Báo cáo trước HĐND TP.HCM về việc triển khai, thực hiện các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM Trần Hoàng Quân cho biết, mục tiêu của giai đoạn 2021-2025, TP.HCM phát triển khoảng 35.000 căn nhà, tương ứng khoảng 2,5 triệu m2.
Trong giai đoạn này, TP.HCM có 91 dự án nhà ở xã hội với diện tích hơn 210ha, với quy mô dự kiến khoảng 98.685 căn hộ. Trong đó có 49/91 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận đầu tư với quy mô 56.200 căn hộ. Tuy nhiên, trong 49 dự án ở giai đoạn này thì có đến 46 dự án được chuyển tiếp từ giai đoạn 2016-2020.
Về bố trí vốn từ ngân sách đối với dự án nhà ở xã hội thuộc sở hữu nhà nước, hiện nay TP.HCM có 3 dự án nhà ở xã hội dự kiến được bố trí vốn từ ngân sách TP.HCM. Đó là dự án nhà ở xã hội phục vụ tái định cư cho dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm; dự án xây dựng ký túc xá Lào; dự án xây dựng mới khu lưu trú công nhân tại phường Linh Trung, TP.Thủ Đức.
Về việc triển khai, thực hiện các chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội tăng thêm trên địa bàn TP.HCM, giai đoạn 2021-2025, kết quả đến quý 2-2023, TP.HCM đã hoàn thành đưa vào sử dụng 2 dự án với quy mô 623 căn hộ. Có 7 dự án nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân đang thi công với quy mô gần 5.000 căn hộ. Ngoài ra, TP.HCM có 82 dự án đang được thống kê để theo dõi trong kế hoạch phát triển nhà ở xã hội.
Tại phiên báo cáo giám sát về việc triển khai, thực hiện các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP.HCM, bà Nguyễn Thị Thanh Vân, Trưởng ban Đô thị HĐND TP.HCM cho biết, theo báo cáo 262 tháng 9/2023 của UBND TP.HCM gửi đoàn giám sát, thì giai đoạn 2016-2020, TP.HCM có 93 dự án nhà ở xã hội với tổng diện tích đất hơn 256ha, quy mô dự kiến hơn 120.000 căn.
Kết quả có 20/93 dự án đã hoàn thành; 14/93 dự án đang triển khai và 59/93 dự án chưa triển khai. Trong 20 dự án đã hoàn thành, có 6 dự án đã và đang được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Tuy nhiên, khi đối chiếu với Quyết định 5087 của UBND TP.HCM được ban hành hồi tháng 11/2018 về kế hoạch phát triển nhà ở giai đoạn 2016-2020, có tới 53/93 dự án nằm ngoài danh mục. Ngược lại, có 14 dự án thuộc danh mục được đề cập trong Quyết định 5087 không được thống kê trong báo cáo mà UBND TP.HCM gửi đoàn giám sát.
Trưởng ban Đô thị HĐND TP.HCM cho biết thêm, dựa theo báo cáo UBND TP.HCM gửi đoàn giám sát, trong số 20 dự án nhà ở xã hội được hoàn thành giai đoạn này, có 18 dự án hoàn thành toàn bộ, 2 dự án hoàn thành 1 phần.
Về nguồn vốn, có 19 dự án sử dụng vốn doanh nghiệp, 1 dự án sử dụng vốn ngân sách. Thế nhưng, theo kết quả của đoàn giám sát Thường trực HĐND TP.HCM ghi nhận từ báo cáo của UBND TP.HCM năm 2022, có 2 dự án sử dụng vốn ngân sách, 16 dự án sử dụng vốn doanh nghiệp, 1 dự án vừa sử dụng vốn ngân sách, vừa sử dụng vốn doanh nghiệp.
"Như vậy, số liệu báo cáo về cùng một nội dung tại 2 báo cáo của UBND TP.HCM là không thống nhất", bà Nguyễn Thị Thanh Vân cho hay.
Ngoài ra, khi so sánh các báo cáo của UBND TP.HCM, HĐND TP.HCM thấy số liệu diện tích nhà ở xã hội tăng thêm "không chính xác, không thống nhất". Cụ thể, ở báo cáo của UBND TP.HCM năm 2022, diện tích sàn nhà ở xã hội toàn TP.HCM tăng thêm 1,23 triệu m2.
Giai đoạn 2021-2025, TP.HCM có 91 dự án nhà ở xã hội, theo báo cáo của UBND TP.HCM, trong đó đến nay đã hoàn thành 3/91 dự án (đạt 3,3%), 13/91 dự án đang triển khai (chiếm 14,29%), 75/91 dự án chưa triển khai (chiếm 82,41%).
HĐND TP.HCM đánh giá, trong 3 dự án hoàn thành, có 1 dự án hoàn thành toàn bộ năm 2022, và 2 dự án hoàn thành một phần chuyển tiếp từ giai đoạn 2016-2020. Do đó, chỉ có thể tính 1 dự án hoàn thành toàn bộ vào chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội tăng thêm của giai đoạn 2021-2025, còn 2 dự án hoàn thành một phần chuyển tiếp qua giai đoạn này sẽ không được tính vào niên độ trên.
"Việc UBND TP.HCM tính diện tích sàn nhà ở xã hội của dự án hoàn thành một phần chuyển tiếp vào giai đoạn 2021-2025 là chưa phù hợp", đại biểu Nguyễn Thị Thanh Vân nói.
HĐND TP.HCM chỉ ra khi đối chiếu giữa Báo cáo 262 mà đoàn giám sát nhận được hồi tháng 9.2023 và Quyết định 4151 ban hành hồi tháng 12/2021 của UBND TP.HCM về kế hoạch phát triển nhà ở giai đoạn 2021-2025, thì có 28/91 dự án nằm ngoài danh mục ban hành kèm theo Quyết định 4151.
Ngược lại, có 20 dự án thuộc danh mục nhà ở xã hội ban hành kèm theo Quyết định 4151 nhưng chưa được thống kê nên không có thông tin và tiến độ liên quan.
Ngoài ra, HĐND TP.HCM cũng chỉ ra sự khác biệt về số liệu các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị có bố trí quỹ đất 20% để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.
HĐND TP.HCM cho rằng, chính việc thống kê không chính xác này dẫn đến việc công tác quản lý nhà nước với các dự án nhà ở xã hội còn rời rạc, thiếu tính hệ thống, chưa chặt chẽ và chưa hiệu quả.
Đoàn giám sát của HĐND TP.HCM cho rằng, mặc dù các dự án nhà ở xã hội trong giai đoạn 2016-2020 phát triển nhanh nhưng kết thúc giai đoạn này, TP.HCM không đạt chỉ tiêu phát triển 1,78 triệu m2 sàn xây dựng nhà ở xã hội (chỉ đạt tỷ lệ 66,8%).
Giai đoạn 2021-2025, khả năng hoàn thành chỉ tiêu phát triển thêm khoảng 2,5 triệu m2 sàn xây dựng (tương đương 35.000 căn hộ) là rất thấp, khó khả thi.