Oleksandr Ivantsov, người có biệt hiệu “Stopper” hay “Skhid” (Phía Đông), là một trong những chiến binh Azov từng bảo vệ pháo đài Azovsta ở Mariupol, bị quân Nga bao vây trong 3 tháng vào năm 2022. Mới đây, Oleksandr vừa chia sẻ lại câu chuyện anh sống, chiến đấu, sống sót từ địa ngục Azovstal rồi cố băng qua vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát 200km để "về nhà" an toàn.
Theo Euromaidanpress, khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022, Oleksandr Ivansov thậm chí còn không ở trong nước. Nhưng đã anh nhanh chóng quay trở lại Ukraine. Trước đó, Oleksandr, ở Irpin, tỉnh Kiev từng chiến đấu trong Trung đoàn Azov (từ năm 2015 đến năm 2020)
Khi trở về nước tham gia cuộc chiến chống lại Nga năm 2022, Oleksandr là thành viên của nhóm cứu hộ bay bằng trực thăng tới Nhà máy gang thép Azovstal, một nhà máy khổng lồ ở phía đông nam Mariupol. Azovstal đã trở thành thành trì nổi tiếng biểu tượng cho sự kháng cự quyết liệt của Ukraine trước Nga.
“Tôi hiểu rằng tôi có thể sẽ chết. Nhưng, tôi biết khi còn sống, tôi phải sống mỗi ngày một cách đàng hoàng, để khi tôi chết không ai có thể nói tôi là kẻ hèn nhát. Bạn phải trở nên hữu ích nhất có thể mỗi ngày trong cuộc đời, từng phút, từng ngày; bạn phải sống xứng đáng", “Skhid” nói.
Vào tháng 4/2022, tình báo quân sự Ukraine đã tổ chức các chuyến bay cứu hộ mang theo vật tư, quân dự bị và sơ tán những người bị thương ở pháo đài Azovstal. Theo người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự Ukraine, tướng Kyrylo Budanov, Ukraine đã tiến hành 7 nhiệm vụ như vậy tới Azovstal trong thời gian Nga bao vây pháo đài này.
"Tôi đến Azovstal trong trang phục dân sự, không mặc gì ngoài áo chống đạn, mũ bảo hiểm, mang súng trường tấn công”, anh nhớ lại.
Oleksandr có mặt trên chiếc trực thăng đầu tiên chở quân phòng thủ Ukraine đến Mariupol - lúc này đang bị Nga bao vây. Được dẫn dắt bởi chỉ huy Azov huyền thoại Oleh “Kelt” Katrych, các chiến binh Ukraine như Oleksandr nóng lòng muốn gặp chỉ huy tối cao của Azov là Denys “Redis” Prokopenko và tham gia chiến dịch giải phóng Mariupol.
Cuộc bao vây Mariupol của Nga kéo dài từ tháng 2 đến tháng 5/2022. Quân Nga cuối cùng đã chiếm được phần lớn thành phố. Nhưng hàng nghìn dân thường và binh sĩ Ukraine, bao gồm cả các chiến binh từ Trung đoàn Azov, đã trú ẩn và cố thủ trong các nhà máy thép Azovstal. Oleksandr là một trong số họ.
“Tôi nghĩ tất cả chúng tôi sẽ chết ở đó… Nhưng bộ chỉ huy cấp cao đã đưa ra một quyết định khác (chấp nhận đầu hàng để trao đổi tù nhân và sơ tán những người bị thương). Tôi đồng ý rằng đó là một lựa chọn hợp lý… bởi vì chúng tôi có số lượng người bị thương rất, rất lớn. Và để cứu sống những người bị thương nặng, có lẽ chúng tôi phải thực hiện bước này”, anh nói.
Tổng thống Zelensky đã ra lệnh cho Lực lượng Bảo vệ Azovstal sơ tán để bảo vệ tính mạng của họ vào ngày 16/5/2022.
Tuy nhiên, sau một hồi suy nghĩ, Oleksandr đã đến gặp chỉ huy và yêu cầu được ở lại Azovstal.
Oleksandr nói rằng những người lính đóng quân ở Mariupol đã hoàn thành nhiệm vụ của mình khi cầm chân được quân Nga, dành thời gian cho các đơn vị khác triển khai ở các khu vực khác.
“Tôi quyết định ẩn náu và chờ đợi. Tôi nghĩ mình có nhiều cơ hội sống sót ở đây hơn là bị Nga giam cầm. Những người trong trung đội của tôi đã đến, bắt tay tôi và chúc tôi may mắn", Oleksandr chia sẻ.
Việc ẩn náu ở Azovstal không khó vì pháo đài này rất rộng lớn. Và ở đây có rất nhiều nơi mà "con người không muốn đến” – những căn phòng bị chôn vùi, đường hầm dưới lòng đất, hệ thống thu gom nước thải...
Cùng với một đồng đội, Oleksandr đã tìm thấy một miệng cống và một đường hầm nhỏ, rất sâu, dẫn đến một căn phòng nhỏ dưới lòng đất sâu ba mét để ẩn náu nhưng sau đó, đồng đội của Oleksandr đổi ý, chỉ còn lại một mình “Stopper”.
“Chúng tôi vận chuyển nệm, chăn, thức ăn, nước uống vào hố đó. Chúng tôi dự định ở lại đó cùng nhau, nhưng vào phút cuối, đồng đội của tôi đã lùi bước và quyết định đi cùng những người khác, sơ tán khỏi Azovstal”, Stopper nói và cho biết thêm rằng người đồng đội này hiện vẫn đang bị Nga giam giữ.
Oleksandr trốn trong một tuần. Trong căn phòng bí mật của mình, anh nghĩ ra nhiều kịch bản khác nhau để trốn thoát và cân nhắc những lựa chọn khác nhau về những gì sẽ nói nếu bị bắt.
“Trời tối như mực. Tôi đã ngủ rất nhiều để giết thời gian. Sau đó, vào ngày thứ bảy, tôi cảm thấy thực sự tồi tệ và nếu không thoát ra ngoài, tôi sẽ chết ở đó, cô đơn và bị lãng quên", Oleksandr nói.
Oleksandr quyết định rời khỏi nơi ẩn náu và cố gắng tiếp cận các vùng lãnh thổ do chính phủ Ukraine kiểm soát. Anh thay quần áo dân sự, tháo rời vũ khí và giấu hoặc chôn chúng. May mắn, Oleksandr đã có thể di chuyển một cách bí mật và khá dễ dàng qua mặt quân Nga đang kiểm soát Azovstal.
“Tôi chọn tuyến đường của mình một cách cẩn thận, tránh các trạm kiểm soát. Tôi bước vài bước lại dừng lại và lắng nghe những tiếng động xung quanh, kiểm tra địa hình, xem người Nga có ở gần không. Tôi phải mất một thời gian dài mới đi hết được một quãng đường rất ngắn", Oleksandr nói.
Dù ở gần giới tuyến của thành phố Mariupol, nhưng Oleksandr phải mất một thời gian dài mới đến được đó. Anh đi bộ suốt đêm để vượt qua Mariupol. Vào thời điểm đó, bất chấp những nguy hiểm xung quanh, Oleksandr cảm thấy tự do. Gió biển và nắng ấm vuốt ve khuôn mặt anh; anh hân hoan với cây xanh, tiếng chim hót líu lo và bầu trời xanh.
Oleksandr không chia sẻ về hành trình đi bộ 200km đầy nguy hiểm của mình qua các vùng lãnh thổ do Nga chiếm đóng. Anh dự định sẽ tiết lộ tất cả chi tiết về cuộc trốn chạy khỏi địa ngục táo bạo của mình trong cuốn sách anh đang viết.
“Sau địa ngục Mariupol và Azovstal, đi bộ 200 km, đôi chân mòn mỏi và chảy máu, cuối cùng tôi cũng đến được lãnh thổ do chính phủ Ukraine kiểm soát và ngửi thấy mùi hương ngọt ngào của tự do! Tôi đã về nhà… nhưng, không có thời gian nghỉ ngơi. Giờ đây, tôi rất vinh dự được trở lại vùng chiến sự", Oleksandr viết trên Instagram.
Oleksandr đã trở lại tiền tuyến và hiện là thành viên của Lữ đoàn tấn công riêng biệt số 3 - nơi anh làm việc trong lĩnh vực tình báo, giám sát và trinh sát trên không.