Dân Việt

Nhà nông

Cả làng ở Nam Định đỏ lửa quanh năm thổi ra một vật dụng mà quán xá khắp nơi mua dùng, đó là thứ gì?

Mai Chiến 06/11/2023 05:32 GMT+7
Những chiếc cốc thủy tinh màu xanh đẹp mắt sau khi được hoàn thành, chủ cơ sở sản xuất ở làng nghề Xối Trì, xã Nam Thanh, huyện Nam Trực sẽ cung ứng cho các nhà hàng, quán bia hơi vỉa hè ở trong và ngoài tỉnh Nam Định.

CLIP: Toàn cảnh sản xuất cốc thủy tinh ở làng nghề Xối Trì, xã Nam Thanh, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định. Video: Lãng Hồng.

Làng nghề thổi thủy tinh Xối Trì (xã Nam Thanh, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định) từng được biết đến là nghề "hái" ra tiền vào những năm 1980. Nhờ bám nghề mà nhiều gia đình ở đây có "của ăn, của để", con cái được học hành đến nơi đến chốn.

Thời đó, cả làng Xối Trì ước khoảng có 40 hộ gia đình theo nghề này. 

Họ chủ yếu sản xuất các sản phẩm thủy tinh như chai, lọ, cốc uống bia, đèn dầu, bóng đèn, bình be… hay những sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng. 

Trung bình mỗi ngày, làng nghề sản xuất và cung cứng ra thị trường hàng nghìn sản phẩm thủy tinh được làm thủ công.

Tuy nhiên, những năm trở lại đây, xã hội ngày càng phát triển, nhiều ngành nghề khác cho thu nhập cao hơn nên số xưởng sản xuất sản phẩm thủy tinh ở làng nghề Xối Trí giảm dần theo năm tháng.

Hiện, làng nghề chỉ còn 1 vài xưởng vẫn đỏ lửa hoạt động. Trong xưởng là những lao động lớn tuổi, gắn bó với nghề thổi thủy tinh hàng chục năm nay rồi, họ quyết giữ lửa làng nghề cho đến khi không còn sức khỏe để làm việc.

Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 2.

Rảo quanh 1 vòng làng nghề Xối Trì, xã Nam Thanh, huyện Nam Trực, (tỉnh Nam Định) chúng tôi nhận thấy các mặt hàng thủy tinh như bóng đèn dầu, chai, lọ… đã gần như tạm dừng sản xuất. Các xưởng hiện chỉ sản xuất cốc thủy tinh để uống bia hơi là chủ yếu. Ảnh: Lãng Hồng.

Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 3.

Những người thợ ở làng nghề thổi thuỷ tinh Xối Trì cho biết, nguyên liệu để sản xuất cốc thủy tinh gồm thủy tinh vỡ vụn được thu mua ở những cơ sở làm kính. Nguyên liệu được phân loại sạch sẽ trước khi đưa vào lò nung nóng. Ảnh: Lãng Hồng.

Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 4.

Trung bình, một mẻ thủy tinh thường được nấu và ủ trong khoảng thời gian từ 4 - 5 tiếng. Khi đạt tới gần 2000°C thì những mảnh thủy tinh sẽ tan chảy thành thể lỏng. Ảnh: Lãng Hồng.

Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 5.

Để sản xuất không bị gián đoạn, mỗi dây chuyền sản xuất cốc thủy tinh có 5 thợ thổi hơi tạo dáng cốc, 1 thợ cắt miệng cốc, 1 thợ ủ tro để cốc nguội từ từ. Ảnh: Lãng Hồng.

Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 6.

Mỗi người thợ sẽ dùng chiếc ống kim loại dài khoảng 2m lấy thủy tinh nóng chảy từ trong lò ra, liên tục lăn khối thủy tinh đó trên bề mặt phẳng có bôi chút mỡ để tạo độ trơn, nhẵn, bóng và tạo khối trụ cho chiếc cốc. Ảnh: Lãng Hồng.

Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 7.

Sau đó, người thợ dùng miệng thổi vào một đầu ống thổi khối thủy tinh đang nóng chảy để giãn nở theo ý muốn và nhanh chóng đưa khối thủy tinh vào khuôn. Ảnh: Lãng Hồng.

Đọc lại "Chuyện cái chùa hoang ở Đông Triều" trong "Truyền kỳ mạn lục" của Nguyễn Dữ, nghĩ về hôm nay
Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 8.

Chiếc cốc được định hình trong khuôn lập tức được chuyển sang máy thổi giảm nhiệt rồi mới đến khâu cắt miệng cốc. Ảnh: Lãng Hồng.

Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 9.

Người thợ cắt miệng cốc ngồi bên bếp lửa nóng rực có trách nhiệm thực hiện công đoạn cắt mép, làm tròn miệng cốc. Ảnh: Lãng Hồng.

Loại lá cây mọc hoang Rừng Sác, ai ngờ ngon, bổ, rẻ, ăn tới đâu thấm tới đó, là loại lá gì?
Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 10.

Tiếp đến người thợ khác sẽ đưa những chiếc cốc hoàn chỉnh còn nóng rực đi ủ nguội bằng tro sạch, với mục đích để cốc không bị nứt, nẻ đột ngột. Ảnh: Lãng Hồng.

Làng nghề sản xuất cốc thủy tinh uống bia hơi độc quyền ở Nam Định - Ảnh 11.

Công việc đóng gói cốc thủy tinh thường nhẹ nhàng, đỡ vất vả nên chủ yếu là lao động nữ, lớn tuổi đảm nhận việc này. Trong ảnh, công nhân đang đóng gói cốc thủy tinh cùng với rơm rạ để giảm độ sóc, vỡ, nứt cốc trước khi giao cho khách hàng. Ảnh: Lãng Hồng.