Lý Khắc Cường - nhà cải cách kinh tế xuất sắc và kiên trì của Trung Quốc

Tân Hoa Xã viết: “Chúng ta phải biến nỗi đau thành sức mạnh, học hỏi tinh thần cách mạng, tính cách cao thượng và phong cách tốt đẹp của ông”.

“Đồng chí Lý Khắc Cường, khi đang nghỉ ngơi ở Thượng Hải trong những ngày gần đây, đã bị lên cơn đau tim đột ngột vào ngày 26/10 và sau những nỗ lực hết sức để cứu ông nhưng không thành công, ông đã qua đời tại Thượng Hải vào lúc 0h10’ sáng 27/10”, đài truyền hình nhà nước CCTV đưa tin.

Lý Khắc Cường là Thủ tướng Trung Quốc trong 10 năm dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, cho đến khi hết nhiệm kỳ hồi tháng 2/2023.

Trong thời gian đảm nhiệm vai trò này, ông đã dẫn dắt nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vượt qua giai đoạn đầy thử thách khi căng thẳng thương mại và công nghệ gia tăng với Hoa Kỳ, nợ chính phủ và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng cũng như đại dịch Covid-19.

Lý Khắc Cường được xem là nhà kinh tế ưu tú, người ủng hộ một nền kinh tế thị trường cởi mở hơn, ủng hộ các cải cách về phía cung theo cách tiếp cận được mệnh danh là "Likonomics”.

Ông Lý giám sát phần lớn nỗ lực của Trung Quốc nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong nhiệm kỳ kéo dài hàng thập kỷ của mình và vẫn là người ủng hộ sự hội nhập toàn cầu của nền kinh tế Trung Quốc. Khi có những e ngại rằng cải cách chậm lại, ông đã nhiều lần nói với các giám đốc điều hành công ty nước ngoài và các quan chức địa phương rằng sự phát triển kinh tế như vậy vẫn là ưu tiên của đảng.

Đặt vòng hoa tại tượng Đặng Tiểu Bình - nhà lãnh đạo đã mang lại sự cải cách mang tính chuyển đổi cho nền kinh tế Trung Quốc vào tháng 8 năm 2022 - ông Lý tuyên bố: "Cải cách và mở cửa sẽ không dừng lại. Trường Dương Tử và Hoàng Hà sẽ không đảo ngược tiến trình".

Trong thời gian đất nước phong tỏa vì Covid, ông đã lên tiếng cảnh báo mạnh mẽ về những thách thức đối với nền kinh tế Trung Quốc trong bối cảnh các lệnh phong tỏa vì Covid-19 trên diện rộng, đồng thời ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy việc làm và duy trì ổn định kinh tế.

Ông cũng là quan chức cấp cao nhất đến thăm Vũ Hán vào tháng 1 năm 2020, khi thành phố này đang bị phong tỏa và chống chọi với làn sóng lây nhiễm gia tăng trong đợt bùng phát Covid-19 đầu tiên được biết đến trên thế giới.

Lý cũng được nhớ đến vì tập trung vào việc giải quyết các tệ nạn xã hội. Ông từng gây tranh cãi khi lưu ý rằng 600 triệu người ở Trung Quốc – hay khoảng 40% dân số – vẫn có thu nhập hàng tháng là 1.000 nhân dân tệ (137 USD) .

Những nhận xét đó, được đưa ra trong cuộc họp báo thường niên của thủ tướng vào năm 2020, như một lời nhắc nhở về cuộc đấu tranh đang diễn ra của Trung Quốc nhằm đưa người dân thoát nghèo.

Ông được biết đến là người thỉnh thoảng sử dụng kỹ năng tiếng Anh của mình khi xuất hiện bên ngoài đại lục, cũng được coi là đại diện cho một cách tiếp cận khác đối với mối quan hệ của Trung Quốc với thế giới, vào thời điểm mối quan hệ của nước này với phương Tây ngày càng căng thẳng.

“Trung Quốc và Hoa Kỳ có những lợi ích chung,” Li nói khi trả lời câu hỏi của CNN tại cuộc họp báo thường niên vào tháng 3/2021. “Hai nước cần dồn nhiều sức lực hơn vào điểm chung của mình và mở rộng các lợi ích hội tụ”.

Một tài liệu nổi bật trên truyền thông nhà nước năm 2014 về Lý Khắc Cường, ca ngợi ông là "người phá vỡ bức tường bình tĩnh và cứng rắn", đã lan truyền ngay sau khi cái chết của ông được công bố. Nó nhấn mạnh sự chăm chỉ và kiên trì của ông trong việc thúc đẩy cải cách kinh tế.

Việc ông Lý Khắc Cường thường xuyên đến thăm các địa điểm xảy ra thảm họa và tình bạn thân thiết dễ dàng của ông khi nói chuyện với người dân cũng được truyền thông nhà nước Trung Quốc nêu bật.

Lần cuối ông Lý xuất hiện trước công chúng là trong chuyến du lịch riêng vào tháng 8 tới Hang động Mogao, một điểm thu hút khách du lịch ở phía tây bắc Trung Quốc. Các video trên mạng xã hội cho thấy ông có tinh thần vui vẻ, bước lên cầu thang mà không cần trợ giúp và vẫy tay chào đám đông đang phấn khích.

Lý Khắc Cường sinh ra ở tỉnh An Huy ở miền đông Trung Quốc, một vùng nông nghiệp nghèo, nơi cha ông là quan chức và là nơi ông bị đưa đi làm đồng trong Cách mạng Văn hóa.

Khi đang học luật tại Đại học Bắc Kinh danh tiếng, Lý kết bạn với những người ủng hộ dân chủ nhiệt thành.

Sau khi tốt nghiệp, Lý Khắc Cường gia nhập Đoàn Thanh niên Cộng sản, sau đó được thăng các chức vụ cao hơn mang hơi hướng cải cách.

Ông đã hoàn thành bằng thạc sĩ luật và sau đó là tiến sĩ kinh tế dưới sự hướng dẫn của Giáo sư Li Yining, một người ủng hộ cải cách thị trường nổi tiếng.

Trước khi bước vào giới chính trị ưu tú ở Bắc Kinh, ông từng là bí thư tỉnh ủy ở Hà Nam, một khu vực nghèo ở miền trung Trung Quốc và tỉnh Liêu Ninh giáp biên giới Triều Tiên.

Vợ ông là bà Cheng Hong, một giáo sư tiếng Anh. Họ có một người con gái.

Nhiều người trong giới trí thức và các chuyên gia nước ngoài về Trung Quốc bày tỏ tiếc thương vì sự ra đi đột ngột của ông Lý Khắc Cường, coi ông như một biểu tượng thúc đẩy cải cách mạnh mẽ ở Trung Quốc trong thập kỷ qua.

Đã có một làn sóng đau buồn và sốc trên mạng xã hội Trung Quốc, với một số trang web của chính phủ chuyển sang màu đen trắng như một dấu hiệu chính thức để tang. Nền tảng tiểu blog Weibo đã biến nút "thích" thành biểu tượng "tang thương" có hình hoa cúc trên ứng dụng di động của mình.

“Ông ấy mới 68 tuổi. Có lẽ ông ấy vẫn chưa tận hưởng được cuộc sống của mình phải không? Ông ấy lúc nào cũng bận rộn đảm nhận những trọng trách quan trọng của đất nước”, một người về hưu họ Tô 74 tuổi ở Thượng Hải, nói. "Tất cả chúng tôi đều rất buồn".