Nga muốn rút khỏi HIệp ước cấm thử hạt nhân để ngang hàng với Mỹ

Đặc phái viên của Nga tại Tổ chức Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBTO) Mikhail Ulyanov hôm 6/10 cho biết Moscow sẽ hủy bỏ việc phê chuẩn hiệp ước - điều mà Tổng thống Nga Putin đã gợi ý trước đó. 

Viết trên X, nền tảng truyền thông xã hội trước đây gọi là Twitter, ông Ulyanov nói rằng "Nga có kế hoạch rút lại việc phê chuẩn (diễn ra vào năm 2000) của Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện."

Ông nói: "Mục đích là để ngang hàng với Mỹ, nước đã ký Hiệp ước nhưng không phê chuẩn"

Ông cũng khẳng định: "Việc thu hồi không có nghĩa là có ý định tiếp tục các cuộc thử nghiệm hạt nhân".

CTBT cấm tất cả các vụ nổ hạt nhân bất kể mục đích và môi trường, mở rộng các giới hạn được đặt ra trong Hiệp ước cấm thử nghiệm một phần trước đó. Không giống như hiệp định tiền nhiệm năm 1963, hiệp định hiện tại chưa bao giờ có hiệu lực vì một số quốc gia, trong đó có Mỹ, đã từ chối phê chuẩn.

CTBT đã được 187 quốc gia ký kết và được 178 quốc gia phê chuẩn nhưng không thể có hiệu lực cho đến khi có 8 quốc gia nắm giữ cụ thể đã ký và phê chuẩn. Trung Quốc, Ai Cập, Iran và Israel đã ký nhưng chưa phê chuẩn. Triều Tiên, Ấn Độ và Pakistan chưa ký.

Mặc dù Mỹ đã ký nhưng không phê chuẩn hiệp ước, nhưng nước này là quan sát viên của lệnh cấm thử nghiệm vũ khí hạt nhân kể từ năm 1992 và nói rằng họ không có kế hoạch từ bỏ.

Phản ứng trước tuyên bố của ông Ulyanov, một người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết: "Chúng tôi cảm thấy lo lắng trước những bình luận của Đại sứ Ulyanov tại Vienna ngày hôm nay. Một động thái như thế này của bất kỳ quốc gia thành viên nào cũng gây nguy hiểm cho tiêu chuẩn toàn cầu về chống thử nghiệm chất nổ hạt nhân"

Tuyên bố cho rằng Mỹ coi kế hoạch của Nga hủy bỏ phê chuẩn CTBT là một cách để tăng áp lực lên Mỹ và các nước khác nhằm ngăn chặn việc cung cấp vũ khí và viện trợ khác cho Ukraine trong cuộc chiến chống lại quân đội Nga.

Tuyên bố của ông Ulyanov được đưa ra một ngày sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng Moscow có thể xem xét thu hồi việc phê chuẩn CTBT.

Robert Floyd, giám đốc điều hành của CTBTO, cơ quan giám sát việc tuân thủ hiệp ước, cho biết trong một tuyên bố: "Sẽ thật đáng lo ngại và vô cùng đáng tiếc nếu bất kỳ Bên ký kết cấp bang nào xem xét lại việc phê chuẩn CTBT".

"Liên bang Nga đã liên tục tái khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của mình đối với CTBT kể từ khi thành lập, giúp đàm phán Hiệp ước trong Hội nghị Giải trừ quân bị, ký vào ngày hiệp ước mở ra để ký kết vào ngày 24 tháng 9 năm 1996 và phê chuẩn hiệp ước vào tháng 6 năm 2000," ông nói. thêm.

Việc Nga rút lui có thể là một đòn giáng mạnh vào hiệp ước vì giống như tám quốc gia nắm giữ chủ chốt, đây là một trong những quốc gia thuộc "Phụ lục 2" đều phải phê chuẩn hiệp ước để nó có hiệu lực.

"Tôi mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Liên bang Nga và tất cả các quốc gia đã cam kết tạo ra một thế giới không thử nghiệm hạt nhân", Floyd nói.

Trong nước, Chủ tịch Duma Quốc gia Nga Vyacheslav Volodin cho biết, các nghị sĩ Nga sẽ sớm thảo luận liên quan đến khả năng Nga rút phê chuẩn Hiệp nước này. 

Nhà lập pháp cấp cao cam kết rằng cuộc thảo luận này trong Hạ viện Nga sẽ diễn ra trong phiên họp sắp tới của hội đồng xây dựng chương trình nghị sự. Cần nhấn mạnh rằng quyết định này sẽ phù hợp với lợi ích quốc gia của đất nước. Duma Quốc gia là cơ quan có quyết định cuối cùng về Hiệp ước này. 

Phát biểu tại Câu lạc bộ Valdai hôm 5/10, Tổng thống Putin nói rằng lệnh cấm không hiệu quả và Nga sẽ xem xét rút khỏi Hiệp ước.

Đáp lại tuyên bố của Tổng thống Putin và Chủ tịch Duma Quốc gia Volodin, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 6/10 nhấn mạnh rằng các quan chức chính phủ nên quyết định rút lại cam kết quốc tế của Nga, nhưng điều đó không tự động hàm ý việc nối lại thử nghiệm hạt nhân.

Lần gần nhất Mỹ tiến hành một vụ thử hạt nhân trực tiếp là vào năm 1992, trong khi Nga, sau đó là Liên Xô, thử lần gần nhất vào năm 1990. Ông Putin đã nhiều lần cảnh báo rằng nếu Washington vi phạm lệnh cấm thử nghiệm trên thực tế, Moscow sẽ đáp trả tương tự để duy trì sự cân bằng.