Vị trí trồng cây
Cây cảnh này có tác dụng làm hàng rào nhưng đừng trồng chúng quá gần vỉa hè, nền móng hoặc hồ bơi. Vấn đề chính ở đây là bê tông, có độ pH cao và làm cho đất gần nó có tính kiềm hơn. Mẫu đơn ta thích đất chua, vì vậy chúng sẽ không phát triển tốt nếu bạn trồng chúng quá gần nguồn kiềm.
Chăm sóc
Cây cảnh này không cần chăm sóc nhiều miễn là nó có đủ ánh sáng mặt trời và luồng không khí. Tuy nhiên, có một số điều cần lưu ý khi trồng chúng.
Trước tiên, hãy đảm bảo bạn đặt chúng ở nơi không có gió lạnh. Những cây này không thích thời tiết lạnh và có thể bắt đầu phải chịu đựng sự tiếp xúc ngắn ngủi với nhiệt độ thấp hơn.
Thứ hai, tránh di chuyển chúng nhiều hơn mức cần thiết. Đây không phải là vấn đề nếu bạn trồng chúng bên ngoài, nhưng nếu bạn trồng chúng trong chậu trong nhà, hãy cố gắng để cây tại chỗ.
Bạn không cần phải cắt bỏ hoa khi tàn nhưng việc ngắt những bông hoa già hơn sẽ khuyến khích cây ra nhiều hoa hơn. Điều này rất hữu ích nếu bạn đang cố gắng có được hoa quanh năm.
Nếu không, chỉ cần đảm bảo loại bỏ cỏ dại và cây hoa xinh đẹp này có thể tự chăm sóc bản thân.
Ánh sáng
Là cây nhiệt đới, mẫu đơn ta phát triển tốt nhất ở những nơi có nhiều ánh sáng mặt trời. Sáu đến tám giờ một ngày là thích hợp cho hầu hết các loài hoa này, có thể có một chút bóng râm vào những thời điểm nóng nhất trong ngày để tránh bị cháy xém.
Bạn cũng có thể trồng cây cảnh ở những nơi râm mát một phần, nhưng điều này không tốt bằng nơi có nhiều ánh sáng mặt trời nếu bạn muốn có nhiều hoa nhất có thể.
Nếu bạn trồng trong nhà cũng cố gắng đặt chúng ở nơi đón được nhiều ánh sáng nhất.
Nước
Cây cảnh này thích đất ẩm. Cây trồng ngoài trời sẽ phát triển tốt nếu tưới nước sâu mỗi tuần một lần, đặc biệt nếu bạn có lớp phủ để giữ độ ẩm. Điều này cũng giúp xua đuổi sâu bệnh và cỏ dại.
Cây trồng trong nhà có thể cần tưới nước thường xuyên hơn vào mùa hè và tưới ít hơn vào mùa đông. Đừng để cây cảnh khô hoàn toàn nếu bạn muốn hoa nở nhiều nhất có thể.
Loại cây này có khả năng chịu hạn vừa phải. Nó không phát triển hoặc nở hoa nếu đất quá khô, nhưng nó có thể tồn tại mà không cần nước trong một thời gian khá dài.
Đất
Cây cảnh này phát triển tốt nhất ở đất có nhiều chất hữu cơ. Đây là một trong những lý do tại sao bạn có thể cần trộn rêu than bùn hoặc chất thay thế tương tự để điều chỉnh đất thay vì trồng trực tiếp vào hỗn hợp có tác dụng tốt cho các loại cây khác.
Nhiệt độ
Cây cảnh này rất thích nhiệt độ ấm áp. Chúng phát triển tốt nhất ở những khu vực có nhiệt độ luôn trên 15 độ C, ngay cả ở thời điểm lạnh nhất của mùa đông.
Cây cảnh này có thể bị ảnh hưởng nếu ở gần những nơi có gió lạnh, bao gồm cả những thứ như cửa sổ mở hoặc máy điều hòa không khí.
Nếu bạn trồng những loại cây này trong nhà, hãy cố gắng đặt chúng ở nơi có nhiều ánh sáng mặt trời nhưng càng xa khu vực lạnh hoặc nhiều gió càng tốt.
Cây cảnh này thích nhiệt, nhưng chúng không thích cái nóng như thiêu đốt. Nếu chúng nhận quá nhiều ánh nắng trực tiếp khi trời đặc biệt nóng, chúng có thể bắt đầu héo. Đây là lý do tại sao một chút bóng râm vào thời điểm khắc nghiệt nhất trong ngày có thể phù hợp với chúng.
Phân bón
Cây cảnh này phát triển tốt với phân bón dành cho cây trồng có tính axit. Do đó, hãy bón phân có axit cho cây cảnh vào mùa sinh trưởng, khi cây cảnh ra hoa nhiều.
Cắt tỉa
Cắt tỉa và tạo hình là những công việc tốn nhiều thời gian nhất trong việc nuôi trồng mẫu đơn ta.
Để cắt tỉa, bạn có thể thực hiện hầu như bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng cây cảnh này tạo nụ cho những lần nở hoa tiếp theo ngay sau khi những bông hoa hiện tại nở.
Do đó, nếu bạn cắt tỉa khi hoa đang phát triển, cuối cùng bạn có thể loại bỏ chúng và khiến cây không thể ra hoa.
Cây cảnh này có khả năng tạo hình tốt, khiến nó trở thành lựa chọn phổ biến cho hàng rào ngoài trời và các vật dụng trang trí.
Nó không phát triển quá nhanh khi đã trưởng thành, vì vậy bạn có thể không cần phải cắt tỉa nó quá thường xuyên để duy trì hình dạng ưa thích của mình.
Sâu bệnh hại
Cây cảnh này không có vấn đề gì về sâu bệnh hay bệnh tật đáng lo ngại. Mẫu đơn ta có 1 số vấn đề cần lưu ý như đất bị kiềm hóa khiến lá cây bị vàng.
Khi đó, hãy bổ xung thêm axit cho đất.
Ngoài ra, cây cảnh có thể bị nấm mốc, các loài gây hại như rệp sáp… Khi đó bạn có thể điều trị bằng 1 số loại thuốc đơn giản mua ở cửa hàng…